مآثر الكبراء في تاريخ سامراء: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'تاريخي' به 'تاریخی') |
|||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =تاريخ سامراء | | عنوان‌های دیگر =تاريخ سامراء | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[محلاتی، ذبیح‌الله]] ( | [[محلاتی، ذبیح‌الله]] (نویسنده) | ||
| زبان = | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =DS 79/9 /س2م3 | | کد کنگره =DS 79/9 /س2م3 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| شابک =964-503-039-0 | | شابک =964-503-039-0 | ||
| تعداد جلد =3 | | تعداد جلد =3 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =14202 | ||
| کتابخوان همراه نور =14202 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''مآثر الكبراء في تاريخ سامراء'''، تألیف [[محلاتی، ذبیح‌الله|شیخ | '''مآثر الكبراء في تاريخ سامراء'''، تألیف [[محلاتی، ذبیح‌الله|شیخ ذبیح‌الله محلاتی]] به زبان عربی است. در این اثر، آنچه مربوط به تاریخ و جغرافیای سامراء قبل از اسلام و بعد از آن است و نیز احوال مشاهیری که به این شهر وارد شده و کسانی که در آن مقیم شده‌اند، از قبیل: خلفا، وزرا، علما، قضات، امرا، شعرا، حکما و... مورد مطالعه قرار گرفته است. | ||
نویسنده در | نویسنده در مقدمه‌اش بر کتاب دلیل نگارش کتاب را آن می‌داند که مورخین تاریخ شهرها به‌صورت تفصیلی به تاریخ سامراء - که در گذشته و حال از شهرهای مهم بوده - نپرداخته‌اند، ولذا به جهت خدمت به اهل علم، تصمیم به تدوین تاریخ سامراء گرفته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14202/%D9%85%D8%A2%D8%AB%D8%B1-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A1-%D9%81%D9%8A-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%A1?pageNumber=13&viewType=html ر.ک: مقدمه مؤلف، ج1، ص13]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با | کتاب با مقدمه‌ای به قلم سید احمد حسینی و شرح حال مؤلف آغاز شده است. پس از آن مقدمه مؤلف آمده است. متن کتاب همانند بسیاری از کتب جغرافیایی قدیم، فاقد تبویب و فصلبندی بوده و مطالب سلسله‌وار ذکر شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
کتاب با ذکر اسامی سامراء، به نقل از «[[معجم البلدان]]» [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|حموی]] آغاز شده است. اسامی این شهر به | کتاب با ذکر اسامی سامراء، به نقل از «[[معجم البلدان]]» [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|حموی]] آغاز شده است. اسامی این شهر به چهارده‌گونه آمده است که سامراء (ممدواً)، سامرّا (مقصوراً) و سرّ من رأی از جمله آنهاست<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14202/%D9%85%D8%A2%D8%AB%D8%B1-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A1-%D9%81%D9%8A-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%A1?pageNumber=15&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ج1، ص15-16]</ref>. | ||
در وجه تسمیه سامراء، نویسنده به نقل از کتاب «ريّ سامراء» تألیف احمد سوسه، ابتدا جغرافیای کنونی سامراء را ذکر کرده است. به تعبیر وی سامرای کنونی مشرف بر شهر سامرای عباسی بنا شده است. وی با بررسی طول و عرض جغرافیایی، مساحت تقریبی سامراء در زمان حکومت عباسیان را حدود 110 کیلومتر مربع تخمین زده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | در وجه تسمیه سامراء، نویسنده به نقل از کتاب «ريّ سامراء» تألیف احمد سوسه، ابتدا جغرافیای کنونی سامراء را ذکر کرده است. به تعبیر وی سامرای کنونی مشرف بر شهر سامرای عباسی بنا شده است. وی با بررسی طول و عرض جغرافیایی، مساحت تقریبی سامراء در زمان حکومت عباسیان را حدود 110 کیلومتر مربع تخمین زده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14202/%D9%85%D8%A2%D8%AB%D8%B1-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A1-%D9%81%D9%8A-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%A1?pageNumber=20&viewType=html ر.ک: همان، ص20]</ref>. | ||
در ادامه این جلد از کتاب، اولین بنای سامراء و نیز وضعیت بنای این شهر و آثار موجود در آن از دوران | در ادامه این جلد از کتاب، اولین بنای سامراء و نیز وضعیت بنای این شهر و آثار موجود در آن از دوران هارون‌الرشید تا زمان متوکل از منابع گردآوری شده است. همچنین مطالب دیگری از قبیل باروی شهر سامراء و آب‌انبارها و مانند آن را می‌توان در این جلد از کتاب مشاهده نمود. | ||
در جلد دوم کتاب به بعد مذهبی شهر سامراء پرداخته شده و تاریخچه بنای مشهد عسکریین و علمایی که در این مکان دفن | در جلد دوم کتاب به بعد مذهبی شهر سامراء پرداخته شده و تاریخچه بنای مشهد عسکریین و علمایی که در این مکان دفن شده‌اند و نیز معجزاتی که از این مکان به ظهور رسیده مورد بررسی قرار گرفته است. | ||
نویسنده در این بخش از کتاب چنین ادعا | نویسنده در این بخش از کتاب چنین ادعا می‌کند که سامراء محبوبترین بقاع نزد امام زمان(عج) است؛ چراکه ایشان در این شهر متولد شده و «حب الوطن من الإيمان»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14202/%D9%85%D8%A2%D8%AB%D8%B1-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A1-%D9%81%D9%8A-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%A1?volumeNumber=2&pageNumber=5&viewType=html ر.ک: همان، ج2، ص5]</ref>. | ||
ذکر حوادثی که بر این شهر و قبور مطهر ائمه(ع) گذشته است، از جمله مطالبی است که در این بخش از کتاب به آن پرداخته شده است. ایجاد فتنه بین شیعه و سنی و تخریب و به آتش کشیدن مشهد عسکریین، یکی از این حوادث است که ابن اثیر جزری در کتاب الكامل خود در ضمن حوادث سال 443ق، ذکر کرده است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>. | ذکر حوادثی که بر این شهر و قبور مطهر ائمه(ع) گذشته است، از جمله مطالبی است که در این بخش از کتاب به آن پرداخته شده است. ایجاد فتنه بین شیعه و سنی و تخریب و به آتش کشیدن مشهد عسکریین، یکی از این حوادث است که ابن اثیر جزری در کتاب الكامل خود در ضمن حوادث سال 443ق، ذکر کرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14202/%D9%85%D8%A2%D8%AB%D8%B1-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A1-%D9%81%D9%8A-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%A1?volumeNumber=2&pageNumber=9&viewType=html ر.ک: همان، ص9]</ref>. | ||
در سال 1360ق، ضریح | در سال 1360ق، ضریح نقره‌ای بر مرقد شریف عسکریین نصب گردید. این ضریح پیش از این، بر قبر مطهر اباعبدالله الحسین(ع) نصب بود که پس از نصب ضریح جدید، ضریح قدیمی پس از ترمیم به این مکان شریف منتقل گردید<ref>[https://noorlib.ir/book/view/14202/%D9%85%D8%A2%D8%AB%D8%B1-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A1-%D9%81%D9%8A-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%A1?volumeNumber=2&pageNumber=121&viewType=html ر.ک: همان، ص121]</ref>. | ||
شروح زیارت جامعه، ظهور کرامات در سامراء، توقیع حضرت حجت(عج) به احمد بن اسحاق و منع حضرت حجت(عج) از رجوع به جعفر کذاب، از جمله دیگر مطالبی است که در این جلد از کتاب آمده است. | شروح زیارت جامعه، ظهور کرامات در سامراء، توقیع حضرت حجت(عج) به احمد بن اسحاق و منع حضرت حجت(عج) از رجوع به جعفر کذاب، از جمله دیگر مطالبی است که در این جلد از کتاب آمده است. | ||
جلد سوم از کتاب، با شرح تولد امام هادی(ع) و نصوص وارده بر امامت آن بزرگوار آغاز شده است. | جلد سوم از کتاب، با شرح تولد امام هادی(ع) و نصوص وارده بر امامت آن بزرگوار آغاز شده است. | ||
پس از آن معجزات امام هادی(ع)، روایات وارده از ایشان در موضوعات مختلف و یا شرح حال اشخاصی که با آن حضرت نسبت | پس از آن معجزات امام هادی(ع)، روایات وارده از ایشان در موضوعات مختلف و یا شرح حال اشخاصی که با آن حضرت نسبت داشته‌اند، مانند: موسی مبرقع برادر ایشان، آمده است. | ||
اقوال مختلف در شهادت امام علی الهادی(ع) و | اقوال مختلف در شهادت امام علی الهادی(ع) و مراثی‌ای که درباره آن حضرت سروده شده، حسن ختم کتاب است. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب هریک از مجلدات در انتهای آن آمده است. در پاورقی کتاب، آدرس آیات، روایات و برخی مطالب و نیز توضیح برخی الفاظ ذکر شده است. | فهرست مطالب هریک از مجلدات در انتهای آن آمده است. در پاورقی کتاب، آدرس آیات، روایات و برخی مطالب و نیز توضیح برخی الفاظ ذکر شده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۱: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
| خط ۷۸: | خط ۷۹: | ||
[[رده:تاریخ آسیا]] | [[رده:تاریخ آسیا]] | ||
[[رده:اسفند(1400)]] | |||
[[رده: | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۱۹
| مآثر الكبراء في تاريخ سامراء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محلاتی، ذبیح‌الله (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | تاريخ سامراء |
| ناشر | المکتبة الحيدرية |
| مکان نشر | ايران - قم |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-503-039-0 |
| موضوع | سامرا - آثار تاریخی
سامرا - تاريخ سامرا - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | DS 79/9 /س2م3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مآثر الكبراء في تاريخ سامراء، تألیف شیخ ذبیح‌الله محلاتی به زبان عربی است. در این اثر، آنچه مربوط به تاریخ و جغرافیای سامراء قبل از اسلام و بعد از آن است و نیز احوال مشاهیری که به این شهر وارد شده و کسانی که در آن مقیم شده‌اند، از قبیل: خلفا، وزرا، علما، قضات، امرا، شعرا، حکما و... مورد مطالعه قرار گرفته است.
نویسنده در مقدمه‌اش بر کتاب دلیل نگارش کتاب را آن می‌داند که مورخین تاریخ شهرها به‌صورت تفصیلی به تاریخ سامراء - که در گذشته و حال از شهرهای مهم بوده - نپرداخته‌اند، ولذا به جهت خدمت به اهل علم، تصمیم به تدوین تاریخ سامراء گرفته است[۱].
ساختار
کتاب با مقدمه‌ای به قلم سید احمد حسینی و شرح حال مؤلف آغاز شده است. پس از آن مقدمه مؤلف آمده است. متن کتاب همانند بسیاری از کتب جغرافیایی قدیم، فاقد تبویب و فصلبندی بوده و مطالب سلسله‌وار ذکر شده است.
گزارش محتوا
کتاب با ذکر اسامی سامراء، به نقل از «معجم البلدان» حموی آغاز شده است. اسامی این شهر به چهارده‌گونه آمده است که سامراء (ممدواً)، سامرّا (مقصوراً) و سرّ من رأی از جمله آنهاست[۲].
در وجه تسمیه سامراء، نویسنده به نقل از کتاب «ريّ سامراء» تألیف احمد سوسه، ابتدا جغرافیای کنونی سامراء را ذکر کرده است. به تعبیر وی سامرای کنونی مشرف بر شهر سامرای عباسی بنا شده است. وی با بررسی طول و عرض جغرافیایی، مساحت تقریبی سامراء در زمان حکومت عباسیان را حدود 110 کیلومتر مربع تخمین زده است[۳].
در ادامه این جلد از کتاب، اولین بنای سامراء و نیز وضعیت بنای این شهر و آثار موجود در آن از دوران هارون‌الرشید تا زمان متوکل از منابع گردآوری شده است. همچنین مطالب دیگری از قبیل باروی شهر سامراء و آب‌انبارها و مانند آن را می‌توان در این جلد از کتاب مشاهده نمود.
در جلد دوم کتاب به بعد مذهبی شهر سامراء پرداخته شده و تاریخچه بنای مشهد عسکریین و علمایی که در این مکان دفن شده‌اند و نیز معجزاتی که از این مکان به ظهور رسیده مورد بررسی قرار گرفته است.
نویسنده در این بخش از کتاب چنین ادعا می‌کند که سامراء محبوبترین بقاع نزد امام زمان(عج) است؛ چراکه ایشان در این شهر متولد شده و «حب الوطن من الإيمان»[۴].
ذکر حوادثی که بر این شهر و قبور مطهر ائمه(ع) گذشته است، از جمله مطالبی است که در این بخش از کتاب به آن پرداخته شده است. ایجاد فتنه بین شیعه و سنی و تخریب و به آتش کشیدن مشهد عسکریین، یکی از این حوادث است که ابن اثیر جزری در کتاب الكامل خود در ضمن حوادث سال 443ق، ذکر کرده است[۵].
در سال 1360ق، ضریح نقره‌ای بر مرقد شریف عسکریین نصب گردید. این ضریح پیش از این، بر قبر مطهر اباعبدالله الحسین(ع) نصب بود که پس از نصب ضریح جدید، ضریح قدیمی پس از ترمیم به این مکان شریف منتقل گردید[۶].
شروح زیارت جامعه، ظهور کرامات در سامراء، توقیع حضرت حجت(عج) به احمد بن اسحاق و منع حضرت حجت(عج) از رجوع به جعفر کذاب، از جمله دیگر مطالبی است که در این جلد از کتاب آمده است.
جلد سوم از کتاب، با شرح تولد امام هادی(ع) و نصوص وارده بر امامت آن بزرگوار آغاز شده است. پس از آن معجزات امام هادی(ع)، روایات وارده از ایشان در موضوعات مختلف و یا شرح حال اشخاصی که با آن حضرت نسبت داشته‌اند، مانند: موسی مبرقع برادر ایشان، آمده است.
اقوال مختلف در شهادت امام علی الهادی(ع) و مراثی‌ای که درباره آن حضرت سروده شده، حسن ختم کتاب است.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هریک از مجلدات در انتهای آن آمده است. در پاورقی کتاب، آدرس آیات، روایات و برخی مطالب و نیز توضیح برخی الفاظ ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.