۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
←وابسته‌ها
جز (جایگزینی متن - 'خاك' به 'خاک') |
|||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01345J1.jpg | |||
| عنوان =سراج السالكین (منتخب مثنوی معنوی) | |||
| | | عنوان‌های دیگر =مثنوی. برگزیده | ||
| پدیدآوران = | |||
[[فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی]] (گردآورنده) | |||
| | |||
| | |||
[[جهانبخش، جویا]] (محقق) | [[جهانبخش، جویا]] (محقق) | ||
| زبان =فارسی | |||
|زبان | | کد کنگره =PIR 5299 /آ1 1380 | ||
| موضوع = | |||
شعر فارسی - قرن 7ق. | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
مرکز پژوهشی ميراث مکتوب | |||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1380 ش | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01345AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| شابک =964-6781-53-5 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01345 | |||
| کتابخوان همراه نور =01345 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''سراج السالكين، منتخب مثنوى معنوى'''، گزيده‌اى از «[[مثنوی معنوی]]» به انتخاب [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|ملا محسن فيض كاشانى]] (1007 - 1091) است كه نشان‌گر جنبه عرفانى شخصيت خود فيض است. | '''سراج السالكين، منتخب مثنوى معنوى'''، گزيده‌اى از «[[مثنوی معنوی]]» به انتخاب [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|ملا محسن فيض كاشانى]] (1007 - 1091) است كه نشان‌گر جنبه عرفانى شخصيت خود فيض است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
در ابتدا، مقدمه‌اى از آقاى جويا جهانبخش و سپس فهرستى از مطالب كتاب ذكر گرديده است و در ادامه، پيش‌گفتارى از آقاى جهانبخش در سال 1379ش و تا انتهاى كتاب مطالبى با سرتيتر موضوعات اخلاقى و يا حكايت، دنبال مى‌شود. | در ابتدا، مقدمه‌اى از آقاى جويا جهانبخش و سپس فهرستى از مطالب كتاب ذكر گرديده است و در ادامه، پيش‌گفتارى از آقاى جهانبخش در سال 1379ش و تا انتهاى كتاب مطالبى با سرتيتر موضوعات اخلاقى و يا حكايت، دنبال مى‌شود. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
اين برگزيده از حيث تدوين، تبويب و سرنويس‌ها حائز اهميت است. مقدمه مفصل كتاب، شامل مباحثى است درباره طريقت عرفان و تصوف؛ به‌ويژه تفكر مولانا و مندرجات مثنوى، سير تاريخى اين انديشه، احوال و آثار فيض كاشانى و چگونگى تصحيح اين اثر بر اساس نسخه‌هاى موجود. | اين برگزيده از حيث تدوين، تبويب و سرنويس‌ها حائز اهميت است. مقدمه مفصل كتاب، شامل مباحثى است درباره طريقت عرفان و تصوف؛ به‌ويژه تفكر مولانا و مندرجات مثنوى، سير تاريخى اين انديشه، احوال و آثار فيض كاشانى و چگونگى تصحيح اين اثر بر اساس نسخه‌هاى موجود. | ||
| خط ۶۳: | خط ۴۷: | ||
طرفه آنكه- به تصريح مثنوى‌شناس بزرگ و سترگى چون استاد بديع الزّمان فروزان‌فر- «از ميان مؤلّفات پيشينيان، بيش از همه آثار محمّد غزّالى مطمح نظر مولانا بوده است؛ طرز و شيوه بحث و افكار و اطّلاعات حجّة الإسلام در «احياء العلوم»، اثرى عميق در فكر مولانا به جاى گذاشته است». | طرفه آنكه- به تصريح مثنوى‌شناس بزرگ و سترگى چون استاد بديع الزّمان فروزان‌فر- «از ميان مؤلّفات پيشينيان، بيش از همه آثار محمّد غزّالى مطمح نظر مولانا بوده است؛ طرز و شيوه بحث و افكار و اطّلاعات حجّة الإسلام در «احياء العلوم»، اثرى عميق در فكر مولانا به جاى گذاشته است». | ||
چنان‌كه مى‌دانيم، فيض هم سخت، دل در گرو محاسن «احياء علوم الدّين» داشته و | چنان‌كه مى‌دانيم، فيض هم سخت، دل در گرو محاسن «احياء علوم الدّين» داشته و شاهکار خود؛ يعنی «المحجّة البيضاء» را در تهذيب و احياى آن پرداخته است. | ||
پس، گونه‌اى دل‌بستگى و روى‌كرد به شيوه دين‌نگرى ابوحامد غزّالى، از مشتركات جلال‌الدّين بلخى و علامه فيض كاشانى است و به اندك ژرف‌بينى مى‌توان همانندى‌هاى فراوان در گفتارها و انديشه‌هاى اين سه تن جست. | پس، گونه‌اى دل‌بستگى و روى‌كرد به شيوه دين‌نگرى ابوحامد غزّالى، از مشتركات جلال‌الدّين بلخى و علامه فيض كاشانى است و به اندك ژرف‌بينى مى‌توان همانندى‌هاى فراوان در گفتارها و انديشه‌هاى اين سه تن جست. | ||
| خط ۷۱: | خط ۵۵: | ||
فيض از عالمانى است كه نه تنها به فارسى‌نگارى عنايت داشته، از ذوق شاعرى هم بهره‌مند بوده و به فارسى شعر مى‌سروده است. | فيض از عالمانى است كه نه تنها به فارسى‌نگارى عنايت داشته، از ذوق شاعرى هم بهره‌مند بوده و به فارسى شعر مى‌سروده است. | ||
استاد فقيد، دكتر سيّد | استاد فقيد، دكتر سيّد ذبيح‌اللّه صفا، درباره شعر او، اين‌گونه سخن گفته است: «فيض، شاعرى متوسّط... بود و مجموعه بزرگ اشعارى به زبان پارسى، از او بازمانده كه مشتمل است بر انواع شعر از قصيده و غزل و قطعه و رباعى در منقبت و مناجات و بيان مطلب‌هاى عرفانى و اخلاقى و جز آنها؛ جز آنكه در همه آنها، نه خشكى زهد و تعبّدى كه از مرد فقيه و محدّث انتظار مى‌رود، رخنه كرده، نه آنچه از عارفى كه به كنه ذوقيّات رسيده باشد». | ||
در نسبت اين «سراج السّالكين»، به [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|ملا محسن فيض كاشانى]] ترديدى نبايد روا داشت؛ چه منتخب مثنوى فيض را به همين نام از پيش و در سياهه آثار فيض مى‌شناخته‌ايم و از ديگر سو، در مقدّمه منثور كتاب آمده: «... و أنا أقلّ الورى، محمّد بن مرتضى، الملقّب من عند أبويه بمحسن و من لدن إخوانه بفيض...» و نظما هم گفته: | در نسبت اين «سراج السّالكين»، به [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|ملا محسن فيض كاشانى]] ترديدى نبايد روا داشت؛ چه منتخب مثنوى فيض را به همين نام از پيش و در سياهه آثار فيض مى‌شناخته‌ايم و از ديگر سو، در مقدّمه منثور كتاب آمده: «... و أنا أقلّ الورى، محمّد بن مرتضى، الملقّب من عند أبويه بمحسن و من لدن إخوانه بفيض...» و نظما هم گفته: | ||
{{شعر}}{{ب|''گوش اگر بدهد به پندش جان فيض''|2=''فيض‌ها بستاند از سلطان فيض''}}{{پایان شعر}} | |||
{{شعر}} | |||
{{ب|''گوش اگر بدهد به پندش جان فيض''|2=''فيض‌ها بستاند از سلطان فيض''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
«سراج السّالكين» از كارهاى روزگار جوانى فيض است. | «سراج السّالكين» از كارهاى روزگار جوانى فيض است. | ||
سال تأليف «سراج السّالكين»، 1032ق، مطابق«غلب» در حساب ابجد است؛ چرا كه فيض در مقدّمه منظوم كتاب فرموده: | سال تأليف «سراج السّالكين»، 1032ق، مطابق«غلب» در حساب ابجد است؛ چرا كه فيض در مقدّمه منظوم كتاب فرموده: | ||
{{شعر}}{{ب|''نورش افزون گشت بر هر منتخب''|2=''شد ازآن، تاريخ تأليفش، «غلب»''}}{{پایان شعر}} | |||
{{شعر}} | |||
{{ب|''نورش افزون گشت بر هر منتخب''|2=''شد ازآن، تاريخ تأليفش، «غلب»''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
كه در اين‌جا، «غلب»، هم تاريخ حروفى است و هم اشارتى به غلبه نور كتاب بر ديگر منتخبات مثنوى كه فيض در مصراع يكم گفته. | كه در اين‌جا، «غلب»، هم تاريخ حروفى است و هم اشارتى به غلبه نور كتاب بر ديگر منتخبات مثنوى كه فيض در مصراع يكم گفته. | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۸۵: | ||
ديگرى، از ميرزا محمّد اخبارى، كشته شده به سال 1232. | ديگرى، از ميرزا محمّد اخبارى، كشته شده به سال 1232. | ||
اسماعيل پاشا بغدادى هم يك سراج السّالكين مى‌شناخته، ولى مع الأسف مشخّصات آن را معلوم نساخته تا بدانيم كدام سراج السّالكين است. به هر روى، سراج السّالكين ديگرى هم نوشته | اسماعيل پاشا بغدادى هم يك سراج السّالكين مى‌شناخته، ولى مع الأسف مشخّصات آن را معلوم نساخته تا بدانيم كدام سراج السّالكين است. به هر روى، سراج السّالكين ديگرى هم نوشته عبيداللّه نقش‌بند، شناخته تراث‌پژوهان است. | ||
پيش از «سراج» فيض و پس از آن، تا روزگار ما، منتخبات گوناگونى از مثنوى مولانا فراهم آمده است. | پيش از «سراج» فيض و پس از آن، تا روزگار ما، منتخبات گوناگونى از مثنوى مولانا فراهم آمده است. | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۰۰: | ||
نمونه را، در مثنوى آمده: | نمونه را، در مثنوى آمده: | ||
{{شعر}}{{ب|''گفت و اللّه عالم السّرّ الخفى''|2=''كآفريد از خاک آدم را صفى... ''}}{{پایان شعر}} | |||
{{شعر}} | |||
{{ب|''گفت و اللّه عالم السّرّ الخفى''|2=''كآفريد از خاک آدم را صفى... ''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
اين بيت، در «سراج»، آغازگر بخش«فى شرف الإنسان و سرّه المكنون» قرار گرفته و گويا ازاين‌رو بدين ريخت دست‌كارى شده: | اين بيت، در «سراج»، آغازگر بخش«فى شرف الإنسان و سرّه المكنون» قرار گرفته و گويا ازاين‌رو بدين ريخت دست‌كارى شده: | ||
{{شعر}}{{ب|''آن خداى عالم السّرّ الخفى''|2=''آفريد از خاک آدم را صفى ''}}{{پایان شعر}} | |||
{{شعر}} | |||
{{ب|''آن خداى عالم السّرّ الخفى''|2=''آفريد از خاک آدم را صفى ''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
| خط ۱۳۸: | خط ۱۱۰: | ||
باز در مثنوى آمده: | باز در مثنوى آمده: | ||
{{شعر}}{{ب|''بعد از آن نوحه‌گرى آغاز كرد''|2=''كه فَخْ و صيّاد لرزان شد ز دَرد ''}}{{پایان شعر}} | |||
{{شعر}} | {{شعر}}{{ب|''كز تناقض‌هاى دل پشتم شكست''|2=''بر سرم جانا بيا مى‌مال دست... ''}}{{پایان شعر}} | ||
{{ب|''بعد از آن نوحه‌گرى آغاز كرد''|2=''كه فَخْ و صيّاد لرزان شد ز دَرد ''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
{{شعر}} | |||
{{ب|''كز تناقض‌هاى دل پشتم شكست''|2=''بر سرم جانا بيا مى‌مال دست... ''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
| خط ۱۶۳: | خط ۱۲۹: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[مثنوی معنوی]] | [[مثنوی معنوی]] | ||
[[آیات مثنوی معنوی]] | |||
[[مصحف خاموشان]] | |||
[[گزیده مثنوی]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | [[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | ||
[[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]] | [[رده:نویسندگان و آثار انفرادی]] | ||