اختيار مصباح السالكين (شرح نهج‌البلاغة الوسيط)

اختیار مصباح السالکین
پدیدآوران	ابن میثم، میثم بن علی (نویسنده) امینی، محمد هادی (محقق)
عنوان‌های دیگر	نهج‌البلاغة. شرح شرح نهج‌البلاغة الوسیط من کلام مولانا امیرالمؤمنین
ناشر	آستان قدس رضوی، بنياد پژوهشهای اسلامى
مکان نشر	مشهد مقدس - ایران
سال نشر	1366 ش
چاپ	1
موضوع	علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبه‌ها علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‌ها علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. نهج‌البلاغة - نقد و تفسیر
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏02‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏الف‎‏3
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

اختيار مصباح السالكين (شرح نهج‌البلاغة الوسيط) يا شرح نهج‌البلاغة الوسيط، كه خلاصه‌اى از معروف‌ترين شرح نهج‌البلاغة در سده هفتم قمرى، مصباح السالكين اثر محدث، فقيه و متكلم برجسته شيعى، كمال‌الدين میثم بن على بن میثم بحرانى است.

ساختار

در ابتداى کتاب مدخلى ذكر شده كه به معرفى مؤلف و تأليفاتش پرداخته، سپس طبق قسمت‌هاى نهج‌البلاغة به شرح وتوضيح مختصر شده، از کتاب مصباح السالكين خود پرداخته است.

گزارش محتوا

اين عالم فرزانه، معاصر خواجه نصيرالدين طوسى بوده و ظاهرا میان آن دو رابطه استادى و شاگردى دو جانبه برقرار بوده است. بدين گونه كه خواجه نزد وى به آموزش فقه و او نزد خواجه به آموزش كلام پرداخته است. هرچند گفته‌اند، مقام فقهى او بسان مقام كلامى خواجه بوده است، با این همه مهم‌ترين اثر وى كه همین شرح نهج‌البلاغة است، بيش از همه شرحى به روش كلامى و فلسفى است.

قبل از پرداختن به روش ابن میثم در این شرح و ذكر ویژگى‌هاى آن، لازم به تذكر است كه وى پس از نگارش این شرح، آن را تلخيص نموده و آن را اختيار مصباح السالكين (شرح نهج‌البلاغة الوسيط) نامیده است.

وى در این شرح به ساير شرح‌هاى قبل از خود نظر داشته و گاه با نقل كلمات شارحان پيشين به تاييد يا تضعيف اقوال آنان مى‌پردازد.

همچنين استفاده‌هاى به جا و شايسته از قرآن كريم در توضيح و تفسير كلام مولى عليه‌السلام و اشاره به اقوال اديبان گذشته در فهم كلمات نهج‌البلاغة نموده است.

اما مهم‌ترين ویژگى شرح ابن‌میثم، صبغه كلامى و فلسفى آن است. ابن میثم به علت مطالعات گسترده حكمى و كلامى، با نگاه یک متكلم شيعى كوشيده است تا به بررسى و شرح نهج‌البلاغة بپردازد. این ویژگى ضمن آنكه یک امتياز برای این شرح تلقى گرديده، اما به علت تحت‌الشعاع قرار گرفتن ساير مسائل، مورد نقد برخى از شارحان ديگر قرار گرفته است. نقد ديگرى كه بر این شرح مطرح گرديده، كثرت استناد به روايات غيرشيعى و ضعف استفاده از منابع روايى و نقلى شيعى است. هم چنين در مباحث ادبى و لغوى نيز نقدهایی به این شرح وارد شده است.

در آخر شوال سال 681ه.ق این مختصر را به اتمام رسانيده است.

اين کتاب را ابن میثم بحرانى برای پسران عطاملك نظام‌الدين ابومنصور محمد و مظفرالدين ابوالعباس على در پایان شوال 681.

وضعيت کتاب

در پایان کتاب 5 فهرست به قرار زير ذكر شده است:

1. آيات قرآنى
2. انصاف الابيات
3. اعلام الکتاب
4. مصادر مقدمه و تحقيق کتاب
5. مواضيع کتاب

منابع مقاله

متن و مقدمه کتاب