شرح كشف المراد

شرح کشف المراد
پدیدآوران	نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (نویسنده) علامه حلی، حسن بن یوسف (نویسنده) محمدی، علی (شارح)
عنوان‌های دیگر	تجرید الکلام فی تحریر العقاید الاسلام. شرح کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. شرح
ناشر	دار الفکر
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1378 ش
چاپ	4
موضوع	علامه حلی، حسن بن یوسف، 648 - 726ق. کشف المراد فی تجرید الاعتقاد - نقد و تفسیر نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، 597 - 672ق. تجرید الکلام فی تحریر العقاید الاسلام - نقد و تفسیر کلام شیعه امامیه - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏210‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏6‎‏ ‎‏ت‎‏3028

شرح کشف المراد اثر علی محمدی، اندیشمندی فاضل، محققی پرکار و توانمند، مدرس و استادی سخت‌کوش از حوزه علمیه مقدس قم که شرحی بر شرح کتاب تجریدالاعتقاد و با موضوع عقیده و کلام به زبان فارسى می‌باشد.

"تجرید الاعتقاد" که به زبان عربی است، متعلق به حکیم و ریاضیدان و متکلم بزرگ شیعی جناب خواجه نصیرالدین طوسی(ره) می‌باشد که در آن اساس مباحث کلامی با عباراتی کوتاه و در عین حال محکم و فنی مطرح گردیده و در طول تاریخ پس از تدوین خود، از سوی علمای بزرگ شیعه و سنی به زبان عربی و فارسی مورد شرح و تعلیق قرار گرفته است.

علامه قوشجی درباره شرح کشف المراد میگوید: اگر کشف المراد نبود فهم تجرید الاعتقاد میسّر نمیگشت.

از جمله شروح کتاب تجرید الاعتقاد کتاب کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد توسط جناب علامه حلّی (648ق تا 726 ق) به زبان عربی شرح گردیده و در برهه‌ای از زمان به عنوان متن درسیطلاب علوم دینی بوده است که امروز دو کتاب بدایه و نهایة الحکمه جایگزین آن شده است.

انگیزه تألیف

نویسنده کتاب حاضر - طبق ادعای خویش در مقدمه کتاب - پس از چند دوره تدریس کشف المراد و وجود قالب‌های علمی و شیوه منطق ارسطوئی و تشخیص صعوبت آن برای مبتدیان، اقدام به تدوین این کتاب نموده تا طبق ادعای خود با عباراتی که نه خیلی اصطلاحی و علمی و نه خیلی عامیانه به حلّ معضلات و مشکلات متن بپردازد.

گزارش محتوا

کتاب با مقدمه‌ای کوتاه از نویسنده، با عنوان «پیشگفتار» که در آن به شکل بسیار مختصر به معرفی کتاب و انگیزه نگارش آن پرداخته و در ادامه با بحث‌های مقدماتی در شش «مطلب» ادامه یافته که توضیحاتی عمومی اما ارزشمند پیرامون مباحث کلامی و معارف الهی به ترتیب زیر ارائه می‌نماید:

مطلب اول: مطالبی در بایسته‌های ضروری جهت آشنائی با معارف الهی.

مطلب دوم: تقسیماتی در تعالیم اسلام همچون اعتقادیات، اخلاقیات و احکام.

مطلب سوم: هدف از خلقت.

مطلب چهارم: ضرورت شناخت اصول دین.

مطلب پنجم: شناخت تقلیدی؟ یا استدلالی؟

مطلب ششم: فوائد شناخت اصول دین.

کتاب پس از عبور از بحث‌های مقدماتی وارد مباحث اصلی شده و مسائل اعتقادی را در چند مبحث: خداشناسی، پیامبر شناسی، امام شناسی، معاد شناسی که هر یک از این عناوین کلی، با چند عنوان ریزتر مورد شرح قرار گرفته است.

با مروری سریع در این کتاب می‌توان به چند شاخصه و ویژگی مهم در این کتاب پی برد:

1 - این شرح با مورد نظر قرار دادن متن اصلی کتاب کشف المراد، کمتر خود را در قید و بند واژگان کتاب متن قرار داده و با برداشتی آزاد به بیان محتوایی مطالب پرداخته و کمتر به چشم میخورد که از تعابیر و جملات متن، ردّپایی موجود باشد.

2 - از ویژگیهای این کتاب نثر ساده و روان و قابل فهم آن برای دانش‌پژوهان خصوصاً مبتدیان که مخاطبان اصلی این کتاب هستند که این میتواند بهترین عامل در فهم مطلب محسوب گردد.

3 - از ویژگیهای دیگر این کتاب اختصار فوق العاده آن است که دانش پژوه را در فرصتی کوتاه با دوره‌ای جامع از معارف کلامی آشنا میسازد.

4 - در این کتاب سعی شده تا برخلاف برخی کتاب‌هاى کلامى که غالباً ً از عباراتی مشکل و پیچیده به شرح مطالب میپردازند از عباراتی همه فهم استفاده گردد.

5 - ویژگی دیگری که باید درباره این اثر مد نظر داشت این نکته است که شارح به سبب رعایت سطح مخاطب - که دانش‌پژوهان مبتدی علم کلام هستند - فقط به شرح و توضیح متن کشف المراد بسنده نموده و از بیان نظرات متعددی که خارج از متن اصلی کتاب است اجتناب کرده و مطلب را به همان نظری که صاحب کشف المراد در بیان مطلب داشته تنها گذارده تا از سردرگمی و حیرت خواننده جلوگیری نماید.

به سبب همین ویژگى‌ها، این کتاب، از همان ابتدای تألیف با اقبال عمومی طلاب و دانشجویان حوزه و دانشگاه مواجه گشته و با وجود شروح و حواشى متعددى که به زبان فارسى و عربى برای شرح کشف المراد وجود دارد این کتاب از توجه بیشتری برخوردار بوده است.

قضاوت‌هاى برخی از طلاب و دانشجویان درباره این کتاب نشان مى‌دهد که نویسنده در اقدام خود تا حد زیادی موفق بوده و در مجموع، این کتاب برای اطلاع و آگاهی دانش‌پژوهان مبتدی موفق و برای آنها میتواند سودمند و کارگشا باشد.

نویسنده، پایان نوشتار خود را مصادف با پایان رمضان المبارک سال 1410ق دانسته و در آخر، اشعاری را در وصف مقام شامخ شاه ولایت، امیرمؤمنان علی ابن ابی‌طالب علیه‌السّلام که از طبع شعری نویسنده نشأت گرفته، حسن ختام قرار داده و با چهار تشبیه زیبا که میتواند در ایجاد جدّیت و کوشش هرچه بیشتر برای طالبان علم مفید باشد کتاب خود را خاتمه بخشیده است.

نسخه شناسی

این کتاب به کوشش انتشارات دارالفکر، قم، در 627 صفحه در قطع وزیری در یک جلد و نسخه حاضر نیز چاپ چهارم در سال 1378‌ش منتشر شده است.

منابع مقاله

برگرفته از متن و مقدمه‌ى کتاب می‌باشد.