۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
←وابستهها
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
|||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[بدوی، عبدالرحمن]] (نویسنده) | ||
|- | |- | ||
|data-type='language'|عربي | |data-type='language'|عربي | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| شابک =964-518-116-X | | شابک =964-518-116-X | ||
| تعداد جلد =3 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =13866 | ||
| کتابخوان همراه نور =13866 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۱: | ||
طبیعی است که نویسنده هر دانشنامه فلسفی بر برخی از کارهای پیشینیان مراجعه کند و این اثر نیز از این امر مستثنی نیست و عبدالرحمن بدوی برای نوشتن آن به بسیاری از دانشنامههای فلسفی اروپایی و آمریکایی جدید قرن بیستم مراجعه کرده و از آنها بهره برده است. وی به مجموعههای فرانسوی و آلمانی و ایتالیایی که ویژه تراجم و مذاهب فلاسفه هستند، رجوع کرده و از فرهنگ لغتهای بزرگ فلسفی هم استفاده کرده است. بههرحال، نویسنده، این دایرةالمعارف را به هدف استفاده پژوهشگران در فلسفه و دوستداران آن و دانشجویان این رشته نوشته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | طبیعی است که نویسنده هر دانشنامه فلسفی بر برخی از کارهای پیشینیان مراجعه کند و این اثر نیز از این امر مستثنی نیست و عبدالرحمن بدوی برای نوشتن آن به بسیاری از دانشنامههای فلسفی اروپایی و آمریکایی جدید قرن بیستم مراجعه کرده و از آنها بهره برده است. وی به مجموعههای فرانسوی و آلمانی و ایتالیایی که ویژه تراجم و مذاهب فلاسفه هستند، رجوع کرده و از فرهنگ لغتهای بزرگ فلسفی هم استفاده کرده است. بههرحال، نویسنده، این دایرةالمعارف را به هدف استفاده پژوهشگران در فلسفه و دوستداران آن و دانشجویان این رشته نوشته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
جلد اول کتاب با «آلفرد جی آیر» شروع میشود و با «السوفسطائیه» پایان میپذیرد. شروع جلد دوم با حرف شین و [مدرسه] شارتر فرانسه و پایانش با مدخل یونگ در حرف یاء و بیان ضمیر ناخودآگاه فردی و اجتماعی (اللاشعور النفسي و | جلد اول کتاب با «آلفرد جی آیر» شروع میشود و با «السوفسطائیه» پایان میپذیرد. شروع جلد دوم با حرف شین و [مدرسه] شارتر فرانسه و پایانش با مدخل یونگ در حرف یاء و بیان ضمیر ناخودآگاه فردی و اجتماعی (اللاشعور النفسي و الاجتماعی) است. جلد سوم، ملحقات کتاب است و با مدخل ابن خلدون شروع و با ورنر یگر پایان میپذیرد. بدوی درباره یقین چنین مینویسد: یقین: (Certainty در انگلیسی) و (Certitiute در فرانسه)، یعنی چیزی که تغییر آن در هیچ حالتی متصور نیست. قضایای یقینی یا یقینیات، چهار نوع هستند: | ||
# اولیات عقلی محض: قضایی هستند که از لحاظ استعداد عقلی انسان در وی نهادینه هستند و ریشه دارند، مانند: دو، بزرگتر از یک است، سلب و ایجاب با هم در شیء واحد تصادق نمیکنند و... در اینگونه قضایا، ذهن از صِرف تصور مفردات و مفاهیم، به تصدیق به آنها میرسد. | # اولیات عقلی محض: قضایی هستند که از لحاظ استعداد عقلی انسان در وی نهادینه هستند و ریشه دارند، مانند: دو، بزرگتر از یک است، سلب و ایجاب با هم در شیء واحد تصادق نمیکنند و... در اینگونه قضایا، ذهن از صِرف تصور مفردات و مفاهیم، به تصدیق به آنها میرسد. | ||
# محسوسات: مانند: «خورشید، گِرد و نورانی است». | # محسوسات: مانند: «خورشید، گِرد و نورانی است». | ||
# مجربات: یعنی اموری که تصدیق به آنها به کمک یک قیاس پنهان است، مثل وقتی میگوییم: «زدن حیوان، باعث ایجاد درد در او است و...». حدسیات نیز از مجربات به حساب میآیند... | # مجربات: یعنی اموری که تصدیق به آنها به کمک یک قیاس پنهان است، مثل وقتی میگوییم: «زدن حیوان، باعث ایجاد درد در او است و...». حدسیات نیز از مجربات به حساب میآیند... | ||
# قضایایی که به حد وسطشان تعریف و تصدیق میشوند و این حد وسط با ذهن مأنوس است و هرگاه دو طرف قضیه کامل باشند، ذهن به علت حضور حد وسطشان و انس با آن، آن قضیه را تصدیق میکند، مثل: «دو، ثلث شش است...»؛ البته بسیاری از فیلسوفان در یقینیت این انواع تشکیک کردهاند و این چهار نوع در بسیاری از نظریات معرفت، نقد شده است. ریاضیدانان جدیدی مثل آنری پوانکاره و راسل، بدیهیات را در واقع تعریفهایی اقناعی میدانند و | # قضایایی که به حد وسطشان تعریف و تصدیق میشوند و این حد وسط با ذهن مأنوس است و هرگاه دو طرف قضیه کامل باشند، ذهن به علت حضور حد وسطشان و انس با آن، آن قضیه را تصدیق میکند، مثل: «دو، ثلث شش است...»؛ البته بسیاری از فیلسوفان در یقینیت این انواع تشکیک کردهاند و این چهار نوع در بسیاری از نظریات معرفت، نقد شده است. ریاضیدانان جدیدی مثل آنری پوانکاره و راسل، بدیهیات را در واقع تعریفهایی اقناعی میدانند و مثلاًقضیه «الكل أكبر من الجزء» را حاوی چیزی جز تعریف کل و تعریف جزء نمیشمارند. تمامی کسانی که بر معرفت حسی حمله کرده و آن را معتبر نشمردهاند، در اعتبار نوع دوم یقینیات، یعنی محسوسات شک کردهاند. افلاطون و شکاکان یونان از این جمله هستند. در نوع سوم، یعنی مجربات هم اینگونه تشکیک شده که اینها اساسا معرفت جزئی هستند و ازاینرو قابل تعمیم نیستند. درباره نوع چهارم هم گفتهاند: این نوع از معرفت، متوقف بر داشتن قوه حدس قوی است و تنها کسانی که دارای این توانایی باشند، قابلیت دستیابی به آن را دارند. عبدالرحمن بدوی بعد از پایان توضیحش درباره مدخل یقین، کتابهای «تأملات» دکارت و «نوشتههای فلسفی» جورج ادوارد مور را بهعنوان مراجع آن در انتهای مدخل ذکر میکند<ref>ر.ک: متن کتاب، ج2، ص640-641</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۱: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۷: | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
| خط ۶۴: | خط ۶۵: | ||
[[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]] | [[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:فلسفه (عمومی)]] | ||