رياض‌العارفين في شرح صحيفة سيدالساجدين: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز ({{کاربردهای دیگر|شرح صحیفه سجادیه (ابهام زدایی)}})
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۰: خط ۴۰:
صحیفه سجادیه(ع) بعد از قرآن و نهج‌البلاغه مهم‌ترین و ارزشمندترین اثر مکتوب اسلام است که از آن به‌عنوان قرآن صاعد، اخت القرآن، انجیل اهل‌بیت(ع) و زبور آل محمد(ص) نام برده‌اند. این کتاب شامل 54 دعا است که دربرگیرنده مسائل مختلف اسلامی است: در حقیقت، صحیفه، تعلیم‌دهنده دین و اخلاق در لباس دعا است و امام سجاد(ع) در قالب دعا، شریعت الهی و اخلاق محمدی(ص) را تشریح می‌نماید. این کتاب شریف توسط [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] انشاء شده و امام محمدباقر(ع) آن را یادداشت و ضبط فرموده است. بعدها [[زید بن علی بن الحسین(ع)|زید بن علی(ع)]] برادر امام محمدباقر(ع)، یک نسخه از آن را برای فرزندش یحیی بن زید به میراث می‌گذارد و او را به حفظ و حراست از آن توصیه می‌کند.  
صحیفه سجادیه(ع) بعد از قرآن و نهج‌البلاغه مهم‌ترین و ارزشمندترین اثر مکتوب اسلام است که از آن به‌عنوان قرآن صاعد، اخت القرآن، انجیل اهل‌بیت(ع) و زبور آل محمد(ص) نام برده‌اند. این کتاب شامل 54 دعا است که دربرگیرنده مسائل مختلف اسلامی است: در حقیقت، صحیفه، تعلیم‌دهنده دین و اخلاق در لباس دعا است و امام سجاد(ع) در قالب دعا، شریعت الهی و اخلاق محمدی(ص) را تشریح می‌نماید. این کتاب شریف توسط [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] انشاء شده و امام محمدباقر(ع) آن را یادداشت و ضبط فرموده است. بعدها [[زید بن علی بن الحسین(ع)|زید بن علی(ع)]] برادر امام محمدباقر(ع)، یک نسخه از آن را برای فرزندش یحیی بن زید به میراث می‌گذارد و او را به حفظ و حراست از آن توصیه می‌کند.  


به دلیل عظمت این کتاب، بسیاری از علما در ادوار مختلف به نقل، استنساخ، شرح و ترجمه آن پرداختند. جز در موارد انگشت‌شماری، در کمتر کتاب یا متن میراثی دیگری تا این حد نسخه و اسانید و شروح داریم. از جمله این کتاب‌ها شرح «ریاض العارفین» [[دارابی، محمد بن محمد|محمد بن محمد دارابی]] است. این اثر شرح مرکبی است طولانی و خطبه آن از شاگرد نویسنده، [[سید علی بن علاءالدوله ضیاءالدین نورالله]]، از نوادگان(اسباط) [[شوشتری، سید نورالله بن شریف‌الدین|قاضی نورالله شهید]] است. در این کتاب استفاده زیادی از شرح صحیفه سجادیه [[سید محمدباقر بن داماد حسینی]](1041 ق.) شده و نویسنده، گاه عین عبارات [[سید محمدباقر بن داماد]] را ذکر کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص3</ref>
به دلیل عظمت این کتاب، بسیاری از علما در ادوار مختلف به نقل، استنساخ، شرح و ترجمه آن پرداختند. جز در موارد انگشت‌شماری، در کمتر کتاب یا متن میراثی دیگری تا این حد نسخه و اسانید و شروح داریم. از جمله این کتاب‌ها شرح «ریاض العارفین» [[دارابی، محمد بن محمد|محمد بن محمد دارابی]] است. این اثر شرح مرکبی است طولانی و خطبه آن از شاگرد نویسنده، [[سید علی بن علاءالدوله ضیاءالدین نورالله]]، از نوادگان(اسباط) [[شوشتری، سید نورالله بن شریف‌الدین|قاضی نورالله شهید]] است. در این کتاب استفاده زیادی از شرح صحیفه سجادیه [[سید محمدباقر بن داماد حسینی]](1041 ق.) شده و نویسنده، گاه عین عبارات [[سید محمدباقر بن داماد]] را ذکر کرده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/18079?pageNumber=3&viewType=html ر.ک: مقدمه تحقیق، ص3]</ref>


شارح این اثر در عنفوان جوانی شاگرد [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایی]] بود. او در سال 1062 ق به هند رفت و در بندر سورت اقامت گزید. او در سال 1066 به زیارت [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]<nowiki/>مشرف شد و از آنجا به هند بازگشت. خود [[دارابی، محمد بن محمد|دارابی]] در مقدمه ریاض العارفین آورده است که در سال 1114 ق. به اصفهان رسید و این شرح را  به سلطان آن زمانش، هدیه کرد.<ref>ر.ک: همان، ص3-4</ref>
شارح این اثر در عنفوان جوانی شاگرد [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایی]] بود. او در سال 1062 ق به هند رفت و در بندر سورت اقامت گزید. او در سال 1066 به زیارت [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] مشرف شد و از آنجا به هند بازگشت. خود [[دارابی، محمد بن محمد|دارابی]] در مقدمه ریاض العارفین آورده است که در سال 1114 ق. به اصفهان رسید و این شرح را  به سلطان آن زمانش، هدیه کرد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/18079?pageNumber=3&viewType=html ر.ک: همان، ص3-4]</ref>


شایان ذکر است که اصل در این شرح، نسخه [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایی]] است که ملا [[مجلسی، محمدتقی|محمدتقی مجلسی]] از روی آن استنساخ کرده. همچنین در این اثر به موارد مذکور در نسخه ابن ادریس با علامت «س» و نسخه شهید با عبارت: «و فی نسخة» اشاره شده است.<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>
شایان ذکر است که اصل در این شرح، نسخه [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایی]] است که ملا [[مجلسی، محمدتقی|محمدتقی مجلسی]] از روی آن استنساخ کرده. همچنین در این اثر به موارد مذکور در نسخه ابن ادریس با علامت «س» و نسخه شهید با عبارت: «و فی نسخة» اشاره شده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/18079?pageNumber=3&viewType=html ر.ک: همان، ص3]</ref>


از جمله کارهای محقق کتاب روی این اثر، موارد زیرا را می‌توان یاد کرد:
از جمله کارهای محقق کتاب روی این اثر، موارد زیرا را می‌توان یاد کرد:
خط ۵۱: خط ۵۱:
# درخواست محقق از استادش شیخ محمدتقی شریعتمداری مبنی بر نگارش تعلیقه بر این اثر که انصافاً تعلیقات دقیق و ارزشمندی است. هر تعلیقه که در این اثر، بدون رمزگذاری و ذکر نگارنده آمده، از ایشان است.
# درخواست محقق از استادش شیخ محمدتقی شریعتمداری مبنی بر نگارش تعلیقه بر این اثر که انصافاً تعلیقات دقیق و ارزشمندی است. هر تعلیقه که در این اثر، بدون رمزگذاری و ذکر نگارنده آمده، از ایشان است.


پوشیده نماند که شارح و دیگران نیز پاورقی‌هایی بر این نسخه دارند که محقق از میان این حواشی آنچه را که برای خواننده مفید بوده درج کرده و مابقی را کنار گذاشته است.<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>
پوشیده نماند که شارح و دیگران نیز پاورقی‌هایی بر این نسخه دارند که محقق از میان این حواشی آنچه را که برای خواننده مفید بوده درج کرده و مابقی را کنار گذاشته است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/18079?pageNumber=5&viewType=html ر.ک: همان، ص5]</ref>


جهت مطالعه بیشتر می‌توان به مقاله «سه «ریاض» در شرح صحیفه سجادیه» نوشته جناب آقای [[باقر قربانی زرین]] در مجله مطالعات قرآن و حدیث سفینه، در پایگاه مجلات نور (نورمگز) مراجعه کرد.<ref>ر.ک: قربانی زرین، باقر، ص5</ref>
جهت مطالعه بیشتر می‌توان به مقاله «سه «ریاض» در شرح صحیفه سجادیه» نوشته جناب آقای [[باقر قربانی زرین]] در مجله مطالعات قرآن و حدیث سفینه، در پایگاه مجلات نور (نورمگز) مراجعه کرد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/17076/116 ر.ک: قربانی زرین، باقر، ص116]</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۶۰: خط ۶۰:
==منبع مقاله==
==منبع مقاله==
# مقدمه تحقیق.
# مقدمه تحقیق.
# «سه «ریاض» در شرح صحیفه سجادیه»، قربانی زرین، باقر، مجله : مطالعات قرآن و حدیث سفینه » بهار 1384 - شماره 6، با آدرس اینترنتی:
#[[:noormags:328654| «سه «ریاض» در شرح صحیفه سجادیه»، قربانی زرین، باقر، مجله : مطالعات قرآن و حدیث سفینه » بهار 1384 - شماره 6]].


https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/328654/
 
{{صحیفه سجادیه}}




خط ۷۱: خط ۷۲:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:مقالات جدید]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:آداب و رسوم]]
[[رده: مباحث خاص آداب و رسوم]]
[[رده:ادعیه، اذکار، اوراد، اعمال]]
[[رده:فروردین(1401)]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش