۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR12462J1.jpg | |||
| عنوان =حفظ الصحة ناصری | |||
| | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | |||
[[گیلانی، محمدکاظم]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[چوپانی جانبلاغ، رسول]] ( | [[چوپانی جانبلاغ، رسول]] (تصحیح و تحقیق) | ||
| زبان =فارسی | |||
|زبان | | کد کنگره =R 128 /م7ح7 | ||
| موضوع = | |||
بهداشت شخصی - به زبان ساده | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| خط ۲۸: | خط ۱۷: | ||
سلامتی - به زبان ساده | سلامتی - به زبان ساده | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | المعی | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
| سال نشر = 1387 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12462AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| شابک =978-964-7553-05-6 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12462 | |||
| کتابخوان همراه نور =12462 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''حفظ الصحة ناصری''' تألیف [[گیلانی، محمدکاظم|محمدکاظم گیلانى]] مشهور به ملک الاطباء، که با تصحیح و تحقیق دکتر رسول چوپانى منتشر شده است. این اثر به امر ناصر‌الدین شاه قاجار به رشته تحریر درآمده است.<ref>حفظ الصحه، ص55</ref> | |||
'''حفظ | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
این کتاب داراى یک مقدمه، چهار مقاله و خاتمه است. مقدمه در سه فصل در تعریف و شرایط حفظ الصحه و تکلیف طبیب در این موضوع نگارش شده است. مقاله‌ها نیز هر یک مشتمل بر فصولى و ابوابى است. | |||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نثر کتاب در خطبه و خاتمه به نثر مصنوع متکلف نگاشته شده است و سرشار از تفنن در الفاظ، و اطناب سخن از راه توصیف‌هاى پى در پى و آوردن امثال و اشعار پارسى و تازى و به کار بردن آرایه‌هاى برونى (صنایع لفظى) به‌ویژه سجع و جناس و ترصیع، و آرایه‌هاى درونى (صنایع معنوى) به ویژه وصف و تضمین و تلمیح و مبالغه است. اما نثر دیگر بخش‌هاى کتاب، نثر فنى مرسل (بینابین) است که گر چه واژه‌ها و عبارات فنى عربى بسیار در آن به کار رفته است، ولى آرایه‌هاى برونى و درونى آن چندان زیاد و پیچیده نیست که خواننده عادى دلزده شود یا معناى سخن را درنیابد. به هر روى چنین نثرى اکنون دیگر معمول نیست و با آن‌که خوانندگان امروزى -به شرط آشنایى با واژگان تخصصى طب سنتى- در دریافت معنى به دشوارى نمى‌افتند، ولى همچنان آن را از شیوه کنونى نوشتن، دور مى‌یابند. | |||
گذشته از آموزه‌هاى بهداشتى و پزشکى در کتاب حفظ الصحه، نقدها و نکوهش‌هاى بى‌پرده ملک الاطباء نشان‌دهنده بخشى از حیات اجتماعى طب ایرانى در واپسین دم رونق و کاربرد همگانى آن است؛ آن هم از زبان حکیمى که از راه نزدیکى با کانون قدرت سیاسى، چه بسا از چند و چون این طب در جامعه و زمان خود، آگاهى بیشتر و گسترده‌ترى داشته است. | |||
اکنون به بیان مطالب کتاب مى‌پردازیم که به اختصار به این شرح است: | |||
مقاله اول داراى هشت فصل است که تدابیر مربوط به سته ضروریه در شش فصل نخست آن و تدابیر مربوط به مباشرت زنان و حمام، در دو فصل بعدى بیان شده است. | |||
مقاله دوم در سه باب تدبیر اطفال، جوانان و پیران، به تدابیر بدنى به مقتضاى هر سن مى‌پردازد. | |||
مقاله | مقاله سوم، شش باب دارد و تدابیر لازم در مزاج‌هاى غیرمعتدل (مزاج‌هاى حار، بارد، رطب و یابس) و پس از آن تدابیر افراد بسیار فربه و بسیار لاغر را بیان مى‌کند. | ||
مقاله | مقاله چهارم در دو باب، به تدبیر مسافران زمینى و دریایى و حفظ صحت اعضاى گوناگون بدن (دماغ، چشم، گوش، دندان، دل، معده، جگر) و نیز تدبیر دست و پا در سرما اختصاص یافته است. | ||
خاتمه کتاب شامل ده فائده است، بدین‌سان که نه فائده نخست آن، سود و زیان و شرایط مصرف خوراکى‌هاى رایج به ترتیب شامل انواع حبوب، گوشت‌ها، تخم‌ها، شیر و لبنیات، میوه‌ها، سبزى‌ها و شیرینى‌هاى طبیعى را بیان مى‌کند. فائده دهم به بیان پیدایش و بروز علامات هشدار دهنده‌اى مى‌پردازد که پیشاپیش دال بر بیمارى‌اند. پس از پایان فائده‌هاى یاد شده، نویسنده چند ادویه جدید مانند نارجیل بحرى، ساکودانه، کیاکو، چلاپا را نام مى‌برد و سپس به دو ترکیب دارویى به نام حب جاودان و معجون حافظ العمر که خود وى با دواهاى قدیمى و جدید ساخته بوده، اشاره مى‌کند و براى آن منافع چندى از حفظ حرارت غریزیه و رطوبت اصلیه و منع عفونت اخلاط گرفته تا حفظ صحت و دفع اکثر امراض برمى‌شمارد. البته در کتاب هیچ سرنخ و نشانى از اجزاى این دارو یا نحوه مصرف آنها پیدا نیست. | |||
==وضعیت کتاب== | |||
کتاب حفظ الصحه ناصرى براى بار اول به سال 1304ق چاپ سنگى شده است. | |||
جناب آقاى دکتر رسول چوپانى بر اساس دو نسخه خطى و چاپى به تحقیق و تصحیح این اثر اقدام کرده‌اند. وى علاوه بر مقدمه، در انتهاى اثر نیز فهرست لغات و اصطلاحات کتاب را همراه با توضیحاتى تدوین و تنظیم نموده است. | |||
فهرست مطالب کتاب در ابتداى آن آمده است. در پاورقى‌ها به گزارش اختلاف نسخ پرداخته شده است. در ابتداى کتاب نیز دو مقدمه از آقاى اسماعیل ناظم و دکتر مجید انوشیروانى آمده است. | |||
==پانویس== | |||
==پانویس == | |||
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | |||
[[رده:علوم پزشکی]] | |||
[[رده: | |||