تاریخ‌نامه طبری (دوران اسلامی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'بـ' به 'ب'
جز (جایگزینی متن - 'یـ' به 'ی')
جز (جایگزینی متن - 'بـ' به 'ب')
خط ۴۶: خط ۴۶:
'''تاریخ‌نامه طبری'''، ترجمه «[[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|أخبار الأمم و الملوك]]»، اثر مورخ و مفسر معروف [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|محمد بن جریر طبری]] (متوفی 310ق) است که ابوعلی بلعمی به فرمان منصور بن نوح سامانی، آن را به فارسی ترجمه کرده، ولذا این اثر یکى از قدیمی‌ترین آثار به نثر فارسی درى است.
'''تاریخ‌نامه طبری'''، ترجمه «[[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|أخبار الأمم و الملوك]]»، اثر مورخ و مفسر معروف [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|محمد بن جریر طبری]] (متوفی 310ق) است که ابوعلی بلعمی به فرمان منصور بن نوح سامانی، آن را به فارسی ترجمه کرده، ولذا این اثر یکى از قدیمی‌ترین آثار به نثر فارسی درى است.


تاریخ‌نامه طبری، که بـا هـمت محمد روشن، با تصحیح جدید و کامل‌تری (نسبت به تصحیحات قبلی)، با افزودن تعلیقات و توضیحات در اختیار دانش‌پژوهان قرار گرفته است، در حقیقت پنج جلد است که جلد اول و دوم آن با ذکر تاریخ پیامبران و تـاریخ اسـطوره‌ای و باستانی ایران قبلا منتشر گردیده و در مقاله‌ای جداگانه کتاب‌شناسی شده است.
تاریخ‌نامه طبری، که با هـمت محمد روشن، با تصحیح جدید و کامل‌تری (نسبت به تصحیحات قبلی)، با افزودن تعلیقات و توضیحات در اختیار دانش‌پژوهان قرار گرفته است، در حقیقت پنج جلد است که جلد اول و دوم آن با ذکر تاریخ پیامبران و تـاریخ اسـطوره‌ای و باستانی ایران قبلا منتشر گردیده و در مقاله‌ای جداگانه کتاب‌شناسی شده است.


جلدهای سوم و چهارم و پنجم (البته بر روی جلد کتاب حاضر، عنوان مجلد اول، مجلد دوم و مجلد سوم ثبت شده است) که مدت‌ها بعد از آن دو جلد با عنوان «بخش چاپ‌نشده» منتشر شده، همین کتابی است که هم‌اکنون مورد بحث ماست و در صدد معرفی آن هستیم.
جلدهای سوم و چهارم و پنجم (البته بر روی جلد کتاب حاضر، عنوان مجلد اول، مجلد دوم و مجلد سوم ثبت شده است) که مدت‌ها بعد از آن دو جلد با عنوان «بخش چاپ‌نشده» منتشر شده، همین کتابی است که هم‌اکنون مورد بحث ماست و در صدد معرفی آن هستیم.
خط ۶۴: خط ۶۴:
سپس این نسخه از تاریخ‌نامه را این‌گونه معرفی می‌کند: «متن حاضر، نیمه دوم ترجمه تاریخ‌نامه طبری، یعنی بخش تاریخ اسلام آن است که از «انساب پیغمبر(ص)» آغاز می‌گردد و پس از آوردن کهن‌ترین و اصیل‌ترین «سیرت پیامبر(ص)، به نقل تاریخ خلفای راشدین و خلیفگان اموی و عباسی می‌پردازد و به خلافت المسترشدبالله پایان می‌پذیرد<ref>ر.ک: همان، صفحه سی</ref>.  
سپس این نسخه از تاریخ‌نامه را این‌گونه معرفی می‌کند: «متن حاضر، نیمه دوم ترجمه تاریخ‌نامه طبری، یعنی بخش تاریخ اسلام آن است که از «انساب پیغمبر(ص)» آغاز می‌گردد و پس از آوردن کهن‌ترین و اصیل‌ترین «سیرت پیامبر(ص)، به نقل تاریخ خلفای راشدین و خلیفگان اموی و عباسی می‌پردازد و به خلافت المسترشدبالله پایان می‌پذیرد<ref>ر.ک: همان، صفحه سی</ref>.  


جلد سوم «تاریخ‌نامه طبری» با رویدادهای تاریخ صدر اسلام از ابتدای زندگانی و رسـالت پیامبر(ص)، آغاز می‌گردد و حوادث را تا آغـاز خـلافت [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] و مقدمات جـنگ جمل شامل می‌شود. گـزیده عناوین این جلد از این قرار است: ذکر انساب پیغمبر تا آدم، تزویج خدیجه بنت خـویلد بـا پیغمبر(ص)، وحی آوردن جـبریل بـر محمد(ص)، خبر حجة الوداع، ذکر زنان، مولیان و دبیران پیغمبر(ص)، نام‌های پیغمبر(ص)، خبر اختلاف مهاجر و انصار در سقیفه بـنی‌سـاعده، ذکر شوری از پس مرگ عمر، ذکر کشته شدن عثمان، خبر بیعت امیرالمؤمنین علی ‌بن ابی‌طالب(ع)، رفتن طلحه و زبیر با عایشه به‌سوی بصره و رسیدن طلحه و زبیر و عایشه به بصره‌<ref>ر.ک: تبریزنیا، مجتبی، ص33</ref>.‌
جلد سوم «تاریخ‌نامه طبری» با رویدادهای تاریخ صدر اسلام از ابتدای زندگانی و رسـالت پیامبر(ص)، آغاز می‌گردد و حوادث را تا آغـاز خـلافت [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] و مقدمات جـنگ جمل شامل می‌شود. گـزیده عناوین این جلد از این قرار است: ذکر انساب پیغمبر تا آدم، تزویج خدیجه بنت خـویلد با پیغمبر(ص)، وحی آوردن جـبریل بر محمد(ص)، خبر حجة الوداع، ذکر زنان، مولیان و دبیران پیغمبر(ص)، نام‌های پیغمبر(ص)، خبر اختلاف مهاجر و انصار در سقیفه بنی‌سـاعده، ذکر شوری از پس مرگ عمر، ذکر کشته شدن عثمان، خبر بیعت امیرالمؤمنین علی ‌بن ابی‌طالب(ع)، رفتن طلحه و زبیر با عایشه به‌سوی بصره و رسیدن طلحه و زبیر و عایشه به بصره‌<ref>ر.ک: تبریزنیا، مجتبی، ص33</ref>.‌


چهارمین جلد شامل شرح حوادث تاریخ اسلام از اوایل خلافت [[امام على(ع)|حضرت علی‌(ع)]] و واقعه جنگ جمل تا پایان خلافت «المسترشدبالله» عباسی است. بخشی از مطالب این جلد بعدها به این کتاب افزوده شـده که وقایع را تا اواخر خلافت عباسی شامل می‌شود. گزیده‌ای از مطالب این جلد عبارتند از: خبر جنگ جمل، خبر وقعه صفین، ذکر بیعت امام حسن(ع)، خبر پادشاهی یزید بن معاویه، خبر مقتل حسین بن علی(ع)، خبر خروج مختار به کوفه، خبر مرگ عمر بن عبدالعزیز‌، بیعت گرفتن هارون از پسرش محمد امین و فرستادن فضل بن یحیی به خراسان و خبر بنا کردن سامره به دستور معتصم. مطالب کتاب به همین ترتیب تـا بـه خلافت المسترشدبالله ادامه می‌یابد و با مرگ او در سال 529ق، ختم می‌گردد<ref>ر.ک: همان</ref>.  
چهارمین جلد شامل شرح حوادث تاریخ اسلام از اوایل خلافت [[امام على(ع)|حضرت علی‌(ع)]] و واقعه جنگ جمل تا پایان خلافت «المسترشدبالله» عباسی است. بخشی از مطالب این جلد بعدها به این کتاب افزوده شـده که وقایع را تا اواخر خلافت عباسی شامل می‌شود. گزیده‌ای از مطالب این جلد عبارتند از: خبر جنگ جمل، خبر وقعه صفین، ذکر بیعت امام حسن(ع)، خبر پادشاهی یزید بن معاویه، خبر مقتل حسین بن علی(ع)، خبر خروج مختار به کوفه، خبر مرگ عمر بن عبدالعزیز‌، بیعت گرفتن هارون از پسرش محمد امین و فرستادن فضل بن یحیی به خراسان و خبر بنا کردن سامره به دستور معتصم. مطالب کتاب به همین ترتیب تـا به خلافت المسترشدبالله ادامه می‌یابد و با مرگ او در سال 529ق، ختم می‌گردد<ref>ر.ک: همان</ref>.  


پنجمین مجلد «تاریخ‌نامه طبری» شامل توضیحات و تعلیقات و فهرست‌های مصحح بر بخش تاریخ اسلام تاریخ‌نامه طبری (جلد سوم و چهارم چـاپ حاضر) است.<ref>ر.ک: همان</ref>.‌
پنجمین مجلد «تاریخ‌نامه طبری» شامل توضیحات و تعلیقات و فهرست‌های مصحح بر بخش تاریخ اسلام تاریخ‌نامه طبری (جلد سوم و چهارم چـاپ حاضر) است.<ref>ر.ک: همان</ref>.‌
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش