حج ابراهیمی حج مهدوی

حج ابراهیمی؛ حج مهدوی
پدیدآوران	پور سید آقایی، مسعود (نویسنده)
ناشر	مؤسسه آینده روشن، پژوهشکده مهدویت
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1387 ش
چاپ	2
موضوع	حج
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏188‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏پ‎‏9‎‏ح‎‏3
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

حج ابراهیمى حج مهدوى اثر فارسى سيد مسعود پورسيدآقايى، خلاصه‌اى از احكام، شرايط و اعمال حج و مطالبى درباره نسبت اين عمل عبادى با امام عصر(عج) است.

ساختار

كتاب با مقدمه مؤلف آغاز شده و مطالب در سه بخش كلى ارائه گرديده است.

نویسنده در اصل به نوشتن برخى از احكام حج تصميم داشته و خواسته است، كتاب خود را به نحوى به امام زمان(عج) مرتبط كند؛ از اين رو، نخست به وصف حج مهدوى پرداخته و ضمن آن، روح حج را از نظر معنوى و سياسى و فرهنگى بيان داشته است.

وى با درك اضطرار به حجت و امام و پذيرش ولايت او، به عنوان تنها راه خروج از خيل كسانى كه بدون شناخت و معرفت حجت الهى، حج گذارده و ورود به جمع قليل حاجيان واقعى، اشاره‌اى به اسرار و حقايق حج كرده است.

گزارش محتوا

مقدمه، بعد از اشاره به اين كه حضرت مهدى(عج) روح حج و رمز تماميت آن بوده و حج با ياد او، طواف دل و بى‌ياد او طواف گل است، به توضيح مشخصه‌هاى حج مهدوى پرداخته است؛ از جمله اين كه: حج مهدوى، حركتى است از خود به سوى خدا، همراه با امام و همگام با خلق و ميثاقى است با امام و اعلام آمادگى و يارى او.

فصل اول، به بيان اهميت حج پرداخته است. نویسنده معتقد است كه حج، احكامى دارد و اسرارى؛ احكام، شرط صحت است و اسرار شرط قبولى آن، صورتى دارد و معنايى؛ در يكى مقصود خانه است و در ديگرى صاحب خانه، ظاهرى دارد و باطنى، ظاهر آن اعمال است و باطن آن عشق ورزى و فلاح.

در دوم، ارتباط حج با ابعاد مختلف اسلام، بررسى شده است. نویسنده معتقد است، كسى كه قصد تمامى اسلام را داشته و مى‌خواهد تمامى اسلام را يك‌جا ببيند، بايد نگاهى به حج بياندازد. اين ابعاد عبارتند از:

1. اسلام تاريخى: كه بُعد تاريخى حج، آشنايى با سرگذشت اين خانه و همه بانيان و مناديان آن است؛ پيامبران و موحدانى كه جاى جاى اين خانه از آن‌ها نشان داشته و اسلام تاريخى، درك اين حقيقت است كه اين خانه چرا و با چه انگيزه‌اى و به دست چه كسانى ساخته شده است.
2. اسلام اجتماعى: كه بُعدى مهم و ركنى ركين از ابعاد متعدد حج و فرصتى بى‌مانند براى حضور امت و هم‌بستگى، شناخت و ارتباط مسلمانان جهان با يكديگر است.
3. اسلام سلوك: كه سير اعمال حج، سير حركت و سلوك انسان است.

در سوم، ترتيب اعمال حج بيان و هر يك مفصلا توضيح داده شده است، بدين ترتيب كه:

1. احرام كه با نيت و لبيك آغاز مى‌شود؛ نيت حركتى است آگاهانه و انتخابى از روى بصيرت و بينش از آغاز تا پايان حركت و لبيك پاسخى است، به نداى دعوت خدا و دست ردى بر سينه همه الهه‌هايى كه آدمى را به خود مى‌خوانند.
2. وقوف در عرفات. نویسنده معتقد است كه با درنگ در اين سرزمين، انسان بايد به معرفتى عميق، ريشه‌دار و كامل دست يابد؛ معرفتى به انسان و مقصدش، رب و انعامش، دنيا و حقارتش.
3. وقوف در مشعر الحرام. مؤلف مشعر را جايگاهى دانسته است كه آدمى بعد از عرفان و معرفت به انسان، دنيا و رب، شعور و آگاهى به حرمات و حدود الهى پيدا مى‌كند. وى معتقد است كه در مشعر بايد از شب بهره گرفت و آماده نبردى مستمر و هميشگى شد.
4. منى و اعمال آن؛ در اين سرزمين، بايد آروزهاى شيطانى را به كنارى زد و همچون ابراهیم، غير قرب و رضاى حق هيچ آرزويى نداشت و از كمند افسون غير خدا، با رمى و ذبح، خود را رهانيد.
5. طواف؛ چرخيدن به دور خانه‌اى در انتهاى يك دره و پايين‌ترين نقطه، نه همچون ديگر معابد به عنوان رمزى براى عروج بر بالاى بلندى كه به نظر نویسنده، اين يعنى شكوه و جلال در فروتنى و تواضع.
6. سعى؛ نویسنده بر اين باور است كه سعى، ادامه طواف و نشانه دلدادگى به خدا و تلاش در راه اطاعت و عبوديت اوست.
7. طواف نساء؛ مؤلف سر اين كه چرا از ميان همه نعمت‌ها فقط روى «زن» تأكيد شده است را، اين مى‌داند كه شايد زنان، بايد طواف نساء كنند تا قدر خود را بدانند و مردان هم بايد طواف نساء كنند تا قدر زنان و اين نعمت بزرگ الهى را بشناسند.

آخرين مطلب، مربوط است به سؤالى از امام باقر(ع) در مورد سبب ناميدن حج به فلاح. نویسنده معتقد است اين تعريف، تعريف به آثار است؛ يعنى حقيقت و روح حج و اعمال آن، به گونه‌اى است كه انسان را مفلح و رستگار مى‌كند.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب در ابتداى كتاب و پى‌نوشت‌ها كه اختصاص به ذكر منابع و توضيح برخى كلمات و عبارات متن دارد، در انتهاى كتاب آمده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب.
2. پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى عليه‌السلام و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع رسانى اسلامى مرجع، ج1 ص691.