مواهب الفتاح في شرح تلخيص المفتاح: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR15240J1.jpg|بندانگشتی|مواهب الفتاح في شرح تلخیص المفتاح]]

{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"

! نام کتاب!! data-type='bookName'|مواهب الفتاح في شرح تلخیص المفتاح

|-

|نام های دیگر کتاب

|data-type='otherBookNames'|تلخیص المفتاح. شرح

|-

|data-type='authors'|[[خلیل، خلیل ابراهیم]] (محقق)

[[ابن یعقوب مغربی، احمد بن محمد]] (نويسنده)

|زبان  

|data-type='language'|عربی

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏PJA‎‏ ‎‏2028‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏6‎‏ ‎‏ت‎‏8028‎‏

|موضوع  

|data-type='subject'|بدیع

خطیب قزوینی، محمد بن عبد الرحمن، 666 - 739ق. تلخیص المفتاح - نقد و تفسیر

|ناشر  

|data-type='publisher'|دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون

|مکان نشر  

|data-type='publishPlace'|بیروت - لبنان

|سال نشر  

|data-type='publishYear'| 1424 هـ.ق  

«مواهب الفتاح في شرح تلخيص المفتاح»، اثر احمد بن يعقوب مغربى (متوفى 1128ق)، شرحى مزجى بر كتاب «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى (متوفى 739ق) است كه آن نيز ويراسته بخش سوم كتاب «مفتاح العلوم» سكاكى است <ref>علوى مقدم، سيد محمد، شماره 5، ص 40</ref>. اين اثر، به زبان عربى، در دو جلد با تحقيق خليل ابراهيم خليل منتشر شده است.

كتاب با مقدمه‌اى از محقق در ذكر شيوه تحقيقى كتاب، شرح حال خطيب قزوينى و ابن يعقوب مغربى آغاز گرديده است. متن اثر نيز مشتمل بر دو جزء است كه در جزء اول كتاب، علم معانى و در جزء دوم علوم بيان و بديع شرح شده است.

شارح در اين اثر همانند شارحين هم‌عصر خود، تعاريف و دلائل آن، عبارات مجمل و مشكل و الفاظ غريب و مانند آن را شرح و توضيح داده است. وى در اثناى شرح، مناقشاتى را بر مطالب شارحين پيش از خود وارد كرده و مطالب برخى را بر برخى ترجيح داده است <ref>مقدمه محقق، ص 5</ref>.

 

مغربى در اين شرح دنبال‌روِ تفتازانى است و از شيوه سكاكى نيز تبعيت كرده و تنها موردى كه وى با ديگر علماى بلاغت اختلاف نظر دارد، اين است كه ابن يعقوب مغربى، علم بيان را جزء علم معانى دانسته؛ زيرا به اعتقاد او در علم بيان نيز كيفيت مطابقت كلام با مقتضاى حال شناخته مى‌شود، ليكن او در باره اين نظريه جديد، بحث نكرده و در اين باره كتاب ننوشته و بدين شيوه، گام برنداشته و هم خود را فقط مصروف شرح و حاشيه‌نويسى بر «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى و شرح «مختصر» تفتازانى كرده است <ref>علوى مقدم، سيد محمد، شماره 5، ص 64 - 63</ref>.

ابن يعقوب مغربى، در حاشيه خود از عهده شرح لغات و بيان اشتقاق كلمات، به‌خوبى برآمده است و در مقدمه، كتاب «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى را ستوده و آن را يكى از استوارترين كتب متداوله دانسته و افزوده است كه در اين كتاب، لطائف و معانى فراوانى وجود دارد كه امام سعدالدين تفتازانى عنان عنايت را به شرح معانى آن كتاب كشيده و لطائف معنايى آن را بيرون كشيده و در دو كتاب «مطول» و «مختصر» شرح كرده است و من كه ابن يعقوب مغربى هستم، بر آن شدم كه بر كتاب مختصر تفتازانى شرحى بنويسم <ref>همان، ص 64</ref>.

ابراهيم خليل در تحقيق اين اثر از يك چاپ قديمى كتاب و نسخه‌هاى خطى آن استفاده كرده است <ref>مقدمه محقق، ص 6</ref>.

<references />

1. مقدمه محقق و متن كتاب.