گزیده مقالات الذریعه

گزیده مقالات الذریعه
پدیدآوران	آقابزرگ تهراني، محمدمحسن (نویسنده)
چاپ	2
تعداد جلد	2
کد کنگره	‏

گزیده مقالات الذریعه، مجموعه‌ای است از مقالات الذریعه آقابزرگ تهرانی (1293-1389ق)، که توسط حمیدرضا شیخی (متولد 1337) گردآوری و ترجمه شده است.

ساختار

عناوین این مقالات بدون نظم خاصی در این اثر جمع‌آوری شده است.

در ابتدای کتاب سخن ناشر در یک صفحه آمده است.

گزارش محتوا

الذریعه، علاوه بر اطلاعات کتاب‌شناختی، شامل افادات پرباری در دیگر زمینه‌های معرفتی صاحب آن است. بسیاری از این اطلاعات و افادات که خارج از موضوع کتاب‌شناسی در الذریعه گنجانیده شده، هریک در جای خویش از اهمیت و ارزش والایی برخوردار است. به همین دلیل بسیاری از ارادتمندان آن مرحوم و علاقه‌مندان معارف شیعه آرزومند بودند تا این یادداشت‌ها و مقالات از کتاب الذریعه استخراج و در مجلد جداگانه‌ای تدوین و ترجمه گردد؛ لذا به همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی و حمیدرضا شیخی، این عمل صورت گرفته است.

برخی از مقالاتی که در این اثر آمده، شامل کتاب‌های اجازات، اجازه، چهل حدیث، ارثماطیقی، ارث، استصحاب، اسطرلاب، اصل، اصول دین، امالی، انساب، ایمان ابوطالب، بحار الأنوار، تقریرات، توحید، جبر و اختیار، نهج‌ البلاغه، فردوسی طوسی، علم رجال، شاهنامه، صحیفه سجادیه و چند تفسیر (فرات، ابن متوج، ابوزید بلخی، ابوالفضل دیلمی، عسکری و قمی) می‌شود.

مؤلف درباره اسطرلاب می‌نویسد: اسطرلاب واژه‌ای یونانی به معنای ميزان الشمس (ترازوی خورشید) و یا به ادعای برخی استادان فن، تازی‌شده «استاره‌یاب» فارسی است.

به‌هرحال، نام ابزار مشهوری است که برای شناخت اوضاع و احوال ستارگان و احکام مربوط به آن‌ها استفاده می‌شود. درباره ساختن این وسیله و نحوه کاربرد آن برای استخراج این احوال و احکام، کتاب‌های مختصر و مبسوط فراوانی نوشته شده است که شماری از آن‌ها عناوین خاصی همچون ارشاد، تحفه، حاتمیه، صفیحه و جز اینها دارد و بسیاری دیگر نام خاصی ندارند، اما عنوان کتابی در اسطرلاب یا رساله‌ای در اسطرلاب بر آن‌ها صدق می‌کند.

ذیل عنوان اصول دین می‌نویسد: عنوان عامی است برای شماری از کتاب‌های علم کلام. علم کلام، علمی است که در آن درباره اثبات عقاید دین اسلام بحث و گفتگو می‌شود و بر محور اصول پنج‌گانه توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد می‌چرخد. در علم کلام کتاب‌های فراوانی نوشته شده که برخی از آن‌ها شامل تمام مباحث این علم است و برخی دیگر مشتمل بر پاره‌ای از آن‌ها. شماری از این کتاب‌ها عناوین خاصی مانند «الإشارات»، «البراهين»، «التجريد» و... دارند، اما کتاب‌هایی که دارای عنوان خاصی نیستند، اگر در اثبات یک اصل مشخص از اصول پنج‌گانه مثلاً در اثبات واجب تعالی یا توحید یا نبوت یا امامت و یا معاد باشند، عنوان همان موضوع خاص بر آن‌ها اطلاق می‌شود و چنانچه درباره سایر اصول بحث کنند و مؤلفان عنوان خاصی برای آن‌ها نیابند، غالباً با عنوان «أصول ‌الدين» از این کتاب‌ها تعبیر می‌کنند و ما نیز همین عنوان را برای آن‌ها، به‌ترتیب نام نویسندگان به‌کار خواهیم برد.

وضعیت کتاب

متأسفانه مترجم کتاب، آدرس مقالات استخراج‌شده از کتاب الذریعه را در این اثر نیاوره است.

فهرست محتویات در ابتدای کتاب آمده است.

کتاب، فاقد فهارس می‌باشد.

منابع مقاله

مقدمه ناشر و متن کتاب.

وابسته‌ها

[[]]

[[]]

[[]]

[[]]