علم الدرایه تطبیقی: تفاوت میان نسخه‌ها

هدف این تحقیق، آگاهی بخشیدن به دانش‌پژوهان گران‌قدر نسبت به مصطلحات حدیثی فریقین و تطبیق و مقارنه آنها با یکدیگر است؛ چنان‌که سعی بر آن است تا قدمی در جهت تبیین اصطلاحات حدیثی، برداشته شود و از این دریچه، زمینه ورود به دریای بی‌کران حدیث و معارف آن، فراهم گردد<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص20</ref>.

کتاب از پیشگفتار و هفده درس به سفارش مرکز جهانی علوم اسلامی، برای موضوع علم درایه تطبیقی تدوین شده است. قابل‌ ذکر است که از ترجمه متون عربی، اعم از روایات و یا تعاریف و نقل‌قول‌ها، به جهت فعالیت بیشتر دانش‌پژوهان، خودداری شده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>.

در درس اول، تعریف علم الحدیث و شاخه‌های آن، علم الدرایه، پیشینه تاریخی، موضوع و فایده علم الدرایه و معنی حدیث، سنت، خبر، اثر، سند و متن و حدیث قدسی از نظر محدثان شیعه و اهل سنت، مورد بررسی و تطبیق واقع می‌شود<ref>ر.ک: متن کتاب، ص21</ref>.

در دومین درس، اقسام حدیث، خبر متواتر و واحد از نظر محدثان شیعه و اهل سنت، همچنین تقسیم خبر واحد از نظر تعداد راویان به مستفیض، عزیز و غریب، مورد بررسی و تطبیق واقع می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص43</ref>.

در سومین درس، تقسیم خبر واحد از نظر حالات راویان نزد محدثان شیعه و اهل سنت، به صحیح، حسن، موثق و ضعیف و مراتب آنها مورد بررسی و تطبیق قرار می‌گیرد<ref>ر.ک: همان، ص59</ref>.

در درس چهارم تا هفتم، اصطلاحات مشترک سندی که شامل: مُسند، متصل، مرفوع، معنعن<ref>ر.ک: همان، ص95</ref>، حدیث معلق، مفرد (مطلق و نسبی - ‌اعتبار، متابع و شاهد)، مسلسل<ref>ر.ک: همان، ص109</ref>، حدیث معتبر، محکم، متشابه، مؤتلف و مختلف، مشتبه مقلوب، عالی و نازل «موافقت، بدل، مساوات و مصافحه»<ref>ر.ک: همان، ص123</ref>، مشترک، روایت اکابر از اصاغر، سابق و لاحق، روایت اقران و مدبّج، از نظر محدثان فریقین، تعریف و مورد بررسی و تطبیق واقع می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص143</ref>.

در هشتمین و نهمین درس، اصطلاحات مشترک متنی، یعنی مواردی که مشترک بین صحیح حسن و... و مربوط به متن حدیث می‌باشد، شامل: حدیث مقبول، مختلف و موافق، ناسخ و منسوخ، مطروح<ref>ر.ک: همان، ص157</ref>، مکاتب، نص و ظاهر و مؤوّل، مجمل و مبین، مشکل<ref>ر.ک: همان، ص173</ref>، از نظر محدثان فریقین، تعریف و مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در دهمین درس، اصطلاحات مشترک سندی و متنی، یعنی مواردی که مشترک بین صحیح، حسن و... مربوط به سند و متن می‌باشد، شامل: حدیث مصحف، مزید، مدرج، غریب، مشهور و شاذ مورد بررسی واقع می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص183</ref>.

در درس‌های یازدهم تا سیزدهم، اصطلاحات مختص سندی، یعنی مواردی که مخصوص حدیث ضعیف و مربوط به سند حدیث می‌باشد، شامل: مقطوع، منقطع، معضل، مرسل<ref>ر.ک: همان، ص213</ref>، موقوف، مضمر، متروک، منکر<ref>ر.ک: همان، ص229</ref>، مدلس، مهمل، مجهول<ref>ر.ک: همان، ص245</ref>، از نظر محدثان فریقین، تعریف و بررسی و تطبیق می‌شود.

در چهاردهمین درس، اصطلاحات مختص سندی و متنی، یعنی مواردی که مختص به حدیث ضعیف و مربوط به سند و متن می‌باشد، شامل حدیث معلل، مضطرب، مقلوب، موضوع از نظر محدثان شیعه و اهل سنت مورد بررسی و تطبیق واقع می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص257</ref>.

در پانزدهمین درس، اصطلاحات مربوط به القاب محدثان و عبارات رایج بین آنها، بررسی می‌گردد؛ البته این اصطلاحات همانند اصطلاحات مشترک و مختص، مستقیماً به حدیث مربوط نمی‌شود، بلکه به راویان و آثار آنها و توصیف آنها از نظر مدح و ذم مرتبط می‌باشد که شامل: طبقه، صحابه، تابعین، مُسنِد و مُسنَد، محدِّث، حافظ، شیخ و مشیخه، مستخرج و مُخرج، مستدرکات، جامع و معاجم، مُملی و امالی، عدّه، کتاب و اصل، الفاظ مدح و ذم راوی می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص285-297</ref>.

در درس شانزدهم، اصطلاحات مربوط به طرق تحمل حدیث، از نظر محدثان فریقین که شامل تحمل حدیث، طرق تحمل حدیث، سماع، قرائت، اجازه، مناوله، کتابت، اعلام، وصیت و وجاده می‌شود، بررسی می‌گردد<ref>ر.ک: همان، ص301-313</ref>.

در هفدهمین درس، اوصاف و شرایط راوی، احکام جرح‌ و تعدیل و نقل به معنی که شامل اسلام، عقل، بلوغ، عدالت، ایمان، جرح‌ و تعدیل و نقل به معنی است، در مذهب فریقین مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد<ref>ر.ک: همان، ص317-330</ref>.

[[رده:مقالات جدید]]