نهاية المرام في علم الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR03365J1.jpg|بندانگشتی|نهایة المرام في علم الکلام]]

|+ |

! نام کتاب!! data-type='bookName'|نهایة المرام في علم الکلام

|-

|نام های دیگر کتاب

|data-type='otherBookNames'|موسوعة کلامیة تتعرض لمختلف المذاهب و الآراء الکلامیة بتجرد و موضوعیة

|-

|data-type='authors'|[[عرفان، فاضل]] (محقق)

[[علامه حلی، حسن بن یوسف]] (نويسنده)

|زبان  

|data-type='language'|عربی

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏210‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏ن‎‏8‎‏

|موضوع  

|data-type='subject'|کلام - قرن 8ق.

|ناشر  

|data-type='publisher'|مؤسسة الإمام الصادق (علیه السلام)

|مکان نشر  

|data-type='publishPlace'|قم - ایران

|سال نشر  

|data-type='publishYear'| 1419 هـ.ق  

«نهاية المرام في علم الكلام» كه مفصل‌ترين كتاب كلامى شيعه است، در قرن هشتم نوشته شده است. اين كتاب نزد خود مؤلف هم از جامعيت خاصى برخوردار بوده است، به طورى كه در كتاب‌هاى ديگرش(كشف المراد، نهج المسترشدين، كشف الفوائد و...) بعضى از مسائل را به اين كتاب ارجاع داده است.

 

 

 

 

تاليف جلد اول اين مجموعه در ماه ربيع‌الاول سال 712ق در سلطانيه و جلد دوم در ربيع‌الثانى همان سال به اتمام رسيده است.

1- معلومات به معلومات موجود و معدوم تقسيم مى‌شوند و مباحث هر كدام در فصل‌هاى جداگانه مورد بررسى قرار مى‌گيرد. مولف در بحث وجود به: بداهت مفهوم وجود، بيان ماهيت وجود، اشتراك وجود، زيادت وجود بر ماهيت، وجود ذهنى و مشكك بودن وجود، پرداخته است. او در زمينۀ عدم: بداهت تصور عدم، شيئيت نداشتن عدم و علم به معدومات را شرح مى‌دهد.

 

2-معلومات از حيث وجوب، امكان امتناع تقسيم شده و در سه فصل، وجوب و احكام و امتاش و همين طور امكان و اقسام و احكام هريك از قسمت‌ها، مورد بررسى قرار مى‌گيرد.

 

3-معلومات اولا به ماهيت، جزء ماهيت و خارج ماهيت و ثانيا به كلى و جزئى تقسيم مى‌شود و هر كدام از آنها مستقلا توضيح داده مى‌شود.

1-تقسيم موجودات به قدم و حدوث و تعريف آنها از منظر متكلمين و حكماء و شرح خواص و تقسيمات هر يك از آنها.

 

2-موجودات طبق نظر اوائل به جوهر و عرض و اعراض خود به اعراض نه‌گانه تقسيم مى‌شوند كه مباحثشان عبارتند از:

1-بحث در مورد جواهر با محوريت: جوهر فرد، جسم، هيولى، احكام و عوارض اجسام.

 

2-توضيح مباحثى نظير: سكون و احكامش، كون و انواعش، حركت و احكام و اقسامش.(اين بخش ناتمام مانده است.)

1-آراء و انديشه‌هاى كلامى اديان و فرقه‌هاى مختلف مفصل شرح داده شده و تمام نظرات با نهايت امانت‌دارى و بدون هيچ تصرفى ابتدا بيان و سپس نقد شده‌اند. اين اثر در واقع كتابى است، تطبيقى بين آراء و نظرات متكلمين و حكماء در باب توحيد، نبوت و ساير مسائل كلامى.

4-عدم تعصب به كلام و فلسفه: گرچه [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] در اكثر مباحث از نظرات متكلمين تبعيت نموده، اما در مواردى هم با آنها مخالفت كرده و نظر حكماء را پذيرفته است. همچنين با اين كه عموما به برهان و استدلال‌هاى عقلانى استناد مى‌كند، گاهى هم قضاياى مشهوده و جدل را مستند مى‌داند.

 

اين اثر مشتمل است، بر مقدمۀ [[آیت‌الله]] سبحانى در معرفى اجمالى كتاب و تاريخ علم كلام و همچنين فهرست آيات، اعلام، فرق و مذاهب، ملت‌ها، كتب، مصادر تحقيق و فهرست مطالب.