نهج‌العباده: صحیفه سجادیه و دیگر دعاها و مناجات‌های علی بن الحسین امام زین‌العابدین علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (رده) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''نهج العبادة'''، ترجمه و تدوین محمود صلواتی (متولد 1332ش)، مجموعه دعاها و مناجات‌های امام چهارم شیعیان علی بن حسین(ع) است که در یک مجلد گردآوری و با ترجمه فارسی شیوا و آهنگین و روان منتشر شده است. | '''نهج العبادة'''، ترجمه و تدوین [[صلواتی، محمود|محمود صلواتی]] (متولد 1332ش)، مجموعه دعاها و مناجات‌های امام چهارم شیعیان [[امام سجاد علیه‌السلام|علی بن حسین(ع)]] است که در یک مجلد گردآوری و با ترجمه فارسی شیوا و آهنگین و روان منتشر شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در مقدمه کتاب دور ماندن بسیاری از ادعیه و مناجات‌ها از دسترس علاقه‌مندان را از اهداف نگارش این کتاب دانسته است: ... ملاحظه شد که بسیاری از مناجات‌ها و دعاهای زیورپرستندگان و سرور سجده‌کنندگان، امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه نیامده است و مناجات و دعاهایی همانند مناجات خمسه‌عشر، دعای ابوحمزه ثمالی، دعاهای روزهای هفته، زیارت امین‌الله و بسیاری از ادعیه مشهوره و غیر مشهوره آنحضرت از دسترس علاقه‌مندان به‌دور مانده است، ازاین‌رو به نظر رسید مجموعه دعاها و مناجات‌های آنحضرت در یک مجلد گردآوری شود و با ترجمه‌ای شیوا و خوشخوان و آهنگین و روان، که متناسب با وزن و آهنگ متن ادعیه پیشوایان دین و ائمه معصومین علیهم‌السلام است، در اختیار فرهیختگان و ادب‌دوستان و شیفتگان دعا و مناجات قرار گیرد.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص13</ref> | نویسنده در مقدمه کتاب دور ماندن بسیاری از ادعیه و مناجات‌ها از دسترس علاقه‌مندان را از اهداف نگارش این کتاب دانسته است: ... ملاحظه شد که بسیاری از مناجات‌ها و دعاهای زیورپرستندگان و سرور سجده‌کنندگان، [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] در صحیفه سجادیه نیامده است و مناجات و دعاهایی همانند مناجات خمسه‌عشر، دعای ابوحمزه ثمالی، دعاهای روزهای هفته، زیارت امین‌الله و بسیاری از ادعیه مشهوره و غیر مشهوره آنحضرت از دسترس علاقه‌مندان به‌دور مانده است، ازاین‌رو به نظر رسید مجموعه دعاها و مناجات‌های آنحضرت در یک مجلد گردآوری شود و با ترجمه‌ای شیوا و خوشخوان و آهنگین و روان، که متناسب با وزن و آهنگ متن ادعیه پیشوایان دین و ائمه معصومین علیهم‌السلام است، در اختیار فرهیختگان و ادب‌دوستان و شیفتگان دعا و مناجات قرار گیرد.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص13</ref> | ||
وی سپس شیوه تحقیق و گردآوری کتاب را این‌گونه تشریح می‌کند: «در این راستا مجموعه‌هایی که بدین‌منظور پرداخته و دعاها و مناجات‌های آن امام بزرگوار را گردآوری کرده بودند، مورد پژوهش و بررسی و مطالعه و بازبینی قرار گرفت و با تأسی به روش مرحوم سید رضی(ره) در تنظیم نهج‌البلاغه، با حذف تکراری‌ها و گزینش ادعیه از نظر اسلوب و محتوا و با توجه به زنجیره سند هر یک از آن‌ها، این مجموعه در سه بخش سامان یافت».<ref>ر.ک: همان، ص14</ref> | وی سپس شیوه تحقیق و گردآوری کتاب را این‌گونه تشریح می‌کند: «در این راستا مجموعه‌هایی که بدین‌منظور پرداخته و دعاها و مناجات‌های آن امام بزرگوار را گردآوری کرده بودند، مورد پژوهش و بررسی و مطالعه و بازبینی قرار گرفت و با تأسی به روش مرحوم سید رضی(ره) در تنظیم نهج‌البلاغه، با حذف تکراری‌ها و گزینش ادعیه از نظر اسلوب و محتوا و با توجه به زنجیره سند هر یک از آن‌ها، این مجموعه در سه بخش سامان یافت».<ref>ر.ک: همان، ص14</ref> | ||
در ابتدای کتاب برای آگاهی خوانندگان گرامی از شرایط صدور ادعیه و آشنایی با سیره و اخلاق و شرایط سیاسی- اجتماعی امام سجاد(ع) چکیده‌ای از زندگی‌نامه آن امام والامقام درج گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>. | در ابتدای کتاب برای آگاهی خوانندگان گرامی از شرایط صدور ادعیه و آشنایی با سیره و اخلاق و شرایط سیاسی- اجتماعی [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] چکیده‌ای از زندگی‌نامه آن امام والامقام درج گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>. | ||
از امام سجاد(ع) آثار ارزشمند و گران‌سنگی به یادگار مانده است: | از [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] آثار ارزشمند و گران‌سنگی به یادگار مانده است: | ||
# صحیفه سجادیة؛ از گنجینه‌های گران‌سنگ میراث اسلامی و از منابع ارزشمند فصاحت و بلاغت، اخلاق و تربیت و دعا و عبادت جهان است که به اخت القرآن، «انجیل اهل‌بیت» و «زبور آل محمد» شناخته شده است. این کتاب شامل 54 دعاست که ترجمه‌های متنوع و ارزشمند از آن شده و شرح‌های گوناگون از ابعاد مختلف بر آن نوشته شده است. | # صحیفه سجادیة؛ از گنجینه‌های گران‌سنگ میراث اسلامی و از منابع ارزشمند فصاحت و بلاغت، اخلاق و تربیت و دعا و عبادت جهان است که به اخت القرآن، «انجیل اهل‌بیت» و «زبور آل محمد» شناخته شده است. این کتاب شامل 54 دعاست که ترجمه‌های متنوع و ارزشمند از آن شده و شرح‌های گوناگون از ابعاد مختلف بر آن نوشته شده است. | ||
# رسالة الحقوق؛ از آثار بی‌بدیل و گران‌سنگ امام سجاد(ع) رسالة الحقوق آنحضرت است که در زمان خودکامگی بنی‌امیه و حاکمیت استبدادی اشخاص بر جامعه نگاشته شده و بر حقوق متقابل افراد نسبت به یکدیگر انگشت نهاده است. | # رسالة الحقوق؛ از آثار بی‌بدیل و گران‌سنگ [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] رسالة الحقوق آنحضرت است که در زمان خودکامگی بنی‌امیه و حاکمیت استبدادی اشخاص بر جامعه نگاشته شده و بر حقوق متقابل افراد نسبت به یکدیگر انگشت نهاده است. | ||
# دیگر مناجات‌ها و دعاهای امام سجاد(ع)؛ شماری دیگر از ادعیه و مناجات‌های آنحضرت در کتاب‌های مختلف آمده که در صحیفه سجادیه نیست و هم‌اینک بخشی از آن‌ها در این کتاب گردآوری شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص25</ref>. | # دیگر مناجات‌ها و دعاهای [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]]؛ شماری دیگر از ادعیه و مناجات‌های آنحضرت در کتاب‌های مختلف آمده که در صحیفه سجادیه نیست و هم‌اینک بخشی از آن‌ها در این کتاب گردآوری شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص25</ref>. | ||
بخش نخست کتاب حاوی صحیفه کامله سجادیه است، که با توجه به اهمیت تاریخی و جایگاه ویژه آن در فرهنگ شیعه، ازآن‌رو که تنها اثری است که از ائمه معصومین علیهم‌السلام به‌صورت کتاب برجای مانده است، بدون هیچ دخل و تصرف و جابه‌جایی ادعیه در این بخش آورده شد.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص13-14</ref> | بخش نخست کتاب حاوی صحیفه کامله سجادیه است، که با توجه به اهمیت تاریخی و جایگاه ویژه آن در فرهنگ شیعه، ازآن‌رو که تنها اثری است که از ائمه معصومین علیهم‌السلام به‌صورت کتاب برجای مانده است، بدون هیچ دخل و تصرف و جابه‌جایی ادعیه در این بخش آورده شد.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص13-14</ref> | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
بخش سوم نیز مناجات‌ها و دعاهای کوتاه آن حضرت است که از میان دیگر ادعیه گزینش شده و در یک بخش مستقل آمده است.<ref>ر.ک: همان</ref> دعا در هنگامی‌که به پگاه وارد می‌شد، در آمرزش‌خواهی، هنگامی که کسی وی را به خشم می‌آورد، دعا برای محمد بن شهاب زهری، دعا علیه حرملة بن کاهل و عبیدالله پسر زیاد از جمله ادعیه این بخش است. | بخش سوم نیز مناجات‌ها و دعاهای کوتاه آن حضرت است که از میان دیگر ادعیه گزینش شده و در یک بخش مستقل آمده است.<ref>ر.ک: همان</ref> دعا در هنگامی‌که به پگاه وارد می‌شد، در آمرزش‌خواهی، هنگامی که کسی وی را به خشم می‌آورد، دعا برای محمد بن شهاب زهری، دعا علیه حرملة بن کاهل و عبیدالله پسر زیاد از جمله ادعیه این بخش است. | ||
از ابوحمزه ثمالی روایت است که گفت: به در خانه علی بن حسین(ع) آمدم پس آنحضرت را هنگامی که از منزل خارج می‌شد ملاقات کردم که می‌فرمود: «به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، و توکل کردم بر خدا»، آنگاه فرمود: ای ابوحمزه، هنگامی که بنده از منزلش بیرون می‌آید شیطان مراقب اوست. پس هنگامی که گفت «به نام خدا» دو فرشته موکل بر او می‌گویند: خدا کفایتت می‌کند، و هنگامی‌که گفت «ایمان آوردم به خدا» می‌گویند: خدا هدایتت می‌کند، و هنگامی که گفت: «توکل کردم بر خدا»، گویند: خدا تو را محافظت می‌کند؛ پس در این هنگام شیطان‌ها سرفه‌ای می‌کنند و به یکدیگر می‌گویند: ما چه بهره‌ای داریم از کسی که خدا او را هدایت و کفایت و نگهداری می‌کند. آنگاه فرمود: بار خدایا، امروز همه اموال و زندگی‌ام برای توست.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص703</ref> | از ابوحمزه ثمالی روایت است که گفت: به در خانه [[امام سجاد علیه‌السلام|علی بن حسین(ع)]] آمدم پس آنحضرت را هنگامی که از منزل خارج می‌شد ملاقات کردم که می‌فرمود: «به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، و توکل کردم بر خدا»، آنگاه فرمود: ای ابوحمزه، هنگامی که بنده از منزلش بیرون می‌آید شیطان مراقب اوست. پس هنگامی که گفت «به نام خدا» دو فرشته موکل بر او می‌گویند: خدا کفایتت می‌کند، و هنگامی‌که گفت «ایمان آوردم به خدا» می‌گویند: خدا هدایتت می‌کند، و هنگامی که گفت: «توکل کردم بر خدا»، گویند: خدا تو را محافظت می‌کند؛ پس در این هنگام شیطان‌ها سرفه‌ای می‌کنند و به یکدیگر می‌گویند: ما چه بهره‌ای داریم از کسی که خدا او را هدایت و کفایت و نگهداری می‌کند. آنگاه فرمود: بار خدایا، امروز همه اموال و زندگی‌ام برای توست.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص703</ref> | ||
از ویژگی‌های دعاها و مناجات‌های گردآمده در این کتاب این است که بر پایه سیره و روش ائمه معصومین(ع)، تعالی‌بخش وحدت‌آفرین است و اختلافات فرقه‌ای و مذهبی در آن نمودی ندارد و همان‌گونه که شیعیان می‌توانند با آن به راز و نیاز با خدا بپردازند، دیگر مسلمانان نیز –که عموماً دوستدار و علاقه‌مند اهل‌بیت علیهم‌السلام‌اند- و حتی پیروان دیگر ادیان که شیفته معنویت و به دنبال پیدا کردن راهی برای ایجاد ارتباط صمیمانه با پروردگار خویش‌اند، می‌توانند از آن بهره‌ور شوند و بدان مترنم باشند.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص15</ref>. | از ویژگی‌های دعاها و مناجات‌های گردآمده در این کتاب این است که بر پایه سیره و روش ائمه معصومین(ع)، تعالی‌بخش وحدت‌آفرین است و اختلافات فرقه‌ای و مذهبی در آن نمودی ندارد و همان‌گونه که شیعیان می‌توانند با آن به راز و نیاز با خدا بپردازند، دیگر مسلمانان نیز –که عموماً دوستدار و علاقه‌مند اهل‌بیت علیهم‌السلام‌اند- و حتی پیروان دیگر ادیان که شیفته معنویت و به دنبال پیدا کردن راهی برای ایجاد ارتباط صمیمانه با پروردگار خویش‌اند، می‌توانند از آن بهره‌ور شوند و بدان مترنم باشند.<ref>ر.ک: گفتار مترجم، ص15</ref>. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
نسخهٔ ۱۴ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۷
| نهج‌العباده: صحیفه سجادیه و دیگر دعاها و مناجات‌های علی بن الحسین امام زین‌العابدین علیه‌السلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صلواتی، محمود (گردآورنده) |
| عنوان‌های دیگر | صحيفه سجاديه. فارسي |
| ناشر | مبارک |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1388ش. |
| چاپ | چاپ يکم |
| شابک | 978-964-8404-15-9 |
| موضوع | دعاها |
| زبان | فارسي - عربي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ع8 ص314 / 267/1 BP |
نهج العبادة، ترجمه و تدوین محمود صلواتی (متولد 1332ش)، مجموعه دعاها و مناجات‌های امام چهارم شیعیان علی بن حسین(ع) است که در یک مجلد گردآوری و با ترجمه فارسی شیوا و آهنگین و روان منتشر شده است.
ساختار
کتاب مشتمل بر 213 دعا و نیایش در سه بخش است:
- صحیفه سجادیه.
- دعاهای برگزیده (صفوة الادعیة).
- نیایش‌های جاودانه (قصار الادعیه).
در هر سه بخش ابتدا متن عربی دعا را با شماره‌گذاری فراز‌ها آمده و سپس به ترجمه آن پرداخته شده است.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه کتاب دور ماندن بسیاری از ادعیه و مناجات‌ها از دسترس علاقه‌مندان را از اهداف نگارش این کتاب دانسته است: ... ملاحظه شد که بسیاری از مناجات‌ها و دعاهای زیورپرستندگان و سرور سجده‌کنندگان، امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه نیامده است و مناجات و دعاهایی همانند مناجات خمسه‌عشر، دعای ابوحمزه ثمالی، دعاهای روزهای هفته، زیارت امین‌الله و بسیاری از ادعیه مشهوره و غیر مشهوره آنحضرت از دسترس علاقه‌مندان به‌دور مانده است، ازاین‌رو به نظر رسید مجموعه دعاها و مناجات‌های آنحضرت در یک مجلد گردآوری شود و با ترجمه‌ای شیوا و خوشخوان و آهنگین و روان، که متناسب با وزن و آهنگ متن ادعیه پیشوایان دین و ائمه معصومین علیهم‌السلام است، در اختیار فرهیختگان و ادب‌دوستان و شیفتگان دعا و مناجات قرار گیرد.[۱]
وی سپس شیوه تحقیق و گردآوری کتاب را این‌گونه تشریح می‌کند: «در این راستا مجموعه‌هایی که بدین‌منظور پرداخته و دعاها و مناجات‌های آن امام بزرگوار را گردآوری کرده بودند، مورد پژوهش و بررسی و مطالعه و بازبینی قرار گرفت و با تأسی به روش مرحوم سید رضی(ره) در تنظیم نهج‌البلاغه، با حذف تکراری‌ها و گزینش ادعیه از نظر اسلوب و محتوا و با توجه به زنجیره سند هر یک از آن‌ها، این مجموعه در سه بخش سامان یافت».[۲]
در ابتدای کتاب برای آگاهی خوانندگان گرامی از شرایط صدور ادعیه و آشنایی با سیره و اخلاق و شرایط سیاسی- اجتماعی امام سجاد(ع) چکیده‌ای از زندگی‌نامه آن امام والامقام درج گردیده است[۳].
از امام سجاد(ع) آثار ارزشمند و گران‌سنگی به یادگار مانده است:
- صحیفه سجادیة؛ از گنجینه‌های گران‌سنگ میراث اسلامی و از منابع ارزشمند فصاحت و بلاغت، اخلاق و تربیت و دعا و عبادت جهان است که به اخت القرآن، «انجیل اهل‌بیت» و «زبور آل محمد» شناخته شده است. این کتاب شامل 54 دعاست که ترجمه‌های متنوع و ارزشمند از آن شده و شرح‌های گوناگون از ابعاد مختلف بر آن نوشته شده است.
- رسالة الحقوق؛ از آثار بی‌بدیل و گران‌سنگ امام سجاد(ع) رسالة الحقوق آنحضرت است که در زمان خودکامگی بنی‌امیه و حاکمیت استبدادی اشخاص بر جامعه نگاشته شده و بر حقوق متقابل افراد نسبت به یکدیگر انگشت نهاده است.
- دیگر مناجات‌ها و دعاهای امام سجاد(ع)؛ شماری دیگر از ادعیه و مناجات‌های آنحضرت در کتاب‌های مختلف آمده که در صحیفه سجادیه نیست و هم‌اینک بخشی از آن‌ها در این کتاب گردآوری شده است.[۴].
بخش نخست کتاب حاوی صحیفه کامله سجادیه است، که با توجه به اهمیت تاریخی و جایگاه ویژه آن در فرهنگ شیعه، ازآن‌رو که تنها اثری است که از ائمه معصومین علیهم‌السلام به‌صورت کتاب برجای مانده است، بدون هیچ دخل و تصرف و جابه‌جایی ادعیه در این بخش آورده شد.[۵]
بخش دوم مشتمل بر دیگر دعاها و مناجات‌های بلند آن امام بزرگوار است، که متناسب با موضوعات –بر اساس دسته‌بندی کتاب ارزشمند «الصحیفة السجادیة الجامعة» تحقیق و نشر مؤسسه امام مهدی(عج) که در این زمینه کامل‌ترین به نظر رسید- سامان یافت. دعای حزین، دعای آنحضرت در ماه رجب، دعای ابوحمزه ثمالی، ادعیه روزهای ماه رمضان، مناجات توبه‌کنندگان، شکایت‌کنندگان و...، ادعیه روزهای هفته و زیارت امین‌الله از جمله مطالب این بخش از کتاب است.
بخش سوم نیز مناجات‌ها و دعاهای کوتاه آن حضرت است که از میان دیگر ادعیه گزینش شده و در یک بخش مستقل آمده است.[۶] دعا در هنگامی‌که به پگاه وارد می‌شد، در آمرزش‌خواهی، هنگامی که کسی وی را به خشم می‌آورد، دعا برای محمد بن شهاب زهری، دعا علیه حرملة بن کاهل و عبیدالله پسر زیاد از جمله ادعیه این بخش است.
از ابوحمزه ثمالی روایت است که گفت: به در خانه علی بن حسین(ع) آمدم پس آنحضرت را هنگامی که از منزل خارج می‌شد ملاقات کردم که می‌فرمود: «به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، و توکل کردم بر خدا»، آنگاه فرمود: ای ابوحمزه، هنگامی که بنده از منزلش بیرون می‌آید شیطان مراقب اوست. پس هنگامی که گفت «به نام خدا» دو فرشته موکل بر او می‌گویند: خدا کفایتت می‌کند، و هنگامی‌که گفت «ایمان آوردم به خدا» می‌گویند: خدا هدایتت می‌کند، و هنگامی که گفت: «توکل کردم بر خدا»، گویند: خدا تو را محافظت می‌کند؛ پس در این هنگام شیطان‌ها سرفه‌ای می‌کنند و به یکدیگر می‌گویند: ما چه بهره‌ای داریم از کسی که خدا او را هدایت و کفایت و نگهداری می‌کند. آنگاه فرمود: بار خدایا، امروز همه اموال و زندگی‌ام برای توست.[۷]
از ویژگی‌های دعاها و مناجات‌های گردآمده در این کتاب این است که بر پایه سیره و روش ائمه معصومین(ع)، تعالی‌بخش وحدت‌آفرین است و اختلافات فرقه‌ای و مذهبی در آن نمودی ندارد و همان‌گونه که شیعیان می‌توانند با آن به راز و نیاز با خدا بپردازند، دیگر مسلمانان نیز –که عموماً دوستدار و علاقه‌مند اهل‌بیت علیهم‌السلام‌اند- و حتی پیروان دیگر ادیان که شیفته معنویت و به دنبال پیدا کردن راهی برای ایجاد ارتباط صمیمانه با پروردگار خویش‌اند، می‌توانند از آن بهره‌ور شوند و بدان مترنم باشند.[۸].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده است. در پایان کتاب نیز برای بهره‌وری بهینه از این مجموعه و استفاده گسترده‌تر پژوهشگران، فهرستی موضوعی بر اساس مهم‌ترین مطالب کتاب آمده است.
مستند ادعیه در پاورقی‌های کتاب ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.