۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''نهاية الوصول في دراية الأصول'''، اثر صفی‌الدین محمد بن عبدالرحیم ارموی هندی (644-715ق)، کتابی است اصولی در فقه مقارن که با تحقیق صالح بن سلیمان یوسف و سعد بن سالم سویح به چاپ رسیده است. | '''نهاية الوصول في دراية الأصول'''، اثر [[صفی‌الدین ارموی، محمد بن عبدالرحیم|صفی‌الدین محمد بن عبدالرحیم ارموی هندی]] (644-715ق)، کتابی است اصولی در فقه مقارن که با تحقیق [[یوسف، صالح بن سلیمان|صالح بن سلیمان یوسف]] و [[سويح، سعد بن سالم|سعد بن سالم سویح]] به چاپ رسیده است. | ||
==نام‌های دیگر کتاب== | ==نام‌های دیگر کتاب== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==انتساب کتاب== | ==انتساب کتاب== | ||
بسیاری از شرح‌حال‌نویسان، از جمله ابن سبکی در | بسیاری از شرح‌حال‌نویسان، از جمله [[سبکی، عبدالوهاب بن علی|ابن سبکی]] در «[[طبقات الشافعیة الکبری|الطبقات]]»، [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] در «[[الدرر الكامنة في أعيان المائة الثامنة|الدرر الكامنة]]»، [[ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد|ابن قاضی شهبه]] در «[[طبقات الشافعیه (دمشقی)|طبقات الشافعية]]»، [[ابن عماد، عبدالحی بن احمد|ابن عماد]] در «[[شذرات الذهب في أخبار من ذهب|شذرات الذهب]]»، [[طاش کبری‌زاده، احمد بن مصطفی|طاش کبری‌زاده]] در «[[مفتاح السعادة و مصباح السيادة في موضوعات العلوم|مفتاح السعادة]]»، [[حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله|حاجی خلیفه]] در «[[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]]»، [[بغدادی، اسماعیل|بغدادی]] در «[[هدية العارفين، أسماء المؤلفين و آثار المصنفين|هدية العارفين]]»، [[حسنی، شریف عبدالحی|شریف عبدالحی]] در «[[نزهة الخواطر و بهجة المسامع و النواظر|نزهة الخواطر]]»، [[شوکانی، محمد|شوکانی]] در «[[البدر الطالع بمحاسن من بعد القرن السابع|البدر الطالع]]» و [[قنوجی بخاری، صدیق بن حسن‌خان|صدیق حسن خان]] در «[[التاج المكلل]]»، صحت انتساب این کتاب به [[صفی‌الدین ارموی، محمد بن عبدالرحیم|ارموی]] را تأیید کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص141</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
===منابع و مصادر کتاب=== | ===منابع و مصادر کتاب=== | ||
نویسنده در نگارش این کتاب، از منابع ارزشمند و بااهمیتی استفاده کرده است که از جمله آنها، عبارتند از: | نویسنده در نگارش این کتاب، از منابع ارزشمند و بااهمیتی استفاده کرده است که از جمله آنها، عبارتند از: | ||
# | # «[[العمد]]»، [[قاضی عبدالجبار بن احمد]]؛ | ||
# | # «[[المعتمد في أصول الفقه|المعتمد]]»، [[ابوالحسین بصری]]؛ | ||
# | # «[[التقريب و التيسير لمعرفة سنن البشير النذير في اصول الحديث|التقريب]]»، [[باقلانی، محمد بن طیب|ابوبکر باقلانی]]؛ | ||
# «البرهان»، امام‌الحرمین؛ | # «البرهان»، امام‌الحرمین؛ | ||
# «تقويم الأدلة»، ابوزید دبوسی؛ | # «تقويم الأدلة»، ابوزید دبوسی؛ | ||
# «المحصول» و «نهاية العقول»، امام رازی؛ | # «المحصول» و «نهاية العقول»، امام رازی؛ | ||
# «الأحكام»، آمدی؛ | # «الأحكام»، آمدی؛ | ||
# | # «[[مختصر المنتهی]]»، ابن حاجب؛ | ||
# | # «[[التحصيل من المحصول]]»، [[سراج‌الدین ارموی، محمود بن ابی‌بکر|سراج‌الدین ارموی]]؛ | ||
# | # «[[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الكتاب]]»، [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]]؛ | ||
# | # «[[الخصائص]]»، [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]]؛ | ||
# «الكشاف»، زمخشری<ref>ر.ک: همان، ص175</ref>. | # «الكشاف»، زمخشری<ref>ر.ک: همان، ص175</ref>. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
در مقدمه، ابتدا به بررسی اوضاع سیاسی دروان زندگی مؤلف پرداخته شده و اطلاعاتی نظیر نظام حکومتی دول اسلامی و جنگ‌های مربوط به آن در سرزمین مصر و شام و اثر حیات سیاسی در آن عصر<ref>ر.ک: همان، ص6-23</ref> و نیز اوضاع اجتماعی آن دوران و مسائل مربوط به آن، از جمله طبقات اجتماعی<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>، نقش دین در زندگی مردم<ref>ر.ک: همان، ص32</ref> و اخلاق<ref>ر.ک: همان، ص34</ref> در اختیار خواننده قرار گرفته و سپس، به شرح حال مفصل و دقیق نویسنده پرداخته شده و حیات علمی<ref>ر.ک: همان، ص71</ref>، شیوخ، معاصران و شاگردان<ref>ر.ک: همان، ص86</ref> و آثار وی، به‌صورت مفصل، معرفی شده است<ref>ر.ک: همان، ص121</ref>. در پایان نیز به معرفی کتاب حاضر پرداخته شده و علاوه بر بررسی نسبت کتاب<ref>ر.ک: همان، ص141</ref> و توصیف نسخ خطی آن<ref>ر.ک: همان، ص142</ref>، به بررسی شیوه نگارش مطالب و بیان برخی از ویژگی‌های کتاب، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص147-179</ref>. | در مقدمه، ابتدا به بررسی اوضاع سیاسی دروان زندگی مؤلف پرداخته شده و اطلاعاتی نظیر نظام حکومتی دول اسلامی و جنگ‌های مربوط به آن در سرزمین مصر و شام و اثر حیات سیاسی در آن عصر<ref>ر.ک: همان، ص6-23</ref> و نیز اوضاع اجتماعی آن دوران و مسائل مربوط به آن، از جمله طبقات اجتماعی<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>، نقش دین در زندگی مردم<ref>ر.ک: همان، ص32</ref> و اخلاق<ref>ر.ک: همان، ص34</ref> در اختیار خواننده قرار گرفته و سپس، به شرح حال مفصل و دقیق نویسنده پرداخته شده و حیات علمی<ref>ر.ک: همان، ص71</ref>، شیوخ، معاصران و شاگردان<ref>ر.ک: همان، ص86</ref> و آثار وی، به‌صورت مفصل، معرفی شده است<ref>ر.ک: همان، ص121</ref>. در پایان نیز به معرفی کتاب حاضر پرداخته شده و علاوه بر بررسی نسبت کتاب<ref>ر.ک: همان، ص141</ref> و توصیف نسخ خطی آن<ref>ر.ک: همان، ص142</ref>، به بررسی شیوه نگارش مطالب و بیان برخی از ویژگی‌های کتاب، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص147-179</ref>. | ||
نویسنده در تدوین و تألیف این کتاب، روش امام رازی، سیف‌الدین آمدی و شیخ خویش، سراج‌الدین ارموی را با یکدیگر آمیخته و از آنها، بهره برده است؛ بدین صورت که امام | نویسنده در تدوین و تألیف این کتاب، روش امام رازی، سیف‌الدین آمدی و شیخ خویش، [[سراج‌الدین ارموی، محمود بن ابی‌بکر|سراج‌الدین ارموی]] را با یکدیگر آمیخته و از آنها، بهره برده است؛ بدین صورت که [[فخر رازی، محمد بن عمر|امام رازی]]، در کتاب «[[المحصول في علم أصول الفقه|المحصول]]»، با روش فلسفی و منطقی، به جمع انواع علوم و فنون پرداخته و بدین وسیله، فلسفه را در خدمت علوم شرعی، به‌کار گرفته است؛ به‌خلاف معتزله که فلسفه را بر علوم شرعی، مسلط می‌دانند. وی در تدوین کتاب خویش، از تمامی کتبی که بر طریقه متکلمین نگارش یافته، از جمله «المعتمد» ابوالحسین بصری، «العهد» قاضی عبدالجبار، «البرهان» امام‌الحرمین و «المستصفی» شیخ غزالی، استفاده کرده و بدین طریق، بین کتب معتزله و اشاعره، جمع کرده است. شیخ آمدی نیز از این کتب بهره برده و به تحقیق در این مذاهب و تفریع مسائل آنها، پرداخته است؛ هرچند روش امام رازی که توضیح طریقه متکلمین و تقنین آن می‌باشد، در بین علمای شافعیه، رواج و مقبولیت بیشتری داشته است و ازآنجاکه مؤلف از شاگردان [[سراج‌الدین ارموی، محمود بن ابی‌بکر|سراج‌الدین ارموی]] بوده، به‌وسیله او، روش امام رازی را در تصنیف کتاب و تدوین مطالب دریافت نموده و با بهره‌گیری از شواهد و استدلال‌های عقلی، به تلفیق روش این سه عالم پرداخته و کتاب حاضر را با روشی ویژه و خاص به خود، به رشته تحریر درآورده است<ref>ر.ک: همان، ص147-148</ref>. | ||
===ویژگی‌های کتاب=== | ===ویژگی‌های کتاب=== | ||