عتبی، محمد بن عبدالجبار: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف')
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR00551.jpg|بندانگشتی|عتبی، محمد بن عبدالجبار]]
[[پرونده:NUR00551.jpg|بندانگشتی|عتبی، محمد بن عبدالجبار]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
! نام!! data-type='authorName'|عتبی، محمد بن عبدالجبار
! نام!! data-type="authorName" |عتبی، محمد بن عبدالجبار
|-
|-
|نام های دیگر  
|نام‌های دیگر  
|data-type='authorOtherNames'| عتبی، ابی‌النصر محمد بن عبدالجبار
| data-type="authorOtherNames" | عتبی، ابی‌النصر محمد بن عبدالجبار
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
|data-type='authorfatherName'|
| data-type="authorfatherName" |عبدالجبار
|-
|-
|متولد  
|متولد  
|data-type='authorbirthDate'|
| data-type="authorbirthDate" |
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
|data-type='authorBirthPlace'|
| data-type="authorBirthPlace" |ری
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
|data-type='authorDeathDate'|427 هـ.ق
| data-type="authorDeathDate" |427 ق
|-
|-
|اساتید
|اساتید
|data-type='authorTeachers'|
| data-type="authorTeachers" |[[بونصر عتبى]]
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
|data-type='authorWritings'|
| data-type="authorWritings" |[[الیمیني في شرح أخبار السلطان یمین الدولة و امین الملة محمود الغزنوي]]
|-class='articleCode'
 
[[ترجمه تاریخ یمینی]]
|- class="articleCode"
|کد مؤلف
|کد مؤلف
|data-type='authorCode'|AUTHORCODE551AUTHORCODE
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00551AUTHORCODE
|}
|}
</div>
</div>


'''ابوالنصر محمد بن عبدالجبار عتبى''' (متوفای 427ق)، مورخ، دبير و شاعر خراسانى است. وى مذهب شافعى داشته است. در كنيه وى اختلاف است. برخى او را ابوالنصر، برخى ابوالنضر و گروهى ديگر، ابونصر خوانده‌اند، اما به نظر «احسان ذنون عبداللطيف الثامرى» كه كتاب «اليمينى» مؤلف را مورد تحقيق قرار داده است، همان ابوالنصر صحيح مى‌باشد.


«خواجه ابوالنصر محمد بن عبدالجبار عتبى»، مورخ، دبير و شاعر خراسانى است. وى مذهب شافعى داشته است. در كنيه وى اختلاف است. برخى او را ابوالنصر، برخى ابوالنضر و گروهى ديگر، ابونصر خوانده‌اند، اما به نظر «احسان ذنون عبداللطيف الثامرى» كه كتاب «اليمينى» مؤلف را مورد تحقيق قرار داده است، همان ابوالنصر صحيح مى‌باشد.
== ولادت ==
درباره تاريخ ولادت وى، اطلاعى در دست نيست، اما به نظر مى‌رسد در نيمه دوم قرن چهارم هجرى  در ری متولد شده باشد.  


در باره تاريخ ولادت وى، اطلاعى در دست نيست، اما به نظر مى‌رسد در نيمه دوم قرن چهارم هجرى متولد شده باشد. در نوجوانى به خراسان نزد دايى خود، بونصر عتبى رفت. دايى وى كه مردى محتشم و اهل دانش بود، به‌گرمى از او استقبال كرد و او را به كسب علم و ادب و مطالعه كتب سودمند تشويق و ترغيب نمود. وى از دانشمندان خراسان و معاصر دقيقى، فردوسى، عنصرى و فرخى بوده است.
== تحصیلات ==
در نوجوانى به خراسان نزد دايى خود، [[بونصر عتبى]] رفت. دايى وى كه مردى محتشم و اهل دانش بود، به‌گرمى از او استقبال كرد و او را به كسب علم و ادب و مطالعه كتب سودمند تشويق و ترغيب نمود. وى از دانشمندان خراسان و معاصر دقيقى، فردوسى، عنصرى و فرخى بوده است.


محمد عتبى، از لغت و ادبيات عرب و فقه و حديث و تفسير و منطق و كلام بهره‌اى وافر يافت. قرآن كريم را با هفت قرائت حفظ كرد، تاريخ و سيره را مطالعه كرد و سرانجام به دربار امير رضى ابوالقاسم نوح بن منصور سامانى راه يافت.
محمد عتبى، از لغت و ادبيات عرب و فقه و حديث و تفسير و منطق و كلام بهره‌اى وافر يافت. قرآن كريم را با هفت قرائت حفظ كرد، تاريخ و سيره را مطالعه كرد و سرانجام به دربار امير رضى ابوالقاسم نوح بن منصور سامانى راه يافت.


مدتى رئيس بريد نيشابور و سالى چند هم صاحب ديوان رسائل عماد الدوله، ابوعلى محمد سيمجور، امير و سپهسالار خراسان بود، اما چون ديد دوران دولت آل سامان به پايان رسيده است، در مصاحبت امير ناصرالدين سبكتكين به دارالملك غزنين رفت و تاريخ يمينى را به زبان تازى به خواهش امير جلال الدوله ابواحمد، محمد، وليعهد سلطان محمود غزنوى نوشت.
مدتى رئيس بريد نيشابور و سالى چند هم صاحب ديوان رسائل عمادالدوله، ابوعلى محمد سيمجور، امير و سپهسالار خراسان بود، اما چون ديد دوران دولت آل سامان به پايان رسيده است، در مصاحبت امير ناصرالدين سبک تكين به دارالملك غزنين رفت و تاريخ يمينى را به زبان تازى به خواهش امير جلال‌الدوله ابواحمد، محمد، وليعهد سلطان محمود غزنوى نوشت.


== اساتيد ==
عتبى مدتى نيز مقام نيابت شمس المعالى قابوس بن وشمگير را در خراسان عهده‌دار شد و در پايان عمر نيز مدتى به‌عنوان صاحب البريد منصوب گشت، اما اشتغال وى بدين منصب ديرى نپاييد و سرانجام، وى در نيشابور درگذشت.


 
== وفات ==
به‌رغم بررسى‌اى كه در باره مشايخ وى صورت پذيرفت، به نام هيچ‌يك از ايشان دست نيافتيم.
درباره سال وفات وى اختلاف نظر وجود دارد. برخى، از سال 413ق، برخى، از 427ق و گروهى ديگر، از سال 431ق، به‌عنوان سال درگذشت وى ياد كرده‌اند.


== آثار ==
== آثار ==


# لطائف الكتاب؛
# شذور النصر من كلام ابى النصر؛
# الكتاب المبدع؛
# اليمينى.


1. لطائف الكتاب؛


2. شذور النصر من كلام ابى النصر؛
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


3. الكتاب المبدع؛
4. اليمينى.
عتبى مدتى نيز مقام نيابت شمس المعالى قابوس بن وشمگير را در خراسان عهده‌دار شد و در پايان عمر نيز مدتى به‌عنوان صاحب البريد منصوب گشت، اما اشتغال وى بدين منصب ديرى نپاييد و سرانجام، وى در نيشابور درگذشت. در باره سال وفات وى اختلاف نظر وجود دارد. برخى، از سال 413ق، برخى، از 427ق و گروهى ديگر، از سال 431ق، به‌عنوان سال درگذشت وى ياد كرده‌اند.
== وابسته‌ها ==
[[الیمیني في شرح أخبار السلطان یمین الدولة و امین الملة محمود الغزنوي]]  
[[الیمیني في شرح أخبار السلطان یمین الدولة و امین الملة محمود الغزنوي]]  


[[ترجمه تاریخ یمینی]]  
[[ترجمه تاریخ یمینی]]  
[[ترجمه تاریخ یمینی (نسخه)]]


[[اليميني في اخبار دولة الملک يمين الدولة ابي القاسم محمود بن ناصر الدولة ابي منصور سبکتکين]]  
[[اليميني في اخبار دولة الملک يمين الدولة ابي القاسم محمود بن ناصر الدولة ابي منصور سبکتکين]]  
[[ترجمه تاریخ یمینی]]


[[تاریخ یمیني]]  
[[تاریخ یمیني]]  


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:فروردین(1400)]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش