۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مصنفات افضل‌الدین محمد مرقی کاشانی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۲۳:۵۸
، ۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۱جایگزینی متن - 'اسلامي' به 'اسلامى'
جز (جایگزینی متن - 'مىش' به 'میش') |
جز (جایگزینی متن - 'اسلامي' به 'اسلامى') |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BP 753 /ب2 | | کد کنگره =BP 753 /ب2 | ||
| موضوع =فلسفه | | موضوع =فلسفه اسلامى - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر =شرکت سهامي انتشارات خوارزمي | | ناشر =شرکت سهامي انتشارات خوارزمي | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =10907 | ||
| کتابخوان همراه نور =10907 | | کتابخوان همراه نور =10907 | ||
| کد پدیدآور =04998 | | کد پدیدآور =04998 | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مصنف این مجموعه رسائل یعنى [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|افضل‌الدین کاشانى]] از آن‌ها بوده است که کمال آدمى را در زندگانى عقلانى و روحانى می‌دانند و زندگانى طبیعى و حسى او را هیچ میشمارند و معتقدند که غایت سعادت و اعلى مرتبه نفس ناطقه معرفت صانع و صفات کمال او و تنزه او از نقصان است. از راه تحقیق در آثار و افعالى که از او در آغاز آفرینش و انجام آن صادر شده است و خواهد شد، ما کیستیم و از کجا | مصنف این مجموعه رسائل یعنى [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|افضل‌الدین کاشانى]] از آن‌ها بوده است که کمال آدمى را در زندگانى عقلانى و روحانى می‌دانند و زندگانى طبیعى و حسى او را هیچ میشمارند و معتقدند که غایت سعادت و اعلى مرتبه نفس ناطقه معرفت صانع و صفات کمال او و تنزه او از نقصان است. از راه تحقیق در آثار و افعالى که از او در آغاز آفرینش و انجام آن صادر شده است و خواهد شد، ما کیستیم و از کجا آمدهایم، اینجا به چه‌کار آمدهایم و چگونه باید رفتار کنیم، به کجا می‌رویم و چه می‌شویم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38757/1/19 ر.ک: دیباچه، صفحه نوزده]</ref>. | ||
مجموعه رسائل و مکاتیب و تقریرات و اشعار [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|بابا افضل]] به‌واسطه فصاحت و شیرینى و ذوق و حال مخصوصى که دارد همواره مطلوب خواص بوده است و نسخى از آن‌ها که در قرون اخیره کتابت شده است فراوان است و بعضى از رسائل و قسمتى از اشعار او چاپ هم شده است، اما نسخ قدیم و معتبر از مصنفات او و چاپ‌های صحیح بىتصرف از رسایل و اشعار او بالنسبه نادر است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38757/1/19 ر.ک: همان]</ref>. | مجموعه رسائل و مکاتیب و تقریرات و اشعار [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|بابا افضل]] به‌واسطه فصاحت و شیرینى و ذوق و حال مخصوصى که دارد همواره مطلوب خواص بوده است و نسخى از آن‌ها که در قرون اخیره کتابت شده است فراوان است و بعضى از رسائل و قسمتى از اشعار او چاپ هم شده است، اما نسخ قدیم و معتبر از مصنفات او و چاپ‌های صحیح بىتصرف از رسایل و اشعار او بالنسبه نادر است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38757/1/19 ر.ک: همان]</ref>. | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
# «جاودان نامه»: شامل دیباچه و چهار باب و سی‌وپنج فصل و ملحق فصل هشتم. مؤلف در آغاز آن می‌گوید: «این نامه‌ای است از مازی برادرانی که اندرون ایشان انگیخته شود باز جستن و شناختن انجام و آغاز خود را...». فصول آن منقسم است برشمردن اقسام علوم به طریق کلی، شناختن خود و طریق آن، شناختن آغاز و شناختن انجام. در این رساله مؤلف کلام خود را مکرر به آیات قرآنی می‌آراید چنان‌که در فصل چهارم از باب چهارم می‌گوید: ما در پیش، علامات و آیات آفاق و انفس را پدید کرده‌ایم که کتاب خدایست که نفس به خواندن آن نامه برتواند خاست به نام خدا چنان‌که گفت: «اقرا باسم ربک الذی خلق»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7683/125 ر.ک: یارشاطر، احسان، ص 125]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38757/2/311 متن کتاب، ص311]</ref>. | # «جاودان نامه»: شامل دیباچه و چهار باب و سی‌وپنج فصل و ملحق فصل هشتم. مؤلف در آغاز آن می‌گوید: «این نامه‌ای است از مازی برادرانی که اندرون ایشان انگیخته شود باز جستن و شناختن انجام و آغاز خود را...». فصول آن منقسم است برشمردن اقسام علوم به طریق کلی، شناختن خود و طریق آن، شناختن آغاز و شناختن انجام. در این رساله مؤلف کلام خود را مکرر به آیات قرآنی می‌آراید چنان‌که در فصل چهارم از باب چهارم می‌گوید: ما در پیش، علامات و آیات آفاق و انفس را پدید کرده‌ایم که کتاب خدایست که نفس به خواندن آن نامه برتواند خاست به نام خدا چنان‌که گفت: «اقرا باسم ربک الذی خلق»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7683/125 ر.ک: یارشاطر، احسان، ص 125]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38757/2/311 متن کتاب، ص311]</ref>. | ||
# «ينبوع الحياة»: در سیزده فصل، رساله‌ای است فلسفی به شیوه عرفا و به ادریس نبی نسبت داده شده است. مطالب آن از اقوال نو افلاطونیان متأثر است و اجزا آن همه با عبارت «ای نفس!» آغاز می‌شود. این رساله از حیث لطافت بیان و شیوائی عبارات سرآمد رسالات دیگر است. سطور ذیل نمونه‌ای از آن به دست می‌دهد: «ای نفس، اینست عالم طبیعت که فرود آمدی و آزمودیش، هیچ یافتی در وی جز دیدنی‌های چند وحشت‌انگیز و شنیدنی‌های بیمناک غافل کننده و چشیدنی‌های دردناک ملالت‌افزای و بوی‌های چند دروغ ناخوش و بسودنی‌های پلید شوخگن؟ و چون بدان فرود آمدی عشق آوردی بدان و شگفت ماندی از وی و بدان باز بسته شدی و فراموشت شد معانی ذاتی شریف و چون نشناختی که خطا بود از تو این حال، خواستی که دیگری را با خود در این خطا انباز کنی و این گناه را بروی حوالت کنی. هیهات، هیهات، گناه نبود الا آن را که کرد. پس دریاب خطای خود را که تو افتادی در این ناخوشی‌ها به آرزوی خود، رهایی از وی هم به آرزو و ارادت خودیابی»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7683/125 ر.ک: یارشاطر، احسان، ص 126-125]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38757/2/370 متن کتاب، ص370]</ref>. | # «ينبوع الحياة»: در سیزده فصل، رساله‌ای است فلسفی به شیوه عرفا و به ادریس نبی نسبت داده شده است. مطالب آن از اقوال نو افلاطونیان متأثر است و اجزا آن همه با عبارت «ای نفس!» آغاز می‌شود. این رساله از حیث لطافت بیان و شیوائی عبارات سرآمد رسالات دیگر است. سطور ذیل نمونه‌ای از آن به دست می‌دهد: «ای نفس، اینست عالم طبیعت که فرود آمدی و آزمودیش، هیچ یافتی در وی جز دیدنی‌های چند وحشت‌انگیز و شنیدنی‌های بیمناک غافل کننده و چشیدنی‌های دردناک ملالت‌افزای و بوی‌های چند دروغ ناخوش و بسودنی‌های پلید شوخگن؟ و چون بدان فرود آمدی عشق آوردی بدان و شگفت ماندی از وی و بدان باز بسته شدی و فراموشت شد معانی ذاتی شریف و چون نشناختی که خطا بود از تو این حال، خواستی که دیگری را با خود در این خطا انباز کنی و این گناه را بروی حوالت کنی. هیهات، هیهات، گناه نبود الا آن را که کرد. پس دریاب خطای خود را که تو افتادی در این ناخوشی‌ها به آرزوی خود، رهایی از وی هم به آرزو و ارادت خودیابی»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7683/125 ر.ک: یارشاطر، احسان، ص 126-125]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38757/2/370 متن کتاب، ص370]</ref>. | ||
# «رساله نفس ارسطوطالس»: مشتمل بر سه مقاله. در ابتدای مقاله اول چنین می‌خوانیم: «چنین گوید داناى یونان که دانش از چیزهاى خوب و گرامى است و بعضى دانش‌ها شریف‌تر و گرامیتر از بعضى، چون دانستن صناعت طب که برتر و | # «رساله نفس ارسطوطالس»: مشتمل بر سه مقاله. در ابتدای مقاله اول چنین می‌خوانیم: «چنین گوید داناى یونان که دانش از چیزهاى خوب و گرامى است و بعضى دانش‌ها شریف‌تر و گرامیتر از بعضى، چون دانستن صناعت طب که برتر و گرامیتر است از دانش دیگر صناعات، از آنکه موضوع او تن مردم است و تن مردم گرامیتر است از موضوع دیگر دانش‌ها»<ref>ر.ک: همان، ص393</ref>. او درباره علم نفس می‌گوید: علم نفس خوب‌تر و گرامیتر از جمله علوم است؛ اما خوبیش آنکه مردم را لباس وقار و آرام دهد و نیز خوبیش در آنکه به اقصای خود برسد و وصول و درستی؛ و اما گرامیتر، از آنکه مردم را بدانش خود برساند... و علم نفس برتر از همه علم‌های خوبست...؛ و از او به پایه علم حق بر توان رسید و دلیل بر آنکه هر که ذات خود را دانست هم چیزهای دیگر را دانست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38757/2/393 ر.ک: همان، ص393]</ref>. | ||
# «رساله مختصری در حال نفس»: این رساله در هفت باب تنظیم شده و به دنبال آن حواشی و تعلیقات بر رساله نفس ارسطاطالیس آمده است. مجرد بودن نفس یکی از اصول و ارکان دستگاه فلسفی [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|افضل‌الدین کاشانی]] به‌شمار می‌رود و سراسر نوشته‌های وی در باب نفس گواه بر این مطلب است. به‌نوعی می‌توان گفت از نظر [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|بابا افضل]] اثبات تجرد نفس چندان مسأله مشکل و برهان‌خواهی نیست و با اندک تأمل و تدبری آشکار، مدلل و مبرهن می‌شود؛ و شاید به همین خاطر است که وی در سراسر رساله‌هایش که اغلب در باب نفس و نفس‌شناسی است به مسائل دیگر نفس بیشتر می‌پردازد و اثبات تجرد نفس را چندان ضروری و جدی نمی‌شمارد، گویی که این اصل مسلم را تمام خوانندگان وی بی‌هیچ واهمه‌ای پذیرفته‌اند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/16253/52 ر.ک: علی‌‌پور، مهدی، ص53-52]</ref>. | # «رساله مختصری در حال نفس»: این رساله در هفت باب تنظیم شده و به دنبال آن حواشی و تعلیقات بر رساله نفس ارسطاطالیس آمده است. مجرد بودن نفس یکی از اصول و ارکان دستگاه فلسفی [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|افضل‌الدین کاشانی]] به‌شمار می‌رود و سراسر نوشته‌های وی در باب نفس گواه بر این مطلب است. به‌نوعی می‌توان گفت از نظر [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|بابا افضل]] اثبات تجرد نفس چندان مسأله مشکل و برهان‌خواهی نیست و با اندک تأمل و تدبری آشکار، مدلل و مبرهن می‌شود؛ و شاید به همین خاطر است که وی در سراسر رساله‌هایش که اغلب در باب نفس و نفس‌شناسی است به مسائل دیگر نفس بیشتر می‌پردازد و اثبات تجرد نفس را چندان ضروری و جدی نمی‌شمارد، گویی که این اصل مسلم را تمام خوانندگان وی بی‌هیچ واهمه‌ای پذیرفته‌اند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/16253/52 ر.ک: علی‌‌پور، مهدی، ص53-52]</ref>. | ||
# «رساله در علم و نطق (منهاج مبین)»: در موضوع فلسفه و منطق، مشتمل بر دیباچه و دو گفتار و ملحق است که گفتار اول در هفده فصل و گفتار دوم در بیست‌وشش فصل و یک بخش الحاقی در پنج فصل است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38757/2/477 ر.ک: متن کتاب، ص477]</ref>. | # «رساله در علم و نطق (منهاج مبین)»: در موضوع فلسفه و منطق، مشتمل بر دیباچه و دو گفتار و ملحق است که گفتار اول در هفده فصل و گفتار دوم در بیست‌وشش فصل و یک بخش الحاقی در پنج فصل است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/38757/2/477 ر.ک: متن کتاب، ص477]</ref>. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||