مطارح الأنظار (طبع جدید): تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR11889J1.jpg|بندانگشتی|مطارح الأنظار (طبع جدید)]]

{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"

! نام کتاب!! data-type='bookName'|مطارح الأنظار (طبع جدید)

|-

|نام های دیگر کتاب

|data-type='otherBookNames'|

|data-type='authors'|[[مجمع الفکر الاسلامی، کمیته تحقیق تراث شیخ اعظم]] (محقق)

|زبان  

|data-type='language'|عربی

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏‎‏BP‎‏ ‎‏159‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏م‎‏6

|موضوع  

|data-type='subject'|اصول فقه شیعه - قرن 13ق.

|ناشر  

|data-type='publisher'|مجمع الفکر الإسلامي ج: 1, 2

|-

|مکان نشر

|data-type='publishPlace'|قم - ایران

|-

|سال نشر

|data-type='publishYear'| 1383 هـ.ش

|-class='articleCode'

|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE11889AUTOMATIONCODE

|}

 

 

 

«مطارح الأنظار»، تقريرات درس اصول فقه شيخ مرتضى انصارى(قدس سره)(1281 1214ق)، است كه توسط ميرزا ابو القاسم بن محمد على نورى تهرانى، معروف به كلانترى(1292 - 1236ق)، به زبان عربى، نگاشته شده است.

 

 

جلد سوم، شامل دو مبحث كلى با عنوان«مباحث...» و يك خاتمه است.

 

 

مباحثى كه در كتاب«مطارح الأنظار»، مطرح شده‌اند عبارتند از:

به علت اينكه مباحث قطع و ظن و برائت و استصحاب و احتياط و تعادل و تراجيح در«فرائد الأصول» شيخ انصارى، وجود دارد، در كتاب مطارح ذكرى از آنها به ميان نيامده است.

از بين كتاب‌هاى مرحوم كلانترى، فقط«مطارح الأنظار» چاپ شده است و به‌عنوان تنها اثر باقى‌مانده از شيخ انصارى، در مباحث الفاظ، به دليل نگارش شيوا و بليغ مؤلف، رواج زيادى پيدا كرده و آن‌طور كه در«[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]» آمده، همه كتاب‌هاى مرحوم كلانترى در نجف اشرف نگاشته شده و احتمالا در تهران پاك‌نويس و تصحيح شده‌اند.

دقيقا مشخص نيست آيا مرحوم كلانترى اين كتاب را به‌صورت مجموعه نوشته، يا اينكه كتاب‌هاى مستقلى بوده كه بعدها در كنار هم قرار داده شده و عنوان«مطارح الأنظار» را پيدا كرده است.

در حاشيه بالاى صفحه اوّل كتاب، اين‌طور آمده كه: «آنچه در كتاب، با عنوان«هداية» آمده، جزء كتاب«مطارح الأنظار» است و آنچه اين‌طور نيست، مثل مسئله ضد و مسئله‌هاى تقليد اعلم و ميت از كتاب مطارح نيست، بلكه از تقريرات بعض الأساطين مى‌باشد».

ولى به نظر مى‌رسد اين مطلب صحيح نباشد، زيرا در مبحث ادله عقليّه عنوان«هداية» ديده نمى‌شود، بلكه عنوان«أصل» وجود دارد، با اين حال در صفحه آخر آن، اين عبارت آمده: «تم ما أفاده قدس الله نفسه الزكية فى مسائل الملازمة و أصالة الإباحة»، كه اشاره دارد به اينكه اين مطالب جزء كتاب مطارح بوده و به وسيله مؤلف نگاشته شده است.

«الذريعة» نيز مبحث ادله عقليّه را مثل مفهوم و منطوق و عام و خاص و مقدمه واجب از تأليفات مرحوم كلانترى دانسته است. اگر چه ترتيب مباحث، در كتب اصولى متداول اين‌گونه است كه مباحث الفاظ قبل از اصول عمليّه و نظاير آن مى‌باشد، امّا در كتاب«مطارح الأنظار»، اين‌گونه نيست؛ مثلا از عبارت‌هاى«قد نبّهنا على مثل ذلك فى بعض مباحث التراجيح» و يا«بناء على ما هو التحقيق من عدم صحة الاستناد إلى الاستصحاب فى مثل المقام»، در اوايل كتاب، معلوم مى‌شود اين مباحث قبلا طرح و بررسى شده‌اند.

در هر مبحث پس از طرح مسئله و ذكر اقوال و نتيجه‌گيرى، جزئياتى باقى مى‌ماند كه با عنوان«تذنيب، التنبيه، تتميم» و نظاير آن ذكر شده است.

يك نكته مهم در كتاب آن است كه مقرِّر به پيروى از استادش در نقل قول‌ها بسيار احتياط مى‌كند و تا مدرك مطلبى را نديده باشد، آن را نسبت نمى‌دهد، بلكه از كلماتى نظير«صرح بذلك جماعة على ما قيل، محكى النهاية، فى ما حكى من الروض» استفاده مى‌كند.

اشكالاتى مى‌توان به اين كتاب گرفت، از جمله در بسيارى از موارد، صاحبان نظريه‌هاى مطرح شده و كتاب آنها، مشخص نيستند و از فعل مجهول استفاده شده، مثل«قد يعترض بوجوه، قد يذكر و قد يستشكل»؛ بنابراين، نمى‌توان به كتاب‌هاى آنان مراجعه كرد و نظريه‌هايشان را بررسى نمود، حتى اگر صاحبان نظريه‌ها هم مشخص باشند، كتاب آنها و آدرس صفحات مشخص نيست.

اگر مطلبى از خود كتاب يا كتاب‌هاى ديگر مؤلف مطرح شده باشد، آدرس آن مشخص نيست و با عبارت‌هاى«كما قرّر فى محله، قد أشرنا و كما فصلناه فى محلّه و...»، ذكر شده است، البته گاهى آدرس مطلب در متن ذكر شده، نظير«قد تقدم التحقيق فيهما فى ما مرّ فى الهدايات المتعلّقة بالوجوب الشرطى فراجعها».

اگر چه به دست آوردن مبانى اصولى از طريق مباحث و احكام فقهى، از ابتكارات [[شيخ انصارى]] است، امّا گاهى آن‌چنان مباحث كتاب رنگ فقهى به خود مى‌گيرد كه مشكل است تصور شود يك مسئله اصولى مورد بررسى واقع شده است.

همان‌طور كه در«[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]» ذكر شده، مؤلّفات شيخ، نياز به تهذيب و تنقيح دارد، امّا ميرزا ابو القاسم كلانترى كمتر به اين مهم پرداخته است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

15. «المصابيح فى الطهارة و الصلاة» و«مشكاة المصابيح فى شرح منثور الدرة»، تأليف آية الله بحر العلوم، سيد محمد مهدى بن مرتضى بروجردى(متوفاى 1212ق)؛

== منابع ==