المبسوط في فقه المسائل المعاصرة، الحج و العمرة

‏المبسوط في فقه المسائل المعاصرة، الحج و العمرة
پدیدآوران	قائنی، محمد (نويسنده) مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) (محقق)
ناشر	مرکز فقه الأئمة الأطهار (عليهم‌السلام)
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	مجلد1: 1429ق، مجلد2: 1430ق
موضوع	فقه جعفری - قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	‏‏‏BP‎‏ ‎‏188‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ق‎‏2‎‏م‎‏2‎‏-*

المبسوط في فقه المسائل المعاصرة: الحج و العمرة، تألیف محمد بن محمدحسین قائنی (معاصر)، کتابی است عربی، در موضوع یکی از مسائل فقهی به نام حج.

محمدرضا فاضل کاشانی، خالد غفوری، سید جواد حسینی‌خواه، ابوالنور کاظمی و... در اصلاح متن، ویراستاری و تنظیم و چاپ این اثر، مؤلف را یاری کرده‌اند و وی از آنان تشکر نموده است.

ساختار

مطالب این اثر دوجلدی بر اساس شرح مسائل مربوط به حج است؛ بدین‌صورت که احکام حج در قالب مسئله در بالای برخی از صفحات ذکر شده و در ذیل آن، شرح مرتبط با آن مسئله بیان شده است. نویسنده، متن و شرح را به‌وسیله خطی ممتد از هم جدا نموده است.

در انتهای هر دو جلد بحثی اصولی تحت عنوان ملحق آمده و در جلد اول پیش از بیان ملحق، خاتمه‌ای ذکر شده است.

گزارش محتوا

کتاب با مسئله‌ای پیرامون عمره مفرده نسبت به حاجیانی که شهر آنان از مکه دور و فریضه آنان حج تمتع است، آغاز شده است.

نویسنده در شرح، ابتدا مباحثی لغوی و اصطلاحی را درباره مفهوم «حج» و شمول آن نسبت به عمره مطرح می‌کند و در ادامه این بحث، ثمرات مهمی را که بر عمومیت و عدم عمومیت «حج» نسبت به عمره مترتب است، بیان می‌کند.

ایشان پس از بیان مفهوم حج، طی عناوین متعدد، مباحث مرتبط با حج را بیان می‌کند.

نویسنده در این اثر، در موارد بسیاری از آیات، روایات و نظرات فقها بهره برده و منابع آنها را در پاورقی‌ ذکر کرده است. در این میان، گاه در یک مسئله، نظرات متفاوتی از فقها را با ادله آنان بیان می‌کند و خود با دلیلی دیگر یکی از آراء و نظرات را برمی‌گزیند.

وی در پایان جلد اول، پس از یک بحث طولانی درباره رؤیت هلال، دو عنوان خاتمه و ملحق را می‌آورد. در خاتمه، بعد از بیان حکم استداره در نماز جماعت (به‌صورت دایره‌ای برگزار کردن آن) در مسجدالحرام و حول کعبه، بحث از تقیه را پیش می‌کشد و در «ملحق»، بحث اصولی اطلاق مقامی و فرق آن با اطلاق لفظی را مطرح می‌کند.

مؤلف، جلد دوم کتابش را با بحث اختلافی موضع مقام ابراهیم(ع) و تغییر آن آغاز می‌کند و پس ‌از آن، حکم طواف و نماز طواف پیش یا پس‌ از آن مقام را ذکر کرده است. ادامه مباحث کتاب، به بیان ادامه اعمال حج اختصاص یافته که شامل سعی، ذبح و رمی می‌شود.

در ادامه، یادداشت‌هایی فقهی مشتمل بر مسائلی متفرقه که مؤلف در اثنای سفر حج به آنها دچار شده و با وجود عدم دسترسی به مصادر و منابع، آنها را ضبط نموده، ذکر شده است و پس ‌از آن همچون جلد اول، تحت عنوان ملحق، مسئله‌ای اصولی (اصالت و عدم اصالت عنوان و ثمرات مترتبه) مطرح شده است.

وضعیت کتاب

فهرست موضوعات در انتهای هر جلد ذکر شده است. پاورقی‌ها به ذکر مستندات مطالب کتاب و توضیحاتی مفید از نویسنده اختصاص یافته است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.