العلوم الفلكية عند آل البيت عليهم‌السلام

العلوم الفلکیة عند آل البیت علیهم السلام

نام کتاب	العلوم الفلکیة عند آل البیت علیهم السلام
نام های دیگر کتاب	العلوم الفلکیة عند أهل البیت علیهم السلام
پدیدآورندگان	مومن، مازن (نويسنده)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏103‎‏/‎‏65‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ع‎‏8
موضوع	قرآن و علوم نجوم - احادیث نجوم در قرآن کیهان آفرینی - جنبه‏های قرآنی
ناشر	دار العلوم
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1428 هـ.ق یا 2007 م
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE18853AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

العلوم الفلكية عند آل‌البيت(ع)، اثر مازن المؤمن، بررسى علوم افلاك و نجوم در ميان نصوص دينى از زبان اهل‌بيت(ع) مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1426ق، نوشته شده است.

عدم وجود كتابى در اين موضوع، انگيزه تأليف نويسنده در تدوين اثر حاضر بوده است (مقدمه، ص 7).

ساختار

كتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در سه باب، تنظيم شده است.

نويسنده در ابتدا به تبيين علوم فلكيه و تاريخ علم نجوم قبل و بعد از اسلام پرداخته و سپس، به الفاظ و مواد مربوط به نجوم و افلاك كه در نصوص دينى وارد شده، اشاره نموده و در پايان، از سنن و عناصر موجود در جهان هستى، بحث نموده است.

گزارش محتوا

در مقدمه، ضمن بيان جايگاه علم نجوم و توجه و تأكيد اسلام به تفكر در خلق آسمان و زمين، به موضوع ابواب كتاب، اشاره شده است (مقدمه، ص 7).

باب اول، مدخل تمهيدى بوده و در آن، مقصود از علوم فلكيه تبيين شده و سپس، به تاريخ آن قبل از اسلام و همچنين در اسلام پرداخته شده، درحالى‌كه به اين نكته اشاره گرديده كه اسلام، مردم را به نظر و تفكر در آسمان و اجرام آن دعوت نموده تا بدين‌وسيله، به قدرت صانع و مبدع آن، پى برده شود (مقدمه، ص 11).

نويسنده، معتقد است كه اسلام در زمان خود، به‌وسليه نصوص قرآنى و روايات پيامبر(ص) و اهل‌بيت(ع)، تمام انواع اساطير، خرافات، تنجيم و پيش‌گويى را مردود دانسته است (همان).

در ادامه، به بعضى از دستاوردهاى فلكى اسلامى از جمله: محيط زمين، عرض خورشيد و ماه و حجم برخى از كواكب؛ برخى از ستاره‌شناسان مسلمان مانند: فزارى، ابومعشر بلخى، بتانى، ابن يونس، ابن هيثم، بيرونى، ابن شاطر، غياث‌الدين كاشى و... و تأليفات در علوم فلكيه مانند: «الزيج الصابي»، «صور الكواكب الثمانية و الأربعين»، «الزيج الكبير الحاكمي»، «القانون المسعودي»، «فرج المهموم في تاريخ علماء النجوم»، «كتاب الهيئة»، «التذكرة في الهيئة»، «نهاية الإدراك في دراية الأفلاك»، «الملخص في الهيئة» و «تشريح الأفلاك» اشاره شده است (متن كتاب، ص 35 - 86).

در باب دوم، به مواد فلكى و آنچه مربوط به نجوم و افلاك بوده و در روايات اهل‌بيت(ع) وارد شده، اشاره شده است. اين مواد عبارتند از: فلك، افلاك، سماء، سماوات، شمس، قمر، كره زمين، ستارگان، بروج، كواكب، سيارات، سنگ‌هاى آسمانى، شهاب و... (مقدمه، ص 11).

نويسنده در مورد تمامى اين الفاظ، به نصوص قرآنى و حديثى كه از پيامبر(ص) و اهل‌بيت(ع) وارد شده، اشاره نموده است (همان).

در باب سوم، به بحث و بررسى سنن و عناصر كلى جهان هستى پرداخته شده است. نويسنده در اين باب، به چگونگى تشكيل جهان هستى و نظريات مطرح‌شده در قرآن و روايات پيرامون آن، فناى عالم، جاذبه عمومى، بعد زمانى در جهان هستى، سكان آسمان‌ها و... پرداخته است (همان).

فهرست الفاظ فلكى واردشده در قرآن كريم و نهج البلاغة كه عبارتند از: سماء، سماوات، شمس، قمر، نجم و نجوم، كوكب و كواكب، شهاب و شهب، بروج و فلك به‌صورت ضميمه در انتهاى كتاب آمده است (متن كتاب، ص 337).

وضعيت كتاب

فهرست مطالب و مراجع و منابع مورد استفاده نويسنده، در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب العلوم الفلکیة عند آل البیت علیهم السلام در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور