الجامع لعلوم الإمام أحمد: تفاوت میان نسخه‌ها

'''الجامع لعلوم الإمام أحمد'''، تألیف خالد الرباط و سید عزت عید، مجموعه‌ای 22 جلدی، حاوی گفته‌ها و منقولات امام احمد حنبل در موضوعات مختلف فقهی، حدیثی، رجالی و... است.  

این کتاب، اولین اثر از مجموعه‌ آثاری با نام «مدونة الحنابلة» است که توسط «دارالفلاح للبحث العلمي وتحقيق التراث» منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>.  

در مقدمه کتاب به تأثیرات سه فقیه بزرگ اهل سنت: ابوحنیفه، مالک و شافعی و نوشته‌های آنها به‌اختصار اشاره شده است. پس از آن از «المسند»، «فضائل الصحابة» و «الرد علی الزنادقة» به‌عنوان آثار احمد بن حنبل یاد شده است<ref>ر.ک: مقدمه، همان، ص15-13</ref>‏.  

می‌توان گفت مذهب احمد در منقولاتش در حدیث و فتاوی و پاسخ‌های او، به ودیعه نهاده شده است. از اینجا اهمیت کتب مسائل را در مذهب امام احمد - که مؤلفین در فقه امام احمد بر آنها تکیه کرده‌اند - ‌می‌توان دریافت. ابوبکر احمد بن محمد بن هارون مشهور به خلال (234-311ق) از مهم‌ترین تدوین‌کنندگان آرای فقهی و مسائل و اقوال احمد بن حنبل است. او به جهت گردآوری فقه امام احمد و فتاوی و پاسخ‌های او به ایران و شام و بین النهرین سفر کرد. او به روات بزرگ برای مسائل بسنده نکرد، بلکه از تمامی راویان و کسانی که بی‌واسطه یا باواسطه از او روایت کرده‌اند، تحقیق و جستجو نمود؛ لذا به تعداد زیادی از مسائل ‌دست یافت که پیش و پس از او برای کسی حاصل نشد. مجموعه نوشته‌های او گاه «الجامع لعلوم أحمد» و گاه «جامع الرواية عن أحمد» و گاه «الجامع في الفقه من كلام الإمام أحمد» نامیده شده است.  

# عقاید: جلد سوم و چهارم (ذکر آنچه از مسائلی عقیدتی از امام احمد روایت شده به‌ترتیب ابواب).  

# فقه: نه جلد از جلد 5 تا 13 (بخش فقه مقصود اصلی از تألیف این کتاب است. تمام مسائل مطبوع امام احمد گردآوری و به‌ترتیب ابواب فقهی مرتب شده؛ به‌گونه‌ای که هر مسئله با همانند خود گرد آمده است، با انتساب به عدد اصلی مسئله در منبع اصلی یا عدد صفحه در مسائلی که شماره‌دار نیست، مانند: مسائل جنگ.  

سپس آنچه از مسائل در کتبی که مسائل را از امام احمد نقل کرده پیدا شده، به آن افزوده گردیده؛ مانند: سنن ترمذی، مؤلفات ابن عبدالبر و ابن رجب و ابن تیمیه و ابن قیم، همچنین مسائل خلال و قاضی ابی‌یعلی. در انتخاب مسئله حتماً راوی مسئله از امام ذکر شده است. ترتیب این روایات در مسئله نیز به‌ترتیب تاریخ وفات مصنف مسائل یا کتاب بوده است).  

<references/>