۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
←وابسته‌ها
جز (جایگزینی متن - 'منتجبالدين' به 'منتجبالدين') |
|||
| (۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR01384.jpg|بندانگشتی|فتال نیشابوری، محمد بن احمد]] | [[پرونده:NUR01384.jpg|بندانگشتی|فتال نیشابوری، محمد بن احمد]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |فتال نیشابوری، محمد بن احمد | ||
|- | |- | ||
| | |نام‌های دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |حسن | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" | | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" | | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |508 ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |[[حسن بن على فتال]] | ||
[[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] | |||
[[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضى علم الهدى]] | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[روضة الواعظين (محقق فرجی و مجیدی)]] | ||
|-class= | [[روضة الواعظين (ترجمه مهدوی دامغانی)]] | ||
|کد | |||
|data-type= | [[روضة الواعظين (با مقدمه خرسان)]] | ||
|- class="articleCode" | |||
|کد مؤلف | |||
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE01384AUTHORCODE | |||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''محمد بن حسن بن على بن احمد بن على فتال نیشابورى''' (متوفای 508ق)، معروف به ابن فتال و ابن فارسى، از علماى قرن پنجم و ششم هجرى است. | |||
== | ==اشتراک== | ||
در مورد ابن فتال از دو جهت مشکل پیش آمده: | |||
# بعضى او را محمد بن حسن دانسته‌اند، بعضى محمد بن على و بعضى دیگر محمد بن احمد، و حتى [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] در مناقب دو تعبیر نسبت به ایشان دارد<br /> توجیه این مشکل آن است که نام صحیح و کامل وى محمد بن حسن بن على بن احمد است؛ اما چون پدر، پدر بزرگ و جد اعلاى او همگى اهل علم و با فضیلت بوده‌اند در انتساب، به هر سه آنها نسبت داده مى‌شود. پس مصداق تمام این اسامى یک شخص است و در نسبت هم اشتباهى پیش نیامده است. | |||
# جهت دوم تشابه، اینکه شیخ منتجب‌الدین در فهرست دو نفر را به عنوان فتال نیشابورى نام برده، یکى صاحب [[روضة الواعظين (ترجمه مهدوی دامغانی)|روضة الواعظین]] و دیگرى صاحب تفسیرى که مى‌گوید من تفسیر او را با واسطۀ افراد مورد اعتماد نقل مى‌کنم.<br />شیخ [[آقا بزرگ تهرانى]] نیز قائل به این است که دو نفر با نام فتال بوده‌اند و دیگران اشتباها هر دو را یک نفر دانسته‌اند.<br />در مقابل، بسیارى از بزرگان تراجم این دو نفر را یکى دانسته‌اند وبا توجه به اینکه تنها منتجب‌الدین نامى از فتال صاحب تفسیر برده و در هیچ جاى دیگر اثر و نامى از او نمى‌یابیم، اتحاد این دو نفر قولى است که نزدیک به واقع مى‌نماید. بزرگانى چون [[علامه مجلسى]] و صاحب [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] و [[نوری، حسین بن محمدتقی|محدث نورى]] نیز این نظر را تأیید کرده‌اند.<br />اما اینکه شیخ منتجب‌الدین مى‌گوید تفسیر او را به واسطه ثقات نقل مى‌کنم دلیل بر فاصلۀ زمانى نیست چرا که ممکن است هم عصر بوده باشند و در عین حال کتاب او را از دیگرى شنیده و نقل کند. ([[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] و شیخ منتجب‌الدین هم‌عصر مى‌باشند و [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] شاگرد فتال نیشابورى است). | |||
در مورد ابن فتال از دو جهت | |||
# بعضى او را محمد بن حسن دانسته‌اند، بعضى محمد بن على و بعضى | |||
# جهت دوم تشابه، | |||
== | ==اساتید== | ||
در | در میان اساتید محمد بن حسن فتال چهره‌هاى درخشانى یافت مى‌شود مانند: | ||
# پدرش | # پدرش شیخ [[حسن بن على فتال]] | ||
# | # شیخ الطائفه، [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] | ||
# [[علم‌الهدی، علی بن حسین| | # [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضى علم الهدى]] | ||
# | # شیخ [[عبدالجبار بن عبدالله]] | ||
# مرتضى ابوالحسن مطهر | # [[مرتضى ابوالحسن مطهر]] | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
از شاگردان آن بزرگوار تنها نام دو تن به ما | از شاگردان آن بزرگوار تنها نام دو تن به ما رسیده: | ||
# [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] | # [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] مازندرانى | ||
# على بن حسن | # على بن حسن نیشابورى | ||
==شهادت== | ==شهادت== | ||
سبب شهادت آن بزرگوار مشخص | سبب شهادت آن بزرگوار مشخص نیست، ولى شهادت او به دستور عبدالرزاق شهاب الاسلام، وزیر سلطان سنجر سلجوقى بوده که بعد از عزل پسر عمویش به منصب وزارت رسید. | ||
عبدالرزاق ابتدا از علماى بزرگ | عبدالرزاق ابتدا از علماى بزرگ نیشابور بود اما پس از رسیدن به وزارت تغییر رویه داد و از ستمگر ترین وزراى دوران خود شد و در نهایت قساوت و بى‌دینى عمل مى‌کرد و از هیچ گناهى باک نداشت. | ||
چنین سنگدلى ابن فتال نیشابورى را در سال 508 هجرى به شهادت رساند و بار دیگر یکى از بهترین انسه‌گانها به دست شقى‌ترین آنها به شهادت رسید. | |||
==آثار== | |||
متأسفانه در این قسمت نیز اطلاعات فراوانى در دست نیست و تمام کسانى که شرح حالى از فتال نیشابورى ذکر کرده‌اند تنها یک یا دو تألیف براى او شمرده‌اند که عبارتند از: | |||
# روضة الواعظین و بصیرة المتعظین که از جمله مصادر [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الانوار]] است و بارها در ایران و عراق چاپ شده است. | |||
# کتاب التنویر فی معانی التفسیر. | |||
== وابسته‌ها == | {{شهیدان}} | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[روضة الواعظين (محقق فرجی و مجیدی)]] | [[روضة الواعظين (محقق فرجی و مجیدی)]] | ||
| خط ۷۵: | خط ۸۱: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مفسران شیعه]] | |||
[[رده:شهیدان]] | |||
[[رده:خرداد (1400)]] | |||