أدب الدنيا و الدين

أدب الدنیا و الدین
پدیدآوران	ماوردی، علی بن محمد (نویسنده) راحج، محمد کریم (شارح)
ناشر	دار و مکتبة الهلال
مکان نشر	[بی جا] -
سال نشر	1421 ق یا 2000 م
چاپ	0
موضوع	احادیث اخلاقی - قرن 5ق. اخلاق اسلامی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏247‎‏/‎‏35‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏2‎‏الف‎‏4
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

أدب الدنيا و‌الدين، اثر ابوالحسن على بن محمد بن حبيب بصرى ماوردى، کتابى است پيرامون برخى از آداب پسنديده مربوط به زندگانى دينى و دنيوى انسان‌ها كه به زبان عربى و در قرن پنجم هجرى نوشته شده است.

ساختار

کتاب در پنج باب و هر باب، در چندين فصل، تنظيم شده است.

مؤلف در این کتاب، با توجه دادن به این نكته كه «مهم‌ترين، باارزش‌ترين و نيز نافع‌ترين چيزها آن است كه قوام دين و دنياى انسان و نيز مصلحت دنيا و آخرتش بدان وابسته است، چرا كه در صورت پابرجايى دين، عبادت صحيح و با دنياى شايسته، سعادت و نیک‌بختى تمام مى‌شود»؛ ازاين‌رو، در این کتاب به بيان آداب دين و دنيادارى پرداخته و در این جهت، بين پژوهش‌هاى فقيهان و گفتار اديبان، گردآورده است؛ به‌نحوى‌كه فهم آن برای عموم مخاطبين سهل و آسان باشد.

ماوردى در لابه‌لاى کتاب، به آيات قرآن كريم و نيز سنت نبوى استشهاد نموده و نيز از ضرب‌المثل‌هاى حكيمان و اديبان و نيز گفتار شعرا برای تنوع بخشيدن به مطالب کتاب و رفع ملالت و خستگى خواننده، استفاده شايانى برده است.

گزارش محتوا

در باب اول، به فضيلت عقل و ذم هواپرستى پرداخته شده است. به نظر نویسنده، هر فضيليتى داراى اساسى و پايه‌اى بوده و هر ادبى، چشمه‌اى دارد و اساس فضايل و سرچشمه آداب، عقل است.

در باب دوم، در ضمن سه فصل، مطالبى پيرامون ادب علم، بيان شده است. نویسنده در خلال این سه فصل، ابتدا به مبادى و مؤديات علوم اشاره كرده و سپس، به آداب معلم و متعلم نسبت به یکديگر پرداخته است.

در باب سوم، ادب دين بيان شده است. نویسنده در این باب، به بحث از واجبات، محرمات و مستحبات پرداخته و مطالبى نيز پيرامون رياضت، بيان كرده است.

در باب سوم، آداب مربوط به دنيا و زندگى مادى انسان، در ضمن سه فصل، بيان گرديده است. نویسنده در ابتدا، به مطالبى پيرامون آنچه در زندگانى دنيوى به صلاح انسان مى‌باشد اشاره كرده و سپس، به بيان فضايل و نتايج مودت و نیکى، پرداخته است.

در باب چهارم، در ضمن شش فصل، طريقه تربيت و ادب نفس، تشريح گرديده است. از جمله مباحثى كه در این باب مطرح شده، عبارتند از: توصيه به پرهيز از كبر و عجب، سفارش به حسن خلق، حياء، حلم و غضب، صدق و كذب و حسد و منافسه.

در آخرين باب، در ضمن هشت فصل، آداب مواضعه و اصلاح بيان شده و از جمله مباحث آن، عبارت است از: سخن گفتن و سكوت كردن، صبر و جزع، مشورت، كتمان سر، مزاح و شوخى، تطير و تفأل، مروت و جوانمردى و.

وضعيت کتاب

فهرست مطالب در انتهاى کتاب آمده و در پاورقى‌ها، به تشريح و توضيح كلماتى كه معانى آن‌ها، سخت و دشوار مى‌باشد، پرداخته شده است.

پانویس

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.