۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هن' به 'هن') |
|||
(۱۰ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[ربانی، اسد]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| چاپ = | | چاپ = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =21498 | ||
| کتابخوان همراه نور =21498 | |||
| کد پدیدآور =13924 | | کد پدیدآور =13924 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
خط ۲۴: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''هیودی و میوند به انضمام فرازهایی از تاریخ بختیاری'''، نوشته [[ | '''هیودی و میوند به انضمام فرازهایی از تاریخ بختیاری'''، نوشته [[ربانی، اسد|اسد ربانی (جمشیدی)]]، کتابی است به زبان فارسی با موضوع تاریخ و جغرافیا. این اثر بهطور خاص درباره تاریخ و جغرافیای ایلات و عشایر بختیاری ایران (خاصه، هیودیان ممیوند) توضیح میدهد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۳۴: | خط ۳۵: | ||
پس از تقدیمیه، آیه 13 سوره حجرات با مفهوم آفرینش انسانها و تقسیم اجتماعی آنها در قالب تیرهها و قبایل، حدیثی نبوی در تمجید از کسانی که از طوایفشان دفاع میکنند و روایتی از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] با محتوای آثار و فواید صله رحم، ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، صفحه ز</ref>. | پس از تقدیمیه، آیه 13 سوره حجرات با مفهوم آفرینش انسانها و تقسیم اجتماعی آنها در قالب تیرهها و قبایل، حدیثی نبوی در تمجید از کسانی که از طوایفشان دفاع میکنند و روایتی از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] با محتوای آثار و فواید صله رحم، ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، صفحه ز</ref>. | ||
نویسنده در پیشگفتار درباره علت نگارش کتاب مینویسد: «هرچه در مکتوبات تاریخی و معاصر تحقیق و تفحص نمودم، مطالب، اخبار مشروح و مبسوطی از سرگذشت و شجرهنامه افراد طوایف هیودی نیافتم؛ کمااینکه برای اغلب طوایف بختیاری چنین کاری صورت نگرفته است. برای ثبت و ضبط نام افراد این طوایف در تاریخ بختیاری و تاریخ | نویسنده در پیشگفتار درباره علت نگارش کتاب مینویسد: «هرچه در مکتوبات تاریخی و معاصر تحقیق و تفحص نمودم، مطالب، اخبار مشروح و مبسوطی از سرگذشت و شجرهنامه افراد طوایف هیودی نیافتم؛ کمااینکه برای اغلب طوایف بختیاری چنین کاری صورت نگرفته است. برای ثبت و ضبط نام افراد این طوایف در تاریخ بختیاری و تاریخ ایرانزمین و نیز فتح بابی برای همه محققین و علاقهمندان به این موضوع و جویندگان مطالب ناب تاریخی، این کتاب را به رشته تحریر درآوردم...»<ref>پیشگفتار کتاب، ص1</ref>. | ||
نویسنده در فصل اول کتاب، منتخبی از تاریخ بختیاری را ارائه میکند. در فصل دوم، به ایل میوند، تعریف لغوی و اصطلاحی این کلمه و شجرهنامههای طوایف آنها میپردازد. فصل سوم، خود، دارای سه بخش است که در بخش اول با گذری بر تاریخ و جغرافیای هیودی، به توضیحاتی درباره آنها پرداخته و برخی شهدای دفاع مقدس آنها را نام میبرد. در بخش دوم، شجره کلی طوایف هیودی را بیان میدارد. در این بخش، شجره طایفههای جمشیدوند، علیدادی، ملایی، شاحسن، پاپی، پارسی، | نویسنده در فصل اول کتاب، منتخبی از تاریخ بختیاری را ارائه میکند. در فصل دوم، به ایل میوند، تعریف لغوی و اصطلاحی این کلمه و شجرهنامههای طوایف آنها میپردازد. فصل سوم، خود، دارای سه بخش است که در بخش اول با گذری بر تاریخ و جغرافیای هیودی، به توضیحاتی درباره آنها پرداخته و برخی شهدای دفاع مقدس آنها را نام میبرد. در بخش دوم، شجره کلی طوایف هیودی را بیان میدارد. در این بخش، شجره طایفههای جمشیدوند، علیدادی، ملایی، شاحسن، پاپی، پارسی، علیوند و جودکی ارائه میشود. در بخش سوم، نسبنامه هریک از این طوایف بیان میگردد. در فصل چهارم کتاب، مطالبی درباره احمد بن موسی الکاظم(ع) (شاهچراغ) و وابستگی شدید این طوایف به آن حضرت بیان میگردد. نویسنده در فصل اول، برخی تعاریف و مفاهیم را اینگونه توضیح میدهد: | ||
«قوم: مجموعه چند ایل که از یک نژاد و دارای فرهنگ مشترک باشند را قوم میگویند. | «قوم: مجموعه چند ایل که از یک نژاد و دارای فرهنگ مشترک باشند را قوم میگویند. | ||
ایل: اجتماع بزرگ، متصل و همفرهنگ با وحدت جغرافیائی. رده دوم ایلی: مجموعه چند باب که دارای وحدت اجتماعی و... در محدودههای جغرافیایی معینی باشند. | ایل: اجتماع بزرگ، متصل و همفرهنگ با وحدت جغرافیائی. رده دوم ایلی: مجموعه چند باب که دارای وحدت اجتماعی و... در محدودههای جغرافیایی معینی باشند. | ||
خط ۴۵: | خط ۴۶: | ||
تش (دسته): [به] زیرتیرههای خویشاوند که در روابط اجتماعی با هم مرتبط هستند، تش یا دسته میگویند. اولاد: ردههای کوچک خویشاوندی که فرزندان یک نفر باشند (از یک یا چند اولاد تش یا دسته تشکیل میشود). | تش (دسته): [به] زیرتیرههای خویشاوند که در روابط اجتماعی با هم مرتبط هستند، تش یا دسته میگویند. اولاد: ردههای کوچک خویشاوندی که فرزندان یک نفر باشند (از یک یا چند اولاد تش یا دسته تشکیل میشود). | ||
خانواده: کوچکترین واحد ایلی، متشکل از چندین نفر که به نام | خانواده: کوچکترین واحد ایلی، متشکل از چندین نفر که به نام ریشسفید و بزرگ آنها خوانده میشود»<ref>متن کتاب، ص4</ref>. | ||
وی در یک جدول درختی شجره کلی عشایر ایران را به دو قسمت کلی عشایر ایرانیالاصل و عشایر بیرونی (مهاجر) تقسیم میکند؛ عشایر بیرونی همان عشایر عرب و ترک هستند و عشایر ایرانیالاصل، اکراد (کردها)، بلوچ، الوار (لرها)، و کوچیهای کهن هستند. خود لرها به دو قسمت لر بزرگ و لر کوچک تقسیم میشوند<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>. | وی در یک جدول درختی شجره کلی عشایر ایران را به دو قسمت کلی عشایر ایرانیالاصل و عشایر بیرونی (مهاجر) تقسیم میکند؛ عشایر بیرونی همان عشایر عرب و ترک هستند و عشایر ایرانیالاصل، اکراد (کردها)، بلوچ، الوار (لرها)، و کوچیهای کهن هستند. خود لرها به دو قسمت لر بزرگ و لر کوچک تقسیم میشوند<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>. | ||
خط ۵۳: | خط ۵۴: | ||
ایل ممیوند از زیرمجموعههای اقوام لر بختیاری هستند و هیودیباب از زیرمجموعههای ممیوند میباشد<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>. | ایل ممیوند از زیرمجموعههای اقوام لر بختیاری هستند و هیودیباب از زیرمجموعههای ممیوند میباشد<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>. | ||
«ممیوند، از نظر لغوی همان کلمه | «ممیوند، از نظر لغوی همان کلمه مؤمنوند میباشد که برای سهولت در تلفظ بهصورتهای ممیدوند، ممیوند و یا میون کاربرد دارد»<ref>همان، ص29</ref>. | ||
«علت نامگذاری این شعبه از بختیاری بهنام | «علت نامگذاری این شعبه از بختیاری بهنام مؤمنوند، دقیقا بر کسی معلوم نشده... شاید یکی از علتهای اصلی نامگذاری این ایل به مؤمنوند، حکایت از این باشد که مردم و افراد ایل دارای ایمان قوی و تدین آنها به دین الهی بوده است و این تدین بهنحوی بوده که بهواسطه آن این ایل در کل بختیاریها به این نام موسوم و معروف گشتهاند»<ref>همان، ص30</ref>. | ||
سرسلسله طایفه هیودی، فردی به نام محمد بوده. او و طایفهاش در نقاط مختلفی از دامنههای زاگرس جنوبی و بهطور مشخص از شمال دزفول تا دامنههای اشترانکوه در استان لرستان میزیستهاند<ref>ر.ک: همان، ص54</ref>. | سرسلسله طایفه هیودی، فردی به نام محمد بوده. او و طایفهاش در نقاط مختلفی از دامنههای زاگرس جنوبی و بهطور مشخص از شمال دزفول تا دامنههای اشترانکوه در استان لرستان میزیستهاند<ref>ر.ک: همان، ص54</ref>. | ||
خط ۶۵: | خط ۶۶: | ||
نویسنده پس از ذکر نسبنامههای تیرههای مختلف این طایفه، به حضور شاهچراغ و حکایت بز گد (بز بدون شاخ) میپردازد: «روایت است «بز گد» حضرت را که بز عجیب و استثنائی بوده، [ننویان] به سرقت بردهاند، بعد از رسوا شدن، مورد نفرین حضرت قرار گرفته و همگی نابود گشتهاند. حکایت دزدیدن «بز گد» و از بین رفتن قوم ننویان در ابیاتی به نظم» ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص198</ref>. | نویسنده پس از ذکر نسبنامههای تیرههای مختلف این طایفه، به حضور شاهچراغ و حکایت بز گد (بز بدون شاخ) میپردازد: «روایت است «بز گد» حضرت را که بز عجیب و استثنائی بوده، [ننویان] به سرقت بردهاند، بعد از رسوا شدن، مورد نفرین حضرت قرار گرفته و همگی نابود گشتهاند. حکایت دزدیدن «بز گد» و از بین رفتن قوم ننویان در ابیاتی به نظم» ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص198</ref>. | ||
در باب پراکندگی جغرافیایی این طایفه در کتاب چنین میخوانیم: «زندگی طوایف هیودی نیز به طبع آن [عشایر بودن] از زمانهای بسیار دور بهصورت دووطنه بوده است که در فصل تابستان در مناطق ییلاقی و | در باب پراکندگی جغرافیایی این طایفه در کتاب چنین میخوانیم: «زندگی طوایف هیودی نیز به طبع آن [عشایر بودن] از زمانهای بسیار دور بهصورت دووطنه بوده است که در فصل تابستان در مناطق ییلاقی و خوشآبوهوا در جنوب شهرهای ازنا و الیگودرز و زمستان در مناطق گرمسیری یا قشلاقی واقع در شمال و شمال شرقی شهرستان دزفول زندگی کردهاند... اینگونه زندگی طی صدها سال ادامه داشته است، بهطور کلی ییلاق و قشلاق هیودی در ولایت بختیاری بوده است؛ چون قبل از حاکمیت پهلوی اول مناطق شرقی و جنوب شرقی استان لرستان فعلی تا نواحی شمال و شمال غربی خوزستان فعلی جزو ولایت بختیاری بوده» با اجرای سیاستها و برنامههای رضاخان اکثریت طوایف هیودی از روی اجبار، یکوطنه شدند که عمدتاً در شهرهای دزفول و اندیمشک و حومه آن دو مستقر شدند<ref>ر.ک: همان، ص62</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
تصویر نویسنده در صفحه «و» کتاب ذکر شده است. فهرست مطالب در ابتدای اثر و منابع در انتهای آن ذکر شده است. جز چند مورد | تصویر نویسنده در صفحه «و» کتاب ذکر شده است. فهرست مطالب در ابتدای اثر و منابع در انتهای آن ذکر شده است. جز چند مورد انگشتشمار، کتاب، پاورقی خاصی ندارد. از ویژگیهای این اثر، ارائه جدول نسبنامههای قبایل و دیگر موارد بهصورت درختی است. [[ربانی، اسد|ربانی]] درباره عدم ارائه تصویر افراد و بزرگان قبایل در کتاب مینویسد: «بعضی از عزیزان بختیاری که اخیرا موفق به چاپ کتاب شدهاند، اقدام به چاپ عکسهای متعدد و یا به تعریف و توصیف افراد پرداختهاند؛ بهطوریکه عملا کتاب از محتوا و حالت معمولی خود خارج و بیشتر جنبه توصیفنامه و تمجیدنامه پیدا کرده است. برای جلوگیری از این نقیصه، حتیالامکان از ذکر نام و چاپ عکس عزیزان خودداری شده است و اطمینان دارم که بزرگان طوایف نیز بر ما میبخشند و در این خصوص با ما همرأی خواهند بود»<ref>پیشگفتار کتاب، ص2</ref>. | ||
صفحه 9 حاوی تصویر نقشه قلمرو تفکیکی ایلات مختلف لر و صفحه 61 دربردارنده نقشه جایگاه هیودی در پراکندگی طوایف مختلف سردسیری و گرمسیری بختیاری است. کتاب، علاوه بر تصاویر، حاوی ابیات متعددی نیز هست. | صفحه 9 حاوی تصویر نقشه قلمرو تفکیکی ایلات مختلف لر و صفحه 61 دربردارنده نقشه جایگاه هیودی در پراکندگی طوایف مختلف سردسیری و گرمسیری بختیاری است. کتاب، علاوه بر تصاویر، حاوی ابیات متعددی نیز هست. | ||
خط ۷۸: | خط ۷۹: | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
[[ | {{وابستهها}} | ||
[[نامنامه ایلات و عشایر و طوایف (ایران تاریخی و فرهنگی)]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
خط ۸۶: | خط ۸۹: | ||
[[رده:تاریخ ایران]] | [[رده:تاریخ ایران]] | ||
ویرایش