الخلاصة: خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR70090J1.jpg | عنوان =الخلاصة: خلاصة المختصر و نقاوة ال...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''الخلاصة: خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر'''، تألیف ابوحامد محمد غزالی (متوفی 505ق)، خلاصه «مختصر المزني» است که مشتمل بر همه ابواب فقهی است که فقهای شافعیه در تألیفاتشان گرد آورده‌‌اند. تحقیق و تصحیح کتاب به قلم امجد رشید محمد علی است. | '''الخلاصة: خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر'''، تألیف [[غزالی، محمد بن محمد|ابوحامد محمد غزالی]] (متوفی 505ق)، خلاصه «مختصر المزني» است که مشتمل بر همه ابواب فقهی است که فقهای شافعیه در تألیفاتشان گرد آورده‌‌اند. تحقیق و تصحیح کتاب به قلم [[علی، امجد رشید محمد|امجد رشید محمد علی]] است. | ||
کتاب با مقدمه‌ای به قلم محمد عبدالرحمن شمیله اهدل آغاز شده است. وی علمای امت را برگزیدگان خلق پس از انبیا و ستارگان هدایت در ظلمات حوادث و وارثان انبیا دانسته است. سپس در ضمن متنی ادبی بیش از بیست اثر غزالی را متذکر شده است: «و ما ذلك إلا لأنهم اضطلعوا | کتاب با مقدمه‌ای به قلم [[محمد عبدالرحمن شمیله اهدل]] آغاز شده است. وی علمای امت را برگزیدگان خلق پس از انبیا و ستارگان هدایت در ظلمات حوادث و وارثان انبیا دانسته است. سپس در ضمن متنی ادبی بیش از بیست اثر [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] را متذکر شده است: «و ما ذلك إلا لأنهم اضطلعوا ب«[[إحياء علوم الدين]]» و أعنقوا في ميادين التبيان، فمنهم من آثر النهج «البسيط» و منهم من سلك مهيع «الوسيط» و ثلة اكتفت بمعالم «الوجيز»...»<ref>ر.ک: بين يدي الكتاب، ص6-5</ref>. | ||
سپس به معرفی «الخلاصة» پرداخته و اصل آن را «مختصر المزني» دانسته که درباره آن گفته شده: این کتاب، بر مسائل مذهب شافعی، اصول و فروعش چه به تصریح و چه به اشاره احاطه داشته است. پس اسم و مسمی شبیه به اسماء اضداد هستند، بنابراین کتاب مختصر نسبی و به معنای عام مبسوط است؛ لذا کتاب مزنی دو بار خلاصه شده است: | سپس به معرفی «الخلاصة» پرداخته و اصل آن را «مختصر المزني» دانسته که درباره آن گفته شده: این کتاب، بر مسائل مذهب شافعی، اصول و فروعش چه به تصریح و چه به اشاره احاطه داشته است. پس اسم و مسمی شبیه به اسماء اضداد هستند، بنابراین کتاب مختصر نسبی و به معنای عام مبسوط است؛ لذا کتاب مزنی دو بار خلاصه شده است: | ||
# بار اول امام ابومحمد جوینی پدر امام‌الحرمین آن را خلاصه کرد و ادله مسائل و اعتراضات و ردود را حذف کرد، اما آن‌گونه که غزالی می‌گوید نسبت به تحریر کتاب و ترتیب و حصر مسائل و تبویب آن - یعنی مسائلی که به‌مناسبتی در غیر جایگاهش ذکر شده و یا فرعی را که در غیر باب خود آمده - همت نگماشته است. | # بار اول امام ابومحمد جوینی پدر [[امام‌الحرمین، عبدالملک بن عبدالله|امام‌الحرمین]] آن را خلاصه کرد و ادله مسائل و اعتراضات و ردود را حذف کرد، اما آن‌گونه که [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] می‌گوید نسبت به تحریر کتاب و ترتیب و حصر مسائل و تبویب آن - یعنی مسائلی که به‌مناسبتی در غیر جایگاهش ذکر شده و یا فرعی را که در غیر باب خود آمده - همت نگماشته است. | ||
# بنابراین [بار دوم] ابوحامد اقدام به زدودن مشکلات و موانعی که متبحرین با آن روبه‌رو بودند، کرد و آن را با تهذیب و تبویب بهتر و اضافات مفید با نام «الخلاصة» تحریر نمود<ref>ر.ک: همان، ص10-9</ref>. | # بنابراین [بار دوم] [[غزالی، محمد بن محمد|ابوحامد]] اقدام به زدودن مشکلات و موانعی که متبحرین با آن روبه‌رو بودند، کرد و آن را با تهذیب و تبویب بهتر و اضافات مفید با نام «الخلاصة» تحریر نمود<ref>ر.ک: همان، ص10-9</ref>. | ||
بنابراین «مختصر المزني» و مختصر ابومحمد جوینی با وجود جلیل‌القدر بودن، آن‌گونه که غزالی اشاره کرده، در استفاده، با دشواری همراه بوده است؛ بنابراین غزالی را به تجدید نظر در ترتیب و ترکیب المختصر سوق داده تا تشتت و بعید از ذهن بودن تعداد و ترتیب مسائل، طلاب دینی را از مطالعه مسائل مطرح‌شده در کتاب امام مذهب، منصرف نکند<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص15</ref>. | بنابراین «مختصر المزني» و مختصر ابومحمد جوینی با وجود جلیل‌القدر بودن، آن‌گونه که [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] اشاره کرده، در استفاده، با دشواری همراه بوده است؛ بنابراین [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] را به تجدید نظر در ترتیب و ترکیب المختصر سوق داده تا تشتت و بعید از ذهن بودن تعداد و ترتیب مسائل، طلاب دینی را از مطالعه مسائل مطرح‌شده در کتاب امام مذهب، منصرف نکند<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص15</ref>. | ||
لازم به ذکر است که برخی از علما گمان کرده‌اند که «الخلاصة» مختصر «الوجيز» اثر دیگر غزالی است. این اشتباه است؛ چنان‌که غزالی خود در دیباچه اشاره کرده که «الخلاصة» اختصار و ترتیب «مختصر المزني» است<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>. | لازم به ذکر است که برخی از علما گمان کرده‌اند که «الخلاصة» مختصر «الوجيز» اثر دیگر [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] است. این اشتباه است؛ چنان‌که [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] خود در دیباچه اشاره کرده که «الخلاصة» اختصار و ترتیب «مختصر المزني» است<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>. | ||
غزالی خود در دیباچه کتاب از «مختصر المزني» با این تعابیر یاد کرده است: مسائلش غرر کلام شافعی، بلکه درر نظام آن، گل‌های نصوص آن و... است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>. | [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] خود در دیباچه کتاب از «مختصر المزني» با این تعابیر یاد کرده است: مسائلش غرر کلام شافعی، بلکه درر نظام آن، گل‌های نصوص آن و... است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>. | ||
نامی که بر جلد کتاب آمده، یعنی «خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر»، نامی است که غزالی کتابش را به آن نامیده و در دیباچه کتاب به آن اشاره کرده و علامه مرتضی زبیدی نیز از کتاب با این نام یاد کرده است<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>. | نامی که بر جلد کتاب آمده، یعنی «خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر»، نامی است که [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] کتابش را به آن نامیده و در دیباچه کتاب به آن اشاره کرده و علامه [[مرتضی زبیدی، محمد|مرتضی زبیدی]] نیز از کتاب با این نام یاد کرده است<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>. | ||
محقق در انتهای مقدمه‌اش اضافه کرده که تاکنون به شرح یا اختصار و کار دیگری که بر روی «الخلاصة» انجام شده باشد، دست نیافته است؛ برخلاف «الوجيز» که علمای بزرگی چون رافعی بر آن شرح نوشته‌اند<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | محقق در انتهای مقدمه‌اش اضافه کرده که تاکنون به شرح یا اختصار و کار دیگری که بر روی «الخلاصة» انجام شده باشد، دست نیافته است؛ برخلاف «الوجيز» که علمای بزرگی چون رافعی بر آن شرح نوشته‌اند<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
نسخهٔ ۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۲
| الخلاصة: خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | غزالی، محمد بن محمد (نویسنده) علی، امجد رشید محمد (محقق) |
| ناشر | دار المنهاج دارالمنهاج للنشر و التوزيع |
| مکان نشر | لبنان - بيروت عربستان - جده |
| سال نشر | 1428ق. = 2007م. |
| چاپ | چاپ يکم |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | غ4خ8 / 175/5 BP |
الخلاصة: خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر، تألیف ابوحامد محمد غزالی (متوفی 505ق)، خلاصه «مختصر المزني» است که مشتمل بر همه ابواب فقهی است که فقهای شافعیه در تألیفاتشان گرد آورده‌‌اند. تحقیق و تصحیح کتاب به قلم امجد رشید محمد علی است.
کتاب با مقدمه‌ای به قلم محمد عبدالرحمن شمیله اهدل آغاز شده است. وی علمای امت را برگزیدگان خلق پس از انبیا و ستارگان هدایت در ظلمات حوادث و وارثان انبیا دانسته است. سپس در ضمن متنی ادبی بیش از بیست اثر غزالی را متذکر شده است: «و ما ذلك إلا لأنهم اضطلعوا ب«إحياء علوم الدين» و أعنقوا في ميادين التبيان، فمنهم من آثر النهج «البسيط» و منهم من سلك مهيع «الوسيط» و ثلة اكتفت بمعالم «الوجيز»...»[۱].
سپس به معرفی «الخلاصة» پرداخته و اصل آن را «مختصر المزني» دانسته که درباره آن گفته شده: این کتاب، بر مسائل مذهب شافعی، اصول و فروعش چه به تصریح و چه به اشاره احاطه داشته است. پس اسم و مسمی شبیه به اسماء اضداد هستند، بنابراین کتاب مختصر نسبی و به معنای عام مبسوط است؛ لذا کتاب مزنی دو بار خلاصه شده است:
- بار اول امام ابومحمد جوینی پدر امام‌الحرمین آن را خلاصه کرد و ادله مسائل و اعتراضات و ردود را حذف کرد، اما آن‌گونه که غزالی می‌گوید نسبت به تحریر کتاب و ترتیب و حصر مسائل و تبویب آن - یعنی مسائلی که به‌مناسبتی در غیر جایگاهش ذکر شده و یا فرعی را که در غیر باب خود آمده - همت نگماشته است.
- بنابراین [بار دوم] ابوحامد اقدام به زدودن مشکلات و موانعی که متبحرین با آن روبه‌رو بودند، کرد و آن را با تهذیب و تبویب بهتر و اضافات مفید با نام «الخلاصة» تحریر نمود[۲].
بنابراین «مختصر المزني» و مختصر ابومحمد جوینی با وجود جلیل‌القدر بودن، آن‌گونه که غزالی اشاره کرده، در استفاده، با دشواری همراه بوده است؛ بنابراین غزالی را به تجدید نظر در ترتیب و ترکیب المختصر سوق داده تا تشتت و بعید از ذهن بودن تعداد و ترتیب مسائل، طلاب دینی را از مطالعه مسائل مطرح‌شده در کتاب امام مذهب، منصرف نکند[۳].
لازم به ذکر است که برخی از علما گمان کرده‌اند که «الخلاصة» مختصر «الوجيز» اثر دیگر غزالی است. این اشتباه است؛ چنان‌که غزالی خود در دیباچه اشاره کرده که «الخلاصة» اختصار و ترتیب «مختصر المزني» است[۴].
غزالی خود در دیباچه کتاب از «مختصر المزني» با این تعابیر یاد کرده است: مسائلش غرر کلام شافعی، بلکه درر نظام آن، گل‌های نصوص آن و... است[۵].
نامی که بر جلد کتاب آمده، یعنی «خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر»، نامی است که غزالی کتابش را به آن نامیده و در دیباچه کتاب به آن اشاره کرده و علامه مرتضی زبیدی نیز از کتاب با این نام یاد کرده است[۶].
محقق در انتهای مقدمه‌اش اضافه کرده که تاکنون به شرح یا اختصار و کار دیگری که بر روی «الخلاصة» انجام شده باشد، دست نیافته است؛ برخلاف «الوجيز» که علمای بزرگی چون رافعی بر آن شرح نوشته‌اند[۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.