ابو یعقوب سجستانی، اسحاق بن احمد: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۲ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۲۱:۳۲

نام	ابو یعقوب سجستانی، اسحاق بن احمد
نام‎های دیگر	اب‍و ي‍ع‍ق‍وب‌ س‍ج‍زي‌ س‍ج‍زي‌، اب‍و ي‍ع‍ق‍وب‌ اس‍ح‍اق‌ ب‍ن‌ اح‍م‍د س‍ج‍س‍ت‍ان‍ي‌، اب‍و ي‍ع‍ق‍وب‌ اس‍ح‍اق‌ ب‍ن‌ اح‍م‍د س‍گ‍زي‌، اب‍و ي‍ع‍ق‍وب‌ اس‍ح‍اق‌ ب‍ن‌ اح‍م‍د
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	361ق
اساتید
برخی آثار	المقاليد الملکوتية ثلاث رسائل اسماعيلية
کد مؤلف	AUTHORCODE07485AUTHORCODE

ابویعقوب اسحاق بن احمد سجستانی، نویسنده و داعی اسماعیلی، در سیستان به دنیا آمد و در سال 322ق، در بغداد نزد اسماعیلیان مشغول تحصیل بوده است. بعد از قتل نسفى در سال 332ق، جانشین وى شد. گفته شده بعد از سال 361ق که کتاب «الافتخار» خود را نوشت، توسط خلف بن احمد، حاکم سیستان به قتل رسید.

سرگذشت

اسحاق بن احمد در سیستان به دنیا آمد. گاه از وى با ابویعقوب سجزى نیز یاد شده است. از زندگانى وى اطلاعات چندانى در دست نیست. او در سال 322ق، در بغداد نزد اسماعیلیان مشغول تحصیل بوده و به جمع شاگردان نسفى در خراسان پیوسته است. بعد از قتل نسفى در سال 332ق، سجستانى جانشین وى شد. احتمال دارد که وى بعد از ابوحاتم رازى، داعى کل منطقه ایران شده باشد. گویا قدرت رهبرى آن به منطقه عراق نیز کشیده شده و داعیان شمال عراق و بغداد نیز زیر نظر او فعالیت مى‌کرده‌اند. او یکى از نویسندگان پرکار اسماعیلیه است. ابویعقوب در مقابل انتقادات ابوحاتم به نسفى، موضع گرفت و از استادش نسفى دفاع کرد و کتابى به نام «النصرة» نوشت. وى نیز معتقد بود که حضرت آدم(ع) شریعت نیاورده و دور ششم، یعنى دور اسلام با آمدن محمد بن اسماعیل به پایان رسیده است و دور هفتم که دور الغای شریعت است، آغاز گشته است.

ابویعقوب، کتابى در تأیید مطالب ابوحاتم و ردّ دیدگاه‌هاى زکریاى رازى به نام «إثبات النبوات» نوشت و همان ادله ابوحاتم را درباره لزوم بعثت انبیا بیان کرد. او در کتاب «إثبات النبوات» از اندیشه‌هاى اباحه‌گرایانه خود در «النصرة» فاصله گرفت و به دیدگاه‌هاى ابوحاتم و فاطمیان نزدیک شد. گویند وى در آخر عمر از قرامطه جدا شد و به فاطمیان پیوست و این مسئله به‌وسیله خلیفه چهارم فاطمى المعزّلدین‌الله انجام گرفت و باعث شد که تمام قرامطه ایران به فاطمیان بپیوندند و کم‌کم قرامطه در تاریخ محو گردند. بنا بر نظر واکر او بعد از سال 361ق که کتاب «الافتخار» خود را نوشت، توسط خلف بن احمد، حاکم سیستان به قتل رسید. پل واکر در کتاب «تشیع فلسفى قدیم، نوافلاطون‌گرایى ابویعقوب سجستانى»، به ترکیب اندیشه‌هاى نوافلاطونیان با اصول عقاید اسماعیلى پرداخته است و نشان داده که چگونه اندیشه‌هاى نوافلاطونیان با عقاید اسماعیلیه نخستین ممزوج گشته است. سجستانى در کتاب دیگر خود «الينابيع» به اصول عقاید اسماعیلى پرداخته و آنها را به‌صورت موجز و مختصر بیان کرده است. تمام کتب نام‌برده از سجستانى به‌غیر از «النصرة» که مفقود شده است، به چاپ رسیده است. بعضى معتقدند کتاب «المحصول» نسفى و «النصرة» ابویعقوب به علت ترویج اباحه‌گرایى، از سوى فاطمیان مورد استقبال قرار نگرفت و نسخه‌هاى آن در طول زمان از بین رفت^[۱]‏.