۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
←وابسته‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
</div> | </div> | ||
[[نشاط اصفهانی، عبدالوهاب|عبدالوهاب نشاط اصفهانی]] | [[نشاط اصفهانی، عبدالوهاب|عبدالوهاب نشاط اصفهانی]] (1175-1244ق)، از شاعران شیعه و سرپرست دیوان رسائل درگاه فتحعلی‌شاه که لقب معتمدالدوله گرفت. نخستین وزیر امور خارجه ایران، از شاعران و خوشنویسان صاحب نام در خطوط شکسته، نستعلیق و تعلیق سده سیزدهم هجری ایران بوده‌است. او علاوه بر فارسی شعرهایی به عربی و ترکی نیز دارد. گنجینه دیوان اشعار و برخی نامه‌های وی باقی مانده است. او در برخی جنگ‌ها و مناسبت‌ها و مراودات سیاسی نیز شرکت کرده؛ از جمله آنها سفر به فرانسه و دیدار با ناپلئون است. | ||
==نام، نسب، لقب== | ==نام، نسب، لقب== | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
===همراهی نشاط با شاه، سفرها و جنگ‌های او=== | ===همراهی نشاط با شاه، سفرها و جنگ‌های او=== | ||
نشاط در بیشتر قصیده‌ها و همچنین در پایان پاره‌اى غزل‌ها و در مثنوى‌ها و رباعى‌هاى خود، شاه را ستوده و چه‌بسا که در این کار زیاده‌روى نیز نموده و راه «اغراق و مبالغه» نیز سپرده است، وى پس از رسیدن به مقام سرپرستى دیوان رسائل و ملقب شدن به معتمدالدوله، همه‌جا با شاه همراه بود و نامه‌ها و فرمان‌هاى وى را به خط و انشاى خود مى‌نگاشت و تا پایان عمر هفتادساله خود نیز عهده‌دار همین سمت بود و گذشته از آن یک‌بار از طرف شاه براى سرکوبى بنیادخان‌افغان حاکم باخزر که از فرمان شاه سرپیچى نموده بود با نیروى کافى به مرز خراسان رفت و خود سرپرستى لشکر را بر عهده گرفت و اگرچه اسیر بنیاد گردید ولى سرانجام با نیروى کاردانى و شایستگى، شورش را از میان برد و به تهران بازگشت، همچنین یک‌بار به نمایندگى از طرف شاه به پاریس رفت و به حضور ناپلئون رسید و یک‌بار هم براى فرونشاندن شورش افغانیان مأمور آن سامان شد و پیروزمندانه به تهران بازگشت.<ref>ر.ک: همان، ص14</ref> | نشاط در بیشتر قصیده‌ها و همچنین در پایان پاره‌اى غزل‌ها و در مثنوى‌ها و رباعى‌هاى خود، شاه را ستوده و چه‌بسا که در این کار زیاده‌روى نیز نموده و راه «اغراق و مبالغه» نیز سپرده است، وى پس از رسیدن به مقام سرپرستى دیوان رسائل و ملقب شدن به معتمدالدوله، همه‌جا با شاه همراه بود و نامه‌ها و فرمان‌هاى وى را به خط و انشاى خود مى‌نگاشت و تا پایان عمر هفتادساله خود نیز عهده‌دار همین سمت بود و گذشته از آن یک‌بار از طرف شاه براى سرکوبى بنیادخان‌افغان حاکم باخزر که از فرمان شاه سرپیچى نموده بود با نیروى کافى به مرز خراسان رفت و خود سرپرستى لشکر را بر عهده گرفت و اگرچه اسیر بنیاد گردید ولى سرانجام با نیروى کاردانى و شایستگى، شورش را از میان برد و به تهران بازگشت، همچنین یک‌بار به نمایندگى از طرف شاه به پاریس رفت و به حضور ناپلئون رسید و یک‌بار هم براى فرونشاندن شورش افغانیان مأمور آن سامان شد و پیروزمندانه به تهران بازگشت.<ref>ر.ک: همان، ص14</ref> | ||
==روحیات نشاط در کلام دیگران== | ==روحیات نشاط در کلام دیگران== | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۰: | ||
==دین و آیین== | ==دین و آیین== | ||
نشاط مسلمانى واقعى و پاکباز و دوستار خاندان پیغمبر به‌ویژه حضرت على(ع) بوده و پایبندی او به این مهر و دوستى چندان بوده که در همه جاى دیوانش چه در غزل‌ها و قصیده‌ها و چه در مثنوى‌ها و قطعه‌ها این مهر وفا را آشکارا نموده است: | نشاط مسلمانى واقعى و پاکباز و دوستار خاندان پیغمبر به‌ویژه [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] بوده و پایبندی او به این مهر و دوستى چندان بوده که در همه جاى دیوانش چه در غزل‌ها و قصیده‌ها و چه در مثنوى‌ها و قطعه‌ها این مهر وفا را آشکارا نموده است: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۷: | ||
جنبش ادبى زمان قاجار چندان با اهمیت و با ارج است که خواه‌ناخواه همه شاعران و نویسندگان آن زمان و زمان‌هاى بعد را تحت‌تأثیر قرار داده و آنان را به راه راست رهبرى نموده است.<ref>ر.ک: همان، ص28</ref> | جنبش ادبى زمان قاجار چندان با اهمیت و با ارج است که خواه‌ناخواه همه شاعران و نویسندگان آن زمان و زمان‌هاى بعد را تحت‌تأثیر قرار داده و آنان را به راه راست رهبرى نموده است.<ref>ر.ک: همان، ص28</ref> | ||
مجمر اصفهانی از جمله شاعرانی است که در جوانى به خدمت نشاط رسیده و به‌وسیله او به دربار فتحعلى‌شاه راه یافته و هم در پرتو پرورش و توجه او سرانجام «مجتهد الشعراء» دربار گردیده است. اتفاقاتی میان او مجمر افتاده که خواننده را به مطالعه در جای خود ارجاع می‌دهیم.<ref>ر.ک: همان، ص25</ref> | [[مجمر اصفهانی]] از جمله شاعرانی است که در جوانى به خدمت نشاط رسیده و به‌وسیله او به دربار فتحعلى‌شاه راه یافته و هم در پرتو پرورش و توجه او سرانجام «مجتهد الشعراء» دربار گردیده است. اتفاقاتی میان او مجمر افتاده که خواننده را به مطالعه در جای خود ارجاع می‌دهیم.<ref>ر.ک: همان، ص25</ref> | ||
اثر به جای مانده از نشاط، همان گنجینه اشعار و برخی نامه‌های اوست. نشاط در سرودن غزل و قصیده و ترکیب‌بند و مثنوى و قطعه و رباعى و ترانه هنرورى نموده و مجموعه شعرهاى گنجینه او عبارت است از دویست و نود غزل و پانزده شانزده قصیده و دو ترکیب‌بند و هفتادوسه رباعى و نزدیک هزار بیت مثنوى و چند ترانه و دوبیتى و تک‌بیت‌هایى چند.<ref>ر.ک: همان، ص29</ref> | اثر به جای مانده از نشاط، همان گنجینه اشعار و برخی نامه‌های اوست. نشاط در سرودن غزل و قصیده و ترکیب‌بند و مثنوى و قطعه و رباعى و ترانه هنرورى نموده و مجموعه شعرهاى گنجینه او عبارت است از دویست و نود غزل و پانزده شانزده قصیده و دو ترکیب‌بند و هفتادوسه رباعى و نزدیک هزار بیت مثنوى و چند ترانه و دوبیتى و تک‌بیت‌هایى چند.<ref>ر.ک: همان، ص29</ref> | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
او در سال 1244ق بر اثر بیمارى سل درگذشت. ابراهیم صفایى درباره بیمارى و مرگ نشاط چنین نوشته است: «از سال 1241 آثار بیمارى سل در نشاط پیدا شد و آنچه معالجه کرد مفید نیفتاد، شاه پزشکان خاص خود را به مداواى نشاط مأمور کرد ولى مرض سل زایل شدنى نبود، چند سال با ضعف و ناتوانى گذرانید و بالاخره در روز دوشنبه پنجم ذی‌حجه سال 1244ق به سن شصت‌ونه‌سالگی به مرض سل درگذشت...» سال مرگ نشاط را منصف قاجار یکى از شاعران هم‌زمان وى به شمارش «ابجد» گفته است: «از قلب جهان نشاط رفته».<ref>ر.ک: همان</ref> | او در سال 1244ق بر اثر بیمارى سل درگذشت. [[ابراهیم صفایى]] درباره بیمارى و مرگ نشاط چنین نوشته است: «از سال 1241 آثار بیمارى سل در نشاط پیدا شد و آنچه معالجه کرد مفید نیفتاد، شاه پزشکان خاص خود را به مداواى نشاط مأمور کرد ولى مرض سل زایل شدنى نبود، چند سال با ضعف و ناتوانى گذرانید و بالاخره در روز دوشنبه پنجم ذی‌حجه سال 1244ق به سن شصت‌ونه‌سالگی به مرض سل درگذشت...» سال مرگ نشاط را منصف قاجار یکى از شاعران هم‌زمان وى به شمارش «ابجد» گفته است: «از قلب جهان نشاط رفته».<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
== | ==منابع مقاله== | ||
نخعی، حسین، گنجینه دیوان نشاط اصفهانی، اثر عبدالوهاب نشاط اصفهانی، گل‌آرا، تهران، 1379ش. | نخعی، حسین، گنجینه دیوان نشاط اصفهانی، اثر عبدالوهاب نشاط اصفهانی، گل‌آرا، تهران، 1379ش. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[گنجینه دیوان نشاط اصفهانی]] | [[گنجینه دیوان نشاط اصفهانی]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:شاعران]] | |||