كامل بهائی: تفاوت میان نسخه‌ها

کامل بهائی
کامل بهائی
پدیدآوران	صفدری قزوینی، اکبر (مصحح) طبرسی، حسن بن علی (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	کامل السقیفه
ناشر	مرتضوی
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1383 ش
چاپ	1
شابک	‎964-92839-5-1
موضوع	سقیفه بنی ساعده علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - امامت
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏223‎‏/‎‏54‎‏ ‎‏/‎‏ط‎‏2‎‏ک‎‏2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۲۲

کامل بهائی، اثر عمادالدین حسن بن علی‌محمد بن علی بن طبری، با تحقیق و تصحیح اکبر صفدری قزوینی، کتابی است در مورد سقیفه و مسائل مربوط به آن که به زبان فارسی و در قرن هفتم هجری نوشته شده است.

نویسنده که از معاصران خواجه نصیر‌ طوسى‌ است، کتاب را به دستور‌ وزیر‌ بهاءالدین محمد، فرزند وزیر شمس‌الدین جوینى صاحب دیوان و حاکم اصفهان در دولت هولاکوخان نگاشته است و ازاین‌رو، به «کامل ‏بهایى» شهرت یافته است‌^[۱]

نام‌ دیگر این کتاب «كامل‌ السقيفة» است. این کتاب در مدت دوازده سال نگارش یافته و تاریخ پایان تألیف کتاب، سال 675ق، است^[۲]

این کتاب از جمله آثار شناخته‌شده طبری است که مورد استناد و استفاده بسیاری از محققان خاصه قرار گرفته است^[۳]

خوانساری در مورد این کتاب می‌نویسد: «کامل بهائی‌ دارای سه هزار بیت است... و دارای اخبار معتبر به عربی و حکایات‌ مفید‌ به فارسی است»^[۴]

ساختار

کتاب با سه مقدمه از اکبر صفدری قزوینی، ناشر و مصحح آغاز و مطالب در یک دیباچه، بیست‌وهشت باب و یک خاتمه، در یک مجلد، تنظیم شده است.

از آنجا که متن کتاب مربوط به قرن هفتم است، نثر آن سنگین و دارای لغاتی دشوار و دیرفهم می‌باشد.

گزارش محتوا

در مقدمه نخست، به شرح حال نویسنده پرداخته شده^[۵]و در مقدمه دوم، نگاهی کوتاه به شرایط تاریخی زمان تألیف کتاب و خانواده جوینی شده^[۶]و در مقدمه مصحح، به اقدامات تصحیحی کتاب، اشاره مختصری شده است^[۷]

از جمله مباحث مطرح‌شده در کتاب می‌توان به اقسام علم، اقسام نعمت، مذاهب متعدد، دلایل امامت امیرالمؤمنین(ع) و فرزندان او(ع)، ویژگی‌های مغایر با امامت، فضیلت‌های ساختگی و برپایی سقیفه اشاره کرد.

نویسنده، کتاب حاضر را در پیرامون حقوق ازدست‌رفته حضرت شاه ولایت و سایر ائمه معصومین(ع) و اولاد آن حضرت در‌ امر‌ زمامداری مسلمین به رشته تألیف کشیده و به نوبه خود داد سخن داده است^[۸]

نویسنده، این کتاب را ابتدا به‌طور علمی‌ و به‌ عبارتی مشکل نوشته بوده، ولی بعد تجدید نظری نموده و آن را به عبارت رسا و ساده برگردانیده است؛ چنان‌که خود در خاتمه کتاب می‌گوید: «و اول وضع این کتاب را بر الفاظ‌ مشکل‌ و عویص جمع کردم، اما چون نظر کردم در حیز تقلیل افاده و استفاده یافتم، ثانیا صلاح در آن دیدم که تبدیل کنم عویصات را به واضحات و معضلات را به مبینات‌ تا‌ فائده آن در زمین عجم عام گردد و در اکناف عالم شایع شود»^[۹]

در پایان می‌توان گفت که این کتاب همواره یکی از مدارک بشمار می‌رفته؛ زیرا برخی از مطالب تاریخی و نکات کلامی در آن دیده می‌شود که‌ منحصر‌ به آن است و فقط باید از آن گرفت. به‌علاوه موضوعات جالب و تحقیقات مطلوبی نیز در خلال بحث‌های مختلف آمده است که‌ بسیار دلپذیر و پرمغز می‌باشد؛ با این وصف مانند هر کتاب دیگر‌ برخی‌ از‌ نقل‌های آن، مورد اعتماد دانشمندان محقق واقع نشده و با تردید و دیده انتقاد بدان می‌نگرند. درعین‌حال جای ‌‌گفتگو‌ نیست که کتاب مزبور یکی از بهترین کتب کلامی و تاریخی شیعه است‌ و مؤلف‌ از این راه خدمتی بس بزرگ به آئین پاک تشیع نموده است^[۱۰]

وضعیت کتاب

فهرست مطالب و منابع مورد استفاده محقق، در انتهای کتاب آمده است.

در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع^[۱۱]، به توضیح و تشریح برخی از کلمات متن پرداخته شده است^[۱۲]

پانویس

↑ ر.ک: پورامینی، محمدامین، ص55
↑ همان
↑ مایل هروی، نجیب، ص115
↑ همان
↑ مقدمه اول، ص3-5
↑ مقدمه دوم، ص6-10
↑ مقدمه سوم، ص11-12
↑ دوانی، علی، ص27
↑ همان، ص28
↑ ر.ک: همان، ص27-28
↑ ر.ک: پاورقی، ص170
↑ ر.ک: همان، ص177

منابع مقاله

وابسته‌ها

كامل البهائي (تعریب کتاب «کامل بهائی» اثر عمادالدین طبری)

كامل البهائي

[1] ر.ک: پورامینی، محمدامین، ص55

[2] همان

[3] مایل هروی، نجیب، ص115

[4] همان

[5] مقدمه اول، ص3-5

[6] مقدمه دوم، ص6-10

[7] مقدمه سوم، ص11-12

[8] دوانی، علی، ص27

[9] همان، ص28

[10] ر.ک: همان، ص27-28

[11] ر.ک: پاورقی، ص170

[12] ر.ک: همان، ص177

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR00993J1.jpg|بندانگشتی|کامل بهائی]]
+| تصویر =NUR00993J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =کامل بهائی
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =کامل السقیفه
-|-
+| پدیدآوران =
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|کامل بهائی
+[[صفدری قزوینی، اکبر]] (مصحح)
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|کامل السقیفه
-|-
-|پدیدآورندگان
-|data-type='authors'|[[صفدری قزوینی، اکبر]] (مصحح)
-[[طبرسی، حسن بن علی]] (نويسنده)
+[[طبرسی، حسن بن علی]] (نویسنده)
-|-
+| زبان =فارسی
-|زبان
+| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏223‎‏/‎‏54‎‏ ‎‏/‎‏ط‎‏2‎‏ک‎‏2
-|data-type='language'|فارسی
+| موضوع =
-|-
+سقیفه بنی ساعده
-|کد کنگره
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏223‎‏/‎‏54‎‏ ‎‏/‎‏ط‎‏2‎‏ک‎‏2
-|-
-|موضوع
-|data-type='subject'|سقیفه بنی ساعده
-علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت
+علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت
-علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - امامت
+علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - امامت
-|-
+| ناشر =
-|ناشر
+مرتضوی
-|data-type='publisher'|مرتضوی
+| مکان نشر =تهران - ایران
-|-
+| سال نشر = 1383 ش
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|تهران - ایران
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'| 1383 هـ.ش
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE993AUTOMATIONCODE
-|}
-</div>
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00993AUTOMATIONCODE
+| چاپ =1
+| شابک =964-92839-5-1
+| تعداد جلد =1
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =00993
+| کتابخوان همراه نور =00993
+| کد پدیدآور =13987
+| پس از =
+| پیش از =
+}}
-==معرفى اجمالى==
+'''کامل بهائی'''، اثر [[طبرسی، حسن بن علی|عمادالدین حسن بن علی‌محمد بن علی بن طبری]]، با تحقیق و تصحیح اکبر صفدری قزوینی، کتابی است در مورد سقیفه و مسائل مربوط به آن که به زبان فارسی و در قرن هفتم هجری نوشته شده است.
+نویسنده که از معاصران [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیر‌ طوسى‌]] است، کتاب را به دستور‌ وزیر‌ بهاءالدین محمد، فرزند وزیر شمس‌الدین جوینى صاحب دیوان و حاکم اصفهان در دولت هولاکوخان نگاشته است و ازاین‌رو، به «کامل ‏بهایى» شهرت یافته است‌<ref>ر.ک: پورامینی، محمدامین، ص55</ref>
-كتاب كامل بهايى، نوشته عمادالدين طبرى، در موضوع امامت و تشيع است كه به دليل اهداء آن به بهاءالدين محمد جويني والي اصفهان در زمان هولاكوخان مغول اين نام را يافته است.
+نام‌ دیگر این کتاب «كامل‌ السقيفة» است. این کتاب در مدت دوازده سال نگارش یافته و تاریخ پایان تألیف کتاب، سال 675ق، است<ref>همان</ref>
-==ساختار و گزارش محتوا==
+این کتاب از جمله آثار شناخته‌شده طبری است که مورد استناد و استفاده بسیاری از محققان خاصه قرار گرفته است<ref>مایل هروی، نجیب، ص115</ref>
+خوانساری در مورد این کتاب می‌نویسد: «کامل بهائی‌ دارای سه هزار بیت است... و دارای اخبار معتبر به عربی و حکایات‌ مفید‌ به فارسی است»<ref>همان</ref>
-نام ديگر اين كتاب را سقيفه هم گفته‌اند، زيرا در خصوص غصب خلافت و جريانات بعد از رحلت رسول خدا(ص) در سقيفه سخن مي‌گويد. مؤلف در مقدمه مى‌نويسد، كتاب مناقب الطاهرين در موضوع تولا بود و لازم بود درباره تبرا هم كتابى بنويسم و به استخاره نام آن را الكامل البهايى فى السقيفه گذاشتم. بيان مؤلف به فارسى كهن است و در واقع، اين اثر ارزش ادبى و پارسى نيز دارد.
+==ساختار==
+کتاب با سه مقدمه از اکبر صفدری قزوینی، ناشر و مصحح آغاز و مطالب در یک دیباچه، بیست‌وهشت باب و یک خاتمه، در یک مجلد، تنظیم شده است.
-كامل بهايى كه تاليف آنها در سال 675 هجري به پايان رسيده، در دو جلد در يك مجلد تنظيم شده است.
+از آنجا که متن کتاب مربوط به قرن هفتم است، نثر آن سنگین و دارای لغاتی دشوار و دیرفهم می‌باشد.
-كتاب؛ مشتمل بر 28 باب است و هر باب داراى چندين فصل. برخى عناوين كتاب عبارتند از: بيان اعتقادات شيعه و سنى، بيان مذاهب اهل سنت و پاسخ آنها، مناقب على(ع)، آياتى كه بدان عمل نشد، فضيلت‌هاى ساختگى كه مؤلف در اين باب 30 حديث از مناقب خلفاى نخست آورده و نقد كرده است. قصه سعد بن عباده، حجة الوداع و غدير، وفات فاطمه، غلو در حب صحابه، زندگينامه معاويه و بسيارى مباحث ديگر.
+==گزارش محتوا==
+در مقدمه نخست، به شرح حال نویسنده پرداخته شده<ref>مقدمه اول، ص3-5</ref>و در مقدمه دوم، نگاهی کوتاه به شرایط تاریخی زمان تألیف کتاب و خانواده جوینی شده<ref>مقدمه دوم، ص6-10</ref>و در مقدمه مصحح، به اقدامات تصحیحی کتاب، اشاره مختصری شده است<ref>مقدمه سوم، ص11-12</ref>
-كتاب كامل بهايى در شرايطى تاليف شده كه با مسلط شدن ايلخانان و گرايش برخى از آنان به تشيع يا دست كم تسامح مذهبى آنان، فرصتى براى شيعه پيدا شد كه به بيان برخى مطالب و تاليف كتاب‌هايى؛ مانند آثار عمادالدين طبرى بپردازند. طبعا اين آثار با نگاهى دشمنانه به اهل سنت تاليف شده و با تعابير خاصى از خلفا و دشمنان اهل بيت عليهم السلام ياد مى‌كند.
+از جمله مباحث مطرح‌شده در کتاب می‌توان به اقسام علم، اقسام نعمت، مذاهب متعدد، دلایل امامت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و فرزندان او(ع)، ویژگی‌های مغایر با امامت، فضیلت‌های ساختگی و برپایی سقیفه اشاره کرد.
-از آنجا كه كامل بهايى جنبه كلامى و رديه نويسى دارد، مؤلف مطالب زيادى از خود بيان كرده و مطالب منقول از ديگران را هم چندان مستند نكرده است. كتاب كامل بهايى به عنوان اثرى شناخته مى‌شود كه براى اولين بار برخى مطالب را نقل و طرح كرده است؛ مانند داستان رقيه دختر امام حسين(ع) يا فرار ابولؤلؤ به قم و كاشان و داستان ارتباط او با حضرت على(ع).
+نویسنده، کتاب حاضر را در پیرامون حقوق ازدست‌رفته حضرت شاه ولایت و سایر ائمه معصومین(ع) و اولاد آن حضرت در‌ امر‌ زمامداری مسلمین به رشته تألیف کشیده و به نوبه خود داد سخن داده است<ref>دوانی، علی، ص27</ref>
+نویسنده، این کتاب را ابتدا به‌طور علمی‌ و به‌ عبارتی مشکل نوشته بوده، ولی بعد تجدید نظری نموده و آن را به عبارت رسا و ساده برگردانیده است؛ چنان‌که خود در خاتمه کتاب می‌گوید: «و اول وضع این کتاب را بر الفاظ‌ مشکل‌ و عویص جمع کردم، اما چون نظر کردم در حیز تقلیل افاده و استفاده یافتم، ثانیا صلاح در آن دیدم که تبدیل کنم عویصات را به واضحات و معضلات را به مبینات‌ تا‌ فائده آن در زمین عجم عام گردد و در اکناف عالم شایع شود»<ref>همان، ص28</ref>
-== پیوندها ==
+در پایان می‌توان گفت که این کتاب همواره یکی از مدارک بشمار می‌رفته؛ زیرا برخی از مطالب تاریخی و نکات کلامی در آن دیده می‌شود که‌ منحصر‌ به آن است و فقط باید از آن گرفت. به‌علاوه موضوعات جالب و تحقیقات مطلوبی نیز در خلال بحث‌های مختلف آمده است که‌ بسیار دلپذیر و پرمغز می‌باشد؛ با این وصف مانند هر کتاب دیگر‌ برخی‌ از‌ نقل‌های آن، مورد اعتماد دانشمندان محقق واقع نشده و با تردید و دیده انتقاد بدان می‌نگرند. درعین‌حال جای ‌‌گفتگو‌ نیست که کتاب مزبور یکی از بهترین کتب کلامی و تاریخی شیعه است‌ و مؤلف‌ از این راه خدمتی بس بزرگ به آئین پاک تشیع نموده است<ref>ر.ک: همان، ص27-28</ref>
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/1873 مطالعه کتاب کامل بهائی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
+==وضعیت کتاب==
+فهرست مطالب و منابع مورد استفاده محقق، در انتهای کتاب آمده است.
+در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص170</ref>، به توضیح و تشریح برخی از کلمات متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص177</ref>
+==پانویس==
+<references/>
+==منابع مقاله==
+# مقدمه و متن کتاب.
+#[[:noormags:91870|دوانی، علی، «با مفاخر اسلام آشنا شویم - قرن هفتم هجری/ عمادالدین طبری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: درس‌هایی از مکتب اسلام، شماره 7، شهریور 1340 (5 صفحه، از 25 تا 29)]].
+#[[:noormags:449051|پورامینی، محمدامین، «دختری یتیم از آل محمد در شام»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: فرهنگ کوثر، شماره 69، فروردین 1386 (8 صفحه، از 53 تا 60)]].
+#[[:noormags:58525|مایل هروی، نجیب، «اربعین طبری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: مشکوة، شماره 12 و 13، پاییز و زمستان 1365 (31 صفحه، از 110 تا 140)]].
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
+[[كامل البهائي (تعریب کتاب «کامل بهائی» اثر عمادالدین طبری)]]
+[[كامل البهائي]]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
 [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
 [[رده:کلام و عقاید]]
 [[رده:مباحث خاص کلامی]]