۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ابن سينا' به 'ابن سينا'
(صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'>
[[پرونده:NUR20028J1.jpg|بندانگش» ایجاد کرد.) |
جز (جایگزینی متن - 'ابن سينا' به 'ابن سينا') |
||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
«قولنج»، مجموعه‌اى است مشتمل بر «كتاب قولنج» جناب زكرياى رازى، «رساله قولنج» جناب ابن سينا و «زندگى‌نامه رازى و ابن | «قولنج»، مجموعه‌اى است مشتمل بر «كتاب قولنج» جناب زكرياى رازى، «رساله قولنج» جناب [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] و «زندگى‌نامه رازى و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]» برگرفته از كتاب «عيون الانباء فى طبقات الاطباء» جناب ابن ابى‌اصيبعه. | ||
اين مجموعه، توسط دكتر صبحى محمود حمامى، به زبان عربى گردآورى شده و توسط دكتر محمدابراهيم ذاكر، با نثرى شيوا به فارسى برگردانده شده است. | اين مجموعه، توسط دكتر صبحى محمود حمامى، به زبان عربى گردآورى شده و توسط دكتر محمدابراهيم ذاكر، با نثرى شيوا به فارسى برگردانده شده است. | ||
ابن ابى‌اصيبعه، در باره رساله قولنج ابن سينا گفته است: | ابن ابى‌اصيبعه، در باره رساله قولنج [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] گفته است: «[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] نگاشته‌اى در قولنج دارد كه هنگامى كه در قلعه فردجان زندانى بوده آن را به رشته تحرير درآورده است كه البته اين اثر ناتمام است» (عيون الانباء فى طبقات الاطباء، ص 457). | ||
آنچه ناتمام بودن اين رساله را تأكيد مى‌كند سخنى است كه ابن ابى‌اصيبعه در باره فخر الدين بن ساعاتى پزشك مى‌گويد؛ كلام او چنين است: «فخر الدين، نگاشته‌هايى در زمينه دانش پزشكى دارد كه از جمله آنهاست تكميل كتاب قولنج ابن | آنچه ناتمام بودن اين رساله را تأكيد مى‌كند سخنى است كه ابن ابى‌اصيبعه در باره فخر الدين بن ساعاتى پزشك مى‌گويد؛ كلام او چنين است: «فخر الدين، نگاشته‌هايى در زمينه دانش پزشكى دارد كه از جمله آنهاست تكميل كتاب قولنج [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]» (عيون الانباء فى طبقات الاطباء ص 661). | ||
زمان نگارش رساله قولنج، قبل از تأليف كتاب قانون است. | زمان نگارش رساله قولنج، قبل از تأليف كتاب قانون است. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
كتاب قولنج رازى، داراى 18 بخش، رساله قولنج ابن | كتاب قولنج رازى، داراى 18 بخش، رساله قولنج [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، شامل 3 گفتار و نگاشته سوم، مشتمل بر 2 بخش است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
پاره‌اى از مباحث مطرح‌شده در كتاب قولنج رازى بدين قرار است: «پرگويى و پرنويسى‌هاى ناسودمند برخى پزشكان براى درمان قولنج»، «دردهاى شبيه قولنج كه درمانى ديگر دارند»، «جداسازى درد قولنج از دردهاى همانند آن»، «درد قولنج خالص و ناخالص»، «گونه‌هاى قولنج اوليه»، «جداسازى گونه‌هاى قولنج از يكديگر و اينكه كدام بيشتر روى مى‌دهد»، «نشانه‌هاى برترى قولنج بدخيم و يا ساده و خوش‌خيم»، «درمان هرگونه‌اى از قولنج»، «داروهاى روان‌كننده و راننده پيخال» و... | پاره‌اى از مباحث مطرح‌شده در كتاب قولنج رازى بدين قرار است: «پرگويى و پرنويسى‌هاى ناسودمند برخى پزشكان براى درمان قولنج»، «دردهاى شبيه قولنج كه درمانى ديگر دارند»، «جداسازى درد قولنج از دردهاى همانند آن»، «درد قولنج خالص و ناخالص»، «گونه‌هاى قولنج اوليه»، «جداسازى گونه‌هاى قولنج از يكديگر و اينكه كدام بيشتر روى مى‌دهد»، «نشانه‌هاى برترى قولنج بدخيم و يا ساده و خوش‌خيم»، «درمان هرگونه‌اى از قولنج»، «داروهاى روان‌كننده و راننده پيخال» و... | ||
در رساله قولنج ابن | در رساله قولنج [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، پيرامون «شناخت و تشريح روده‌ها، ذكر تجاويف بزرگى كه در بدن است، روده‌ها و منافع آنها»، «تعريف و ماهيت‌شناسى قولنج، اقسام، اسباب و علامات هر قسم»، «تدبير و مراقبت از كسانى كه به قولنج مبتلا شده‌اند، شيوه درمان قولنج، حقنه‌ها و شيافاتى كه مبتلايان به قولنج استفاده مى‌كنند، غذاهايى كه براى مبتلايان به قولنج مفيد است» مطرح شده است. | ||
رساله قولنج على‌رغم آنكه توسط پزشكى عالى‌مقام، همچون ابن سينا نوشته شده، مطلب چندانى اضافه بر كتاب «القانون فى الطب» ندارد و شايد ازاين‌رو است كه كمتر مورد توجه قرار گرفته است. مطالب مقاله اول كاملاً در قانون به چشم مى‌خورد. تفاوت مقاله دوم نيز با مطالب قانون، در چينش و نحوه تحرير مباحث است؛ بااين‌حال، از آنجا كه اين رساله، قبل از كتاب قانون به رشته تحرير درآمده، مقايسه دقيق اين رساله با كتاب قانون، براى بررسى تحول فكرى مؤلف آن سودمند است. | رساله قولنج على‌رغم آنكه توسط پزشكى عالى‌مقام، همچون [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] نوشته شده، مطلب چندانى اضافه بر كتاب «القانون فى الطب» ندارد و شايد ازاين‌رو است كه كمتر مورد توجه قرار گرفته است. مطالب مقاله اول كاملاً در قانون به چشم مى‌خورد. تفاوت مقاله دوم نيز با مطالب قانون، در چينش و نحوه تحرير مباحث است؛ بااين‌حال، از آنجا كه اين رساله، قبل از كتاب قانون به رشته تحرير درآمده، مقايسه دقيق اين رساله با كتاب قانون، براى بررسى تحول فكرى مؤلف آن سودمند است. | ||
در بخش «زندگى‌نامه رازى و ابن | در بخش «زندگى‌نامه رازى و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]»، به شرح زندگى اين دو بزرگوار و ذكر كتب تأليف‌شده توسط هركدام پرداخته شده است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
در آغاز مجموعه مورد بحث، مطالب متعددى از قبيل «مقدمه رئيس دانشگاه، دكتر عليرضا زالى (مشتمل بر توضيح مختصرى در باره تلاش‌هاى دانشگاه پزشكى شهيد بهشتى، دو رساله رازى و ابن سينا در باره قولنج و اقدام دكتر محمدابراهيم ذاكر در جهت احياى رساله‌هاى مزبور)، «مقدمه معاون پژوهشى مركز»، «ديباچه برگرداننده»، «نمايه ريزگفتارهاى كتاب»، «نمايه واژگان پارسى جايگزين و يا كوتاه‌شده برخى واژه‌ها»، «ديباچه دكتر محمود صبحى حمامى»، «واژه‌خوانى قولنج دكتر صبحى محمود حمامى»، «دست‌نوشته‌هاى بازبينى‌شده دكتر محمود صبحى حمامى» و «نگارندگانى كه در باره قولنج نگاشته‌اى دارند»، ذكر شده است. | در آغاز مجموعه مورد بحث، مطالب متعددى از قبيل «مقدمه رئيس دانشگاه، دكتر عليرضا زالى (مشتمل بر توضيح مختصرى در باره تلاش‌هاى دانشگاه پزشكى شهيد بهشتى، دو رساله رازى و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] در باره قولنج و اقدام دكتر محمدابراهيم ذاكر در جهت احياى رساله‌هاى مزبور)، «مقدمه معاون پژوهشى مركز»، «ديباچه برگرداننده»، «نمايه ريزگفتارهاى كتاب»، «نمايه واژگان پارسى جايگزين و يا كوتاه‌شده برخى واژه‌ها»، «ديباچه دكتر محمود صبحى حمامى»، «واژه‌خوانى قولنج دكتر صبحى محمود حمامى»، «دست‌نوشته‌هاى بازبينى‌شده دكتر محمود صبحى حمامى» و «نگارندگانى كه در باره قولنج نگاشته‌اى دارند»، ذكر شده است. | ||
پس از درج كتاب قولنج رازى و پيش از ذكر رساله قولنج ابن | پس از درج كتاب قولنج رازى و پيش از ذكر رساله قولنج [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، مبحثى تحت عنوان «بررسى رساله [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]» به قلم دكتر صبحى محمود حمامى، گنجانده شده است. | ||
پس از ذكر رساله قولنج ابن | پس از ذكر رساله قولنج [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، مطالبى تحت عناوين «داروهاى تكى كه در «كتاب» و «رساله» قولنج آمده است»، «واژه‌نامه گياهان به پنج زبان»، «خوراكى‌ها»، «اصطلاح‌هاى علمى به زبان‌هاى پارسى، انگليسى، فرانسه»، «كتاب‌هاى پژوهش‌شده تازى»، «كتاب‌هاى پژوهش‌شده فرنگى» ذكر شده است. | ||
نمايه‌ها، شامل «نمايه كسان»، «نمايه كتاب‌ها»، «نمايه جاها»، «نمايه گياهان»، «نمايه بيمارى‌ها» و «نمايه خوراكى‌ها» در پايان كتاب آورده شده است. | نمايه‌ها، شامل «نمايه كسان»، «نمايه كتاب‌ها»، «نمايه جاها»، «نمايه گياهان»، «نمايه بيمارى‌ها» و «نمايه خوراكى‌ها» در پايان كتاب آورده شده است. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||