۶۱٬۱۸۹
ویرایش
الفوائد العوالي المورخة من الصحاح و الغرائب (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۵ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۱۹
، ۲۵ آوریل ۲۰۲۱جایگزینی متن - '<references />' به '<references/>'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌آ' به 'ی‌آ') |
جز (جایگزینی متن - '<references />' به '<references/>') |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[صوري، محمد بن علي]] (نويسنده) | [[صوري، محمد بن علي]] (نويسنده) | ||
[[ | [[تنوخی، علی بن محسن]] (نويسنده) | ||
[[ | [[تدمری، عمر عبدالسلام]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =59556 | ||
| کتابخوان همراه نور =59556 | |||
| کد پدیدآور =45848 | | کد پدیدآور =45848 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''الفوائد العوالي المورخة من الصحاح و الغرائب'''، اثر [[تنوخی، محسن | '''الفوائد العوالي المورخة من الصحاح و الغرائب'''، اثر [[تنوخی، علی بن محسن|قاضی ابوالقاسم علی بن محسّن تنوخی]] (متوفی 447ق) کتابی است به زبان عربی با موضوع روایات اسلامی. تخریج ماده این اثر را [[صوری، محمد بن علی|حافظ ابوعبدالله محمد بن علی صوری]] (376-441ق) به عهده گرفته و تحقیق آن را [[تدمری، عمر عبدالسلام|عمر عبدالسلام تدمری]] انجام داده است. این کتاب، بخش پنجم از یک مجموعه بوده که تدمری توانسته تنها همین بخش را به دست بیاورد. موضوع این کتاب، روایت احادیث صحیح وارد شده در کتاب‌های صحاح سته و روایات غریبه‌ای است که راوی آن‌ها واحد است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۹: | ||
این کتاب جلد پنجم از این مجموعه است که به دست محقق رسیده و وی روی آن کار کرده است. این اثر یکی از میراث علمی است که علمای مسلمان لبنان در بنای آن نقش داشته‌اند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/7 ر.ک: سخن محقق، ص7]</ref> | این کتاب جلد پنجم از این مجموعه است که به دست محقق رسیده و وی روی آن کار کرده است. این اثر یکی از میراث علمی است که علمای مسلمان لبنان در بنای آن نقش داشته‌اند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/7 ر.ک: سخن محقق، ص7]</ref> | ||
عنوان این اثر دلالت بر موضوع آن دارد. موضوع این کتاب، احادیث صحیح وارد شده در کتاب‌های صحاح سته و روایات غریبه‌ای است که راوی | عنوان این اثر دلالت بر موضوع آن دارد. موضوع این کتاب، احادیث صحیح وارد شده در کتاب‌های صحاح سته و روایات غریبه‌ای است که راوی آن‌ها واحد است. غرابت در این احادیث در اصل سند یا از طرف صحابی است و یا از طرف راویان هر طبقه است. از طریقی عالی روایت شده باشد به این معنی است که حدیث دو سند داشته باشد که هر دو به نبی(ص) متصل باشد، در یکی از آنان تعداد راویان کمتر و در دومی بیشتر باشد. در این حالت به روایت اولی عالی الاسناد گفته می‌شود. | ||
غرابت کتاب العوالی درجایی بیشتر به چشم می‌آید که مشاهده می‌کنیم شیوخ بزرگ از شیوخ کوچکتر روایت می‌کنند. مثلاً در روایت «زُهری» در حدیث «فُرَیعه» از «مالک» | غرابت کتاب العوالی درجایی بیشتر به چشم می‌آید که مشاهده می‌کنیم شیوخ بزرگ از شیوخ کوچکتر روایت می‌کنند. مثلاً در روایت «زُهری» در حدیث «فُرَیعه» از «مالک» درحالی‌که او استادش است و مالک 55 سال پس از زهری از دنیا رفته است. درواقع اولین کسی که این حدیث را از مالک نقل کرده زهری بوده و آخرین کسی که از او نقل کرده ابوحذافه در سال 259 بوده است. در اینجا میان اولین کسی که از مالک نقل روایت کرده و آخرین شخص، حدود 135 سال فاصله است. | ||
مورد دیگر مثل روایت از «ابن لتبیّة» که «یزید بن ابی حبیب» آن را از «[[ابن اسحاق، محمد|ابن اسحاق کاتب]]» صاحب مغازی روایت کرده است. این روایت هم داخل در روایت اکابر از اصاغر است، زیرا یزید استاد ابن اسحاق بوده و | مورد دیگر مثل روایت از «ابن لتبیّة» که «یزید بن ابی حبیب» آن را از «[[ابن اسحاق، محمد|ابن اسحاق کاتب]]» صاحب مغازی روایت کرده است. این روایت هم داخل در روایت اکابر از اصاغر است، زیرا یزید استاد ابن اسحاق بوده و درعین‌حال بسیار از وی روایت کرده و یزید بیست‌وسه سال پیش از وی از دنیا رفته است. از دیگر موارد عجیب در این کتاب این است بسیاری از علمای حفاظ از اصحاب و شاگردانشان روایت نقل کرده‌اند مثلاً در روایت عبدالغنی حافظ در روایتش از [[صوری، محمد بن علی|محمد بن علی صوری.]]<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/71 ر.ک: مقدمه محقق، ص71]</ref> | ||
این اثر صرفاً بر روایت حدیث، بسنده نمی‌کند؛ بلکه متضمن حدیث شریف و قطعاتی در تفسیر و پنج قطعه در مواعظ است و اساساً از همین روست که «الفوائد» نامیده شده است. علاوه بر این امور، این کتاب تحقیق تواریخ وفیات شیوخ سند با ترجمه برخی از اعلام را نیز در خود دارد؛ مواردی که در فن تراجم رجال و وفیات و طبقاتشان به کار می‌آید و اگر بقیه اجزا و مجلدات این اثر نیز در دست محقق قرار می‌گرفت طبعاً عدد زیادی از معلومات در قسمت تراجم اشخاص می‌توانست به دست بیاید؛ زیرا [[تنوخی، محسن بن علی|تنوخی]] و [[صوری، محمد بن علی|صوری]] این امور را ضبط می‌کردند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/72 ر.ک: همان، ص72]</ref> | این اثر صرفاً بر روایت حدیث، بسنده نمی‌کند؛ بلکه متضمن حدیث شریف و قطعاتی در تفسیر و پنج قطعه در مواعظ است و اساساً از همین روست که «الفوائد» نامیده شده است. علاوه بر این امور، این کتاب تحقیق تواریخ وفیات شیوخ سند با ترجمه برخی از اعلام را نیز در خود دارد؛ مواردی که در فن تراجم رجال و وفیات و طبقاتشان به کار می‌آید و اگر بقیه اجزا و مجلدات این اثر نیز در دست محقق قرار می‌گرفت طبعاً عدد زیادی از معلومات در قسمت تراجم اشخاص می‌توانست به دست بیاید؛ زیرا [[تنوخی، محسن بن علی|تنوخی]] و [[صوری، محمد بن علی|صوری]] این امور را ضبط می‌کردند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/72 ر.ک: همان، ص72]</ref> | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۶: | ||
محقق کتاب درباره آن می‌نویسد: تنها جلد پنجم از این اثر در یک نسخه منحصربهفرد ضمن یک مجموعه در دارالکتب ظاهریه به دست من رسید. من نیز در مقدمه‌ای که بر آن نوشتم ترجمه‌ای از حافظ صوری و [[تنوخی، محسن بن علی|قاضی تنوخی]] ارائه دادم و سپس موضوع این جزء از این اثر را توضیح دادم، تصویر صفحاتی از نسخه خطی را پس از تحقیق نص ارائه دادم و در آخر این جزء فهارس فنی لازم را افزودم.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/8 ر.ک: سخن محقق، ص8]</ref> | محقق کتاب درباره آن می‌نویسد: تنها جلد پنجم از این اثر در یک نسخه منحصربهفرد ضمن یک مجموعه در دارالکتب ظاهریه به دست من رسید. من نیز در مقدمه‌ای که بر آن نوشتم ترجمه‌ای از حافظ صوری و [[تنوخی، محسن بن علی|قاضی تنوخی]] ارائه دادم و سپس موضوع این جزء از این اثر را توضیح دادم، تصویر صفحاتی از نسخه خطی را پس از تحقیق نص ارائه دادم و در آخر این جزء فهارس فنی لازم را افزودم.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/8 ر.ک: سخن محقق، ص8]</ref> | ||
عمر عبدالسلام تدمری درباره روشش در تحقیق کتاب می‌نویسد: تعریف اکثر اعلام وارده در این کتاب را انجام دادم و به مصادر ترجمه آنان اشاره کردم. احادیث شریفه را از کتب صحاح و غیر آن استخراج کردم و به کلماتی که با صیغه غیر صحیحه نوشته شده بود اشاره کردم آن را درست کردم. متن کتاب را منضبط کردم. آنچه در حواشی بود را داخل متن آورده و میان پرانتز قرار دادم. اعدادی را برای قطعه‌های وارده در این کتاب میان [ ] قرار دادم و اعداد صفحات نسخه خطی را به مهمان صورت اصلی خودش میان دو خط متوازی مایل // باقی گذاشتم. به پایان کتاب نیز جزء فهارس احادیث شریفه، فواید، اعلام، انساب، اماکن و منابع تحقیق را افزودم.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/72 ر.ک: مقدمه محقق، ص72]</ref> | [[تدمری، عمر عبدالسلام|عمر عبدالسلام تدمری]] درباره روشش در تحقیق کتاب می‌نویسد: تعریف اکثر اعلام وارده در این کتاب را انجام دادم و به مصادر ترجمه آنان اشاره کردم. احادیث شریفه را از کتب صحاح و غیر آن استخراج کردم و به کلماتی که با صیغه غیر صحیحه نوشته شده بود اشاره کردم آن را درست کردم. متن کتاب را منضبط کردم. آنچه در حواشی بود را داخل متن آورده و میان پرانتز قرار دادم. اعدادی را برای قطعه‌های وارده در این کتاب میان [ ] قرار دادم و اعداد صفحات نسخه خطی را به مهمان صورت اصلی خودش میان دو خط متوازی مایل // باقی گذاشتم. به پایان کتاب نیز جزء فهارس احادیث شریفه، فواید، اعلام، انساب، اماکن و منابع تحقیق را افزودم.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/72 ر.ک: مقدمه محقق، ص72]</ref> | ||
نسخه خطی این اثر از 30 صفحه تشکیل شده که ضمن مجموعه شماره 78 حدیث به مقیاس 11 در 5/16 در کتابخانه ظاهریه دمشق موجود است. عنوان کتاب در صفحه دوم این نسخه خطی «الجزء الخامس من الفواید العوالی المؤرخة من الصحاح و الغرائب» ذکر شده است. برخی اغلاط در نسخه خطی وجود دارد مانند همزه کلمه ابن وقتی که در میان دو کلمه علم واقع شده یا کلماتی مانند «ذالک» و «هاکذی» و....<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/69 ر.ک: همان، ص69-71]</ref> | نسخه خطی این اثر از 30 صفحه تشکیل شده که ضمن مجموعه شماره 78 حدیث به مقیاس 11 در 5/16 در کتابخانه ظاهریه دمشق موجود است. عنوان کتاب در صفحه دوم این نسخه خطی «الجزء الخامس من الفواید العوالی المؤرخة من الصحاح و الغرائب» ذکر شده است. برخی اغلاط در نسخه خطی وجود دارد مانند همزه کلمه ابن وقتی که در میان دو کلمه علم واقع شده یا کلماتی مانند «ذالک» و «هاکذی» و....<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39846/1/69 ر.ک: همان، ص69-71]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||