پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی(دفتر تبلیغات اسلامی)

پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی(دفتر تبلیغات اسلامی)

نام	پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی(دفتر تبلیغات اسلامی)
نام سابق	معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
وضعیت حقوقی	زیر نظر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
هدف	تبیین معارف ناب اسلام و پالایش فرهنگ دینی از پیرایه‌های جمود و التقاط و...
رئیس	نجف لک زایی
بنیانگذاری	۱۳۸۴
وبگاه	پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
کد مؤلف	AUTHORCODE00273AUTHORCODE

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، از سال 1363 با عنوان «مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی»، فعالیت خود را آغاز کرده و در سال 1384 با مجوز قطعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تأسیس شد.

سابقه و تأسیس

«پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (isca)»، وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، که از سال 1363 با عنوان «مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی»، فعالیت خود را آغاز کرد، در سال 1384 با مجوز قطعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تأسیس شد. این پژوهشگاه، نهادی حوزوی، انقلابی، پژوهشی و علمی است که با ایفای نقش واسط فعال میان حوزه‌های علمیه با نیازهای دینی مردم و نظام اسلامی به «تبیین و گسترش باور، بینش و ارزش‌های اسلامی و انقلابی» و «تعمیق و توسعه دانش و معرفت اسلامی» می‌پردازد.

اهداف پژوهشگاه

1. تبیین معارف ناب اسلام و پالایش فرهنگ دینی از پیرایه‌های جمود و التقاط؛
2. تبیین نظام‌مند اسلام و ارائه الگوهای کارآمد فردی و اجتماعی متناسب با نیازهای جهان معاصر از طریق توسعه، تعمیق و توانمندسازی علوم اسلامی؛
3. تأمین پشتوانه‌های علمی برای نظام‌بخشی وکارآمدسازی حکومت دینی و انقلاب اسلامی.

پژوهشکده‌های فعال پژوهشگاه

1. پژوهشکده فرهنگ ومعارف قرآن؛
2. پژوهشکده تاریخ و سیره اهل‎‌بیت(ع)؛
3. پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی؛
4. پژوهشکده اسلام تمدنی؛
5. پژوهشکده فقه و حقوق؛
6. پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی؛
7. پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی؛
8. پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی.

مراکز فعال پژوهشگاه

1. مرکز اخلاق و تربیت؛
2. مرکز احیای آثار اسلامی؛
3. مرکز مطالعات اجتماعی - ‎تمدنی؛
4. مرکز مطالعات اسلامی.

گروه‌های علمی پژوهشگاه

1. فلسفه فقه و حقوق اسلامی؛
2. دانش‌های وابسته به فقه (اصول فقه، قواعد فقه، رجال و حدیث)؛
3. مسائل فقهی و حقوقی؛
4. فلسفه؛
5. کلام اسلامی؛
6. فلسفه اخلاق؛
7. سیره اهل‎‌بیت(ع)؛
8. تاریخ تشیع؛
9. فرهنگ و تمدن اسلامی؛
10. علوم‎ سیاسی؛
11. فلسفه سیاسی؛
12. فقه سیاسی؛
13. مبانی مهدویت؛
14. علوم قرآنی؛
15. تفسیر قرآن؛
16. مطالعات تطبیقی؛
17. دایرةالمعارف‌های قرآنی؛
18. فرهنگ‎نامه‌ها؛
19. تدوین سازمان‌های دانش؛
20. سازمان‌دهی اطلاعات و مدارک؛
21. اشاعه اطلاعات و دانش؛
22. فقه کاربردی؛
23. حکمت و کلام جدید؛
24. قرآن و مطالعات جتماعی؛
25. هنر و تمدن اسلامی؛
26. اخلاق؛
27. تربیت؛
28. مطالعات تمدنی؛
29. مطالعات فرهنگی، اجتماعی؛
30. کتاب‌شناسی و نسخهشناسی؛
31. تصحیح و احیای آثار؛
32. ادیان؛
33. اخلاق؛
34. فلسفه و کلام؛
35. حقوق.

منابع انسانی

بیش از 100 عضو هیئت علمی تمام‌وقت و 10 عضو هیئت علمی پاره‌وقت؛ بیش از 40 پژوهشگر تمام‌وقت و بیش از 200 نفر همکار پژوهشی پروژه‌ای.

برخی از مهم‎ترین طرح‎های پژوهشی پژوهشگاه

الف)- دایرة‎المعارف‌ها و دانشنامه‌ها: -منتشرشده:

1. دائرةالمعارف قرآن کریم (13جلد)؛
2. دانشنامه قرآن کریم ویژه نوجوانان؛
3. دانشنامه اعلام قرآن (5جلد)؛
4. دانشنامه قرآنی اخلاق؛
5. دانشنامه اصولیان شیعه (2جلد).

-در دست انجام:

1. دانشنامه فقه و اصول؛
2. دانشنامه علوم قرآنی؛
3. دانشنامه اصولیان شیعه/ج3؛
4. دانشنامه اهل‎‌بیت(ع)؛
5. دانشنامه سبک زندگی بر اساس آموزه‌های قرآن و اهل‎‌بیت(ع)؛
6. دانشنامه قرآن کریم ویژه نوجوانان/ج2، ج3، ج4 و ج5.

ب)- اصطلاح‎نامه‌ها: - منتشرشده:

1. اصطلاح‎نامه علوم قرآنى؛
2. اصطلاح‎نامه فلسفه اسلامى؛
3. اصطلاح‎نامه منطق؛
4. اصطلاح‎نامه کلام اسلامى (2 جلد)؛
5. اصطلاح‏نامه اصول فقه؛
6. اصطلاح‎نامه اخلاق اسلامی؛
7. اصطلاح‏نامه علوم حدیث؛
8. اصطلاح‏نامه معارف مهدوی؛
9. اصطلاح‎نامه اصلاح الگوی مصرف؛
10. اصطلاح‎نامه معارف قرآن.

-در دست انجام:

1. اصطلاح‎نامه راویان حدیث؛
2. اصطلاح‏نامه کلام جدید (مسائل جدید کلامی)؛
3. اصطلاح‏نامه فقه.

ج)- فرهنگ‎نامه‌ها: - منتشرشده:

1. فرهنگ قرآن (33 جلد)؛
2. فرهنگ موضوعی تفاسیر (3 جلد)؛
3. فرهنگ‎نامه تحلیل واژگان مشابه در قرآن کریم (2جلد)؛
4. فرهنگنامه تحلیلی وجوه و نظائر در قرآن کریم (2جلد)؛
5. فرهنگ‎نامه اصول فقه؛
6. فرهنگ‎نامه علوم قرآنی؛
7. فرهنگ‎نامه مؤلفان اسلامی (جلد 1 و 2)؛
8. فرهنگ موضوعی تفاسیر(3 جلد)؛
9. فرهنگ کاربردی واژگان قرآن (1 جلد).

-در دست انجام:

1. فرهنگ‎نامه مؤلفان اسلامی ج3 و 4؛
2. فرهنگ‎نامه کلام اسلامی؛
3. فرهنگ‎نامه منطق.

د)- موسوعه‌ها: - منتشرشده:

1. موسوعه علامه شرف‌الدین (11جلد)؛
2. موسوعه شهید اول (21 جلد)؛
3. موسوعه شهید ثانی (30 جلد)؛
4. موسوعه علامه بلاغی (9 جلد)؛
5. الصحابة‎ الكرام (3 جلد)؛
6. موسوعة الإجماع في فقه الإمامية؛
7. موسوعة أحكام المرتد (2 جلد).

-در دست انجام:

1. موسوعه شیخ بهایی (20 جلد)؛
2. موسوعه کاشف‌الغطاء (44 جلد)؛
3. موسوعه علامه سید محسن امین (17 جلد)؛
4. موسوعه حکیم ابونصر فارابی (12 جلد).

ه)- برخی از کلان‌پروژه‌ها:

1. سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه (تاکنون 16 اثر منتشر شده است)؛
2. اندیشه‌نامه متفکران مسلمان (تاکنون 47 اثر منتشر شده است)؛
3. دانش سیاسی در ایران معاصر (تاکنون 4 اثر منتشر شده است)؛
4. فلسفه فقه سیاسی (تاکنون 4 اثر منتشر شده است)؛
5. فقه نظام سیاسی (تاکنون 5 اثر منتشر شده است)؛
6. سیاست در قرآن کریم (تاکنون3 اثر منتشر شده است)؛
7. موسوعه روایات سیاسی (تاکنون 3 اثر منتشر شده است)؛
8. فقه روابط بین‌الملل و سیاست خارجی (تاکنون 3 اثر منتشر شده است)؛
9. امنیت در اسلام (تاکنون 3 اثر منتشر شده است)؛
10. روحانیت و سیاست (تاکنون 9 اثر منتشر شده است)؛
11. فلسفه زبان و علم اصول (تاکنون 2 اثر منتشر شده است)؛
12. رابطه نفس و بدن (تاکنون 16 اثر منتشر شده است)؛
13. توانایی‌هاى فلسفه اسلامى و ربط و نسبت آن با حیات سیاسى‏ - اجتماعى (تاکنون 3 اثر منتشر شده است)؛
14. عقل و دین (تاکنون 3 اثر منتشر شده است)؛
15. نظریه‏‌هاى اخلاقى (اخلاق هنجارى)؛ ‎
16. اندیشه‌نامه متکلمان امامیه (تاکنون 8 اثر منتشر شده است)؛
17. أنوار الفقاهة (در 10 مجلد منتشر شده است)؛
18. الهیات اخلاق (تاکنون 4 اثر منتشر شده است)؛
19. فقه هنر؛
20. جامع السعادات؛
21. منتقد المنافع؛
22. میراث موضوعی فقه و اصول: إرث الزوجة؛
23. میراث موضوعی فقه و اصول: ازدواج موقت؛
24. میراث موضوعی فقه و اصول: إسداء الرغاب؛
25. میراث موضوعی اخلاق و تربیت: (الإشارات و شرح الإشارات)؛
26. میراث موضوعی فلسفه و کلام: بداء، جبر و اختیار، علم الهی؛
27. طرح رساله‌های فلسفی و کلامی خواجه نصیرالدین طوسی؛
28. طرح رساله‌های حجاب؛
29. اخلاق دین‌داری؛
30. اخلاق مدیریت؛
31. اخلاق زیستی؛
32. مبانی روان‌شناختی تربیت اخلاقی – دینی.

نشریات

الف)- مجلات علمی - پژوهشی:

1. پژوهش‌های قرآنی (تاکنون 80 شماره منتشر شده است)؛
2. اسلام و مطالعات اجتماعی (تاکنون 13 شماره منتشر شده است)؛
3. کاوشی نو در فقه (تاکنون 80 شماره منتشر شده است)؛
4. نقد و نظر (تاکنون 82 شماره منتشر شده است).

ب)- مجلات علمی - ترویجی:

1. اخلاق (تاکنون 44 شماره منتشر شده است).

ج)- سایر مجلات:

1. حوزه (تاکنون 175 شماره منتشر شده است)؛
2. دوماهنامه آیینه پژوهش (تاکنون 160 شماره منتشر شده است)؛
3. نشریه الکترونیکی مدیریت دانش اسلامی (تاکنون 1 شماره منتشر شده است)؛
4. دوفصلنامه ادبیات دینی (تاکنون 8 شماره منتشر شده است)؛
5. دوفصلنامه علمی - تخصصی مطالعات متون اسلامی (تاکنون 1 شماره منتشر شده است)؛
6. دوفصلنامه علمی - تخصصی سیره‌پژوهی اهل‎‌بیت(ع) (تاکنون 1 شماره منتشر شده است)؛
7. نشریه الکترونیکی نوقلم (تاکنون 16 شماره منتشر شده است).

نرم‌افزارها

برخی از مهم‎ترین نرم‌افزارها:

1. دانشنامه جامع معارف قرآن: جامع‎ترین فرهنگ موضوعی قرآن، حاوی اطلاعات تفسیر راهنما، فرهنگ قرآن و فرهنگ موضوعی تفاسیر؛
2. دانشنامه موضوعی مقالات قرآنی: حاوی متن کامل 10000 مقاله در زمینه علوم و معارف قرآن؛
3. شجره طوبی (کتابخانه دیجیتالی آثار مرکز فرهنگ و معارف قرآن)؛
4. نرم‌افزار فرهنگ موضوعی تفاسیر؛
5. نرم‌افزار موبایلی سراج (قرآن)؛
6. نرم‌افزار پرسمان‌های قرآنی؛
7. مأخذشناسی جامع فقه اسلامی؛
8. نرم‌افزار «گنجینه مهدویت در قرآن و حدیث».

منابع مقاله

پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

وابسته‌ها

حاشیة المختصر النافع

حاشیة شرائع الإسلام

مأخذ شناسی قواعد فقهی

تذکرة الأحباب

رسائل الشهید الثاني

أنیس المجتهدین (في علم الأصول)

معجم مهدویت در تفاسیر شیعه و اهل سنت

اصطلاح نامه اخلاق اسلامی