تهذيب الآثار و تفصيل الثابت عن رسولالله(ص) من الأخبار: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
'''تهذيب الآثار و تفصيل الثابت عن رسولالله(ص) من الأخبار'''، اثر ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید طبری (متوفی 310ق/923م)، مفسر و تاریخنگار بلندآوازه ایرانی است. در این اثر، بخشی از کتاب | '''تهذيب الآثار و تفصيل الثابت عن رسولالله(ص) من الأخبار'''، اثر [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید طبری]] (متوفی 310ق/923م)، مفسر و تاریخنگار بلندآوازه ایرانی است. در این اثر، بخشی از کتاب «[[تهذيب الآثار: الجزء المفقود|تهذيب الآثار]]»، با نام «مسند علي بن أبيطالب(ع)» ارائه شده و با تحقیق و استخراج احادیث به قلم [[شاکر، محمود محمد|محمود محمد شاکر]]، به چاپ رسیده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه، ابتدا به تعریف کتاب و بیان اقوال علما و بزرگان پیرامون آن پرداخته شده<ref>ر.ک: مقدمه اول، ص6</ref> و سپس ضمن تشریح روش طبری در کتاب<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>، به بررسی تاریخ نگارش<ref>ر.ک: همان، ص11</ref> و توصیف نسخ خطی آن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | در مقدمه، ابتدا به تعریف کتاب و بیان اقوال علما و بزرگان پیرامون آن پرداخته شده<ref>ر.ک: مقدمه اول، ص6</ref> و سپس ضمن تشریح روش [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبری]] در کتاب<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>، به بررسی تاریخ نگارش<ref>ر.ک: همان، ص11</ref> و توصیف نسخ خطی آن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | ||
«تهذيب الآثار»، مجموعه ناتمامی است که مسندهای عشره مبشره و اهلبیت(ع) و بخشی از مسند ابن عباس، در آن فراهم آمده و نویسنده پیش از آنکه آن را به سرانجام رساند، درگذشته است<ref>ر.ک: طباطبایی، سید کاظم، ص140</ref>. | «تهذيب الآثار»، مجموعه ناتمامی است که مسندهای عشره مبشره و اهلبیت(ع) و بخشی از مسند ابن عباس، در آن فراهم آمده و نویسنده پیش از آنکه آن را به سرانجام رساند، درگذشته است<ref>ر.ک: طباطبایی، سید کاظم، ص140</ref>. | ||
در این کتاب که در نوع خود بینظیر است، هر حدیث مسندی، همراه شده با انبوهی از روایات مرسل، موقوف، مقطوع و منقطع و طبری از رهگذر این کتاب، درستی آن حدیث را اثبات و کاستیهایش را تدارک کرده و طرق آن را، بیان نموده و سپس پیامدهای فقهی و اخلاقی آن را روشن ساخته و اختلاف دانشمندان و دلایل هریک را گزارش کرده و واژههای نامأنوس آن را شرح داده است. به نظر میرسد اگر این کتاب به پایان میرسید، به دانشنامه بزرگی در موضوع خود بدل میگشت<ref>ر.ک: همان</ref>. | در این کتاب که در نوع خود بینظیر است، هر حدیث مسندی، همراه شده با انبوهی از روایات مرسل، موقوف، مقطوع و منقطع و [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبری]] از رهگذر این کتاب، درستی آن حدیث را اثبات و کاستیهایش را تدارک کرده و طرق آن را، بیان نموده و سپس پیامدهای فقهی و اخلاقی آن را روشن ساخته و اختلاف دانشمندان و دلایل هریک را گزارش کرده و واژههای نامأنوس آن را شرح داده است. به نظر میرسد اگر این کتاب به پایان میرسید، به دانشنامه بزرگی در موضوع خود بدل میگشت<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
طبری در این کتاب، اخبار و روایات متعارض را بیان نموده و سپس بین آنها را جمع کرده و یا یکی از آنها را بر مبنای مورد قبول خویش، برگزیده است<ref>ر.ک: جناتی، محمدابراهیم، ص77</ref>. | [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبری]] در این کتاب، اخبار و روایات متعارض را بیان نموده و سپس بین آنها را جمع کرده و یا یکی از آنها را بر مبنای مورد قبول خویش، برگزیده است<ref>ر.ک: جناتی، محمدابراهیم، ص77</ref>. | ||
از جمله روایات مذکور در کتاب، میتوان به حدیثی به نقل از حمید بن عبدالرحمن از حضرت علی(ع) اشاره نمود که فرمودند: «أَحْبِبْ حَبِيبَك هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يعْصِيك يوْماً مَا وَ أَبْغِضْ بَغِيضَك هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يكونَ حَبِيبَك يوْماً مَا» (دوست بدار دوست خود را نه به مقدار افراطى؛ زیرا ممکن است یک زمان آغاز مخالفت با تو بکند و با کینهتوز خود دشمن باش نه به افراط و زیادهروى؛ زیرا ممکن است یک روز دوست تو بشود)<ref>ر.ک: متن کتاب، ص283</ref>. | از جمله روایات مذکور در کتاب، میتوان به حدیثی به نقل از حمید بن عبدالرحمن از [[امام على علیهالسلام|حضرت علی(ع)]] اشاره نمود که فرمودند: «أَحْبِبْ حَبِيبَك هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يعْصِيك يوْماً مَا وَ أَبْغِضْ بَغِيضَك هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يكونَ حَبِيبَك يوْماً مَا» (دوست بدار دوست خود را نه به مقدار افراطى؛ زیرا ممکن است یک زمان آغاز مخالفت با تو بکند و با کینهتوز خود دشمن باش نه به افراط و زیادهروى؛ زیرا ممکن است یک روز دوست تو بشود)<ref>ر.ک: متن کتاب، ص283</ref>. | ||
در روایت دیگری، ثویر بن ابىفاخته از پدرش نقل کرده که گفت: على(ع) فرمود: «أَهْدَى كسْرَى لِلنَّبِي(ص) فَقَبِلَ مِنْهُ وَ أَهْدَى قَيصَرُ لِلنَّبِي(ص) فَقَبِلَ مِنْهُ وَ أَهْدَتْ لَهُ اَلْمُلُوك فَقَبِلَ مِنْهُمْ» (خسرو (پادشاه ایران) براى رسول خدا(ص) هدیه فرستاد و آن حضرت پذیرفت و نیز قیصر روم براى رسول خدا(ص) پیشکشى فرستاد و ایشان نیز قبول فرمود و پادشاهان به آن حضرت هدیه دادند و ایشان از آنان پذیرفت)<ref>ر.ک: همان، ص207</ref>. | در روایت دیگری، ثویر بن ابىفاخته از پدرش نقل کرده که گفت: [[امام على علیهالسلام|على(ع)]] فرمود: «أَهْدَى كسْرَى لِلنَّبِي(ص) فَقَبِلَ مِنْهُ وَ أَهْدَى قَيصَرُ لِلنَّبِي(ص) فَقَبِلَ مِنْهُ وَ أَهْدَتْ لَهُ اَلْمُلُوك فَقَبِلَ مِنْهُمْ» (خسرو (پادشاه ایران) براى رسول خدا(ص) هدیه فرستاد و آن حضرت پذیرفت و نیز قیصر روم براى رسول خدا(ص) پیشکشى فرستاد و ایشان نیز قبول فرمود و پادشاهان به آن حضرت هدیه دادند و ایشان از آنان پذیرفت)<ref>ر.ک: همان، ص207</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
درباره سرنوشت «تهذيب الآثار»، باید دانست که بخشهایی از آن، در برخی از کتابخانههای استانبول یافت شده است. گفتنی است که در برخی نوشتهها، از مسند فاطمه(س)، تألیف محمد بن جریر طبری نام بردهاند که احتمال میرود، مسند فاطمه(س)، پارهای از همین «تهذيب الآثار» باشد، نه یک اثر مستقل و علیحده. همچنین بعید به نظر نمیرسد که مسند فاطمه(س)، از همنام وی، یعنی «ابن جریر امامی» باشد<ref>ر.ک: طباطبایی، سید کاظم، ص140-141</ref>. | درباره سرنوشت «تهذيب الآثار»، باید دانست که بخشهایی از آن، در برخی از کتابخانههای استانبول یافت شده است. گفتنی است که در برخی نوشتهها، از مسند فاطمه(س)، تألیف [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|محمد بن جریر طبری]] نام بردهاند که احتمال میرود، مسند فاطمه(س)، پارهای از همین «تهذيب الآثار» باشد، نه یک اثر مستقل و علیحده. همچنین بعید به نظر نمیرسد که مسند فاطمه(س)، از همنام وی، یعنی «ابن جریر امامی» باشد<ref>ر.ک: طباطبایی، سید کاظم، ص140-141</ref>. | ||
نسخه خطی این کتاب، در کتابخانه کبریل باشا در قسطنطنیه موجود است و در سال 1404ق، در چاپخانه صفا مکه مکرمه، به چاپ رسیده است<ref>ر.ک: جناتی، محمدابراهیم، ص77</ref>. | نسخه خطی این کتاب، در کتابخانه کبریل باشا در قسطنطنیه موجود است و در سال 1404ق، در چاپخانه صفا مکه مکرمه، به چاپ رسیده است<ref>ر.ک: جناتی، محمدابراهیم، ص77</ref>. | ||
فهارس فنی کتاب، در انتهای آن جای گرفته است که بهترتیب، عبارتند از: فهارس اسانید و روات آنها (که شامل پنج طبقه میباشد: صحابه و روات از آنها، روات از صحابه و کسی که از آنها روایت کرده، روات بین طبقه دوم و چهارم، شیوخ شیوخ طبری و کسانی که از او روایت کردهاند و شیوخ طبری و کسانی که از او روایت کردهاند) و فهرست استشهادات قرآنی؛ قوافی اشعار و رجزها؛ اسامی شعرا؛ اعلام به غیر از رجال اسناد؛ قبایل، طوایف و نحل؛ غزوات و ایام؛ لغت و فوائد و فهرست مطالب کتاب. | فهارس فنی کتاب، در انتهای آن جای گرفته است که بهترتیب، عبارتند از: فهارس اسانید و روات آنها (که شامل پنج طبقه میباشد: صحابه و روات از آنها، روات از صحابه و کسی که از آنها روایت کرده، روات بین طبقه دوم و چهارم، شیوخ شیوخ [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبری]] و کسانی که از او روایت کردهاند و شیوخ [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبری]] و کسانی که از او روایت کردهاند) و فهرست استشهادات قرآنی؛ قوافی اشعار و رجزها؛ اسامی شعرا؛ اعلام به غیر از رجال اسناد؛ قبایل، طوایف و نحل؛ غزوات و ایام؛ لغت و فوائد و فهرست مطالب کتاب. | ||
در پاورقیها، توضیحات جامع و مفصلی، پیرامون جرح و تعدیل روات و صحت و ضعف روایات مذکور در کتاب، ارائه گردیده است. | در پاورقیها، توضیحات جامع و مفصلی، پیرامون جرح و تعدیل روات و صحت و ضعف روایات مذکور در کتاب، ارائه گردیده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
#[[:noormags:25643|جناتی، محمدابراهیم، «بعد فقهی و اجتهادی طبری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کیهان اندیشه، مرداد و شهریور 1368، شماره 25 (9 صفحه، از 76 تا 84)]]. | #[[:noormags:25643|جناتی، محمدابراهیم، «بعد فقهی و اجتهادی طبری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کیهان اندیشه، مرداد و شهریور 1368، شماره 25 (9 صفحه، از 76 تا 84)]]. | ||
== وابستهها == | == وابستهها == | ||
[[تهذيب الآثار: الجزء المفقود]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] |
نسخهٔ ۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۱:۳۴
تهذيب الآثار و تفصيل الثابت عن رسول الله صلي الله عليه و سلم من الأخبار: مسند علي بن أبي طالب رضي الله عنه (4) | |
---|---|
پدیدآوران | طبری، محمد بن جریر بن یزید (نويسنده) شاکر، محمود محمد (مصحح) |
عنوانهای دیگر | مسند علي بن أبي طالب رضي الله عنه |
ناشر | مطبعة المدني |
مکان نشر | مصر - قاهره |
چاپ | 1 |
زبان | عربي |
تعداد جلد | 1 |
کد کنگره | 1300 /ط2ت9 120 BP |
نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تهذيب الآثار و تفصيل الثابت عن رسولالله(ص) من الأخبار، اثر ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید طبری (متوفی 310ق/923م)، مفسر و تاریخنگار بلندآوازه ایرانی است. در این اثر، بخشی از کتاب «تهذيب الآثار»، با نام «مسند علي بن أبيطالب(ع)» ارائه شده و با تحقیق و استخراج احادیث به قلم محمود محمد شاکر، به چاپ رسیده است.
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز شده و مطالب دربردارنده مجموعا 43 روایت میباشد.
گزارش محتوا
در مقدمه، ابتدا به تعریف کتاب و بیان اقوال علما و بزرگان پیرامون آن پرداخته شده[۱] و سپس ضمن تشریح روش طبری در کتاب[۲]، به بررسی تاریخ نگارش[۳] و توصیف نسخ خطی آن پرداخته شده است[۴].
«تهذيب الآثار»، مجموعه ناتمامی است که مسندهای عشره مبشره و اهلبیت(ع) و بخشی از مسند ابن عباس، در آن فراهم آمده و نویسنده پیش از آنکه آن را به سرانجام رساند، درگذشته است[۵].
در این کتاب که در نوع خود بینظیر است، هر حدیث مسندی، همراه شده با انبوهی از روایات مرسل، موقوف، مقطوع و منقطع و طبری از رهگذر این کتاب، درستی آن حدیث را اثبات و کاستیهایش را تدارک کرده و طرق آن را، بیان نموده و سپس پیامدهای فقهی و اخلاقی آن را روشن ساخته و اختلاف دانشمندان و دلایل هریک را گزارش کرده و واژههای نامأنوس آن را شرح داده است. به نظر میرسد اگر این کتاب به پایان میرسید، به دانشنامه بزرگی در موضوع خود بدل میگشت[۶].
طبری در این کتاب، اخبار و روایات متعارض را بیان نموده و سپس بین آنها را جمع کرده و یا یکی از آنها را بر مبنای مورد قبول خویش، برگزیده است[۷].
از جمله روایات مذکور در کتاب، میتوان به حدیثی به نقل از حمید بن عبدالرحمن از حضرت علی(ع) اشاره نمود که فرمودند: «أَحْبِبْ حَبِيبَك هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يعْصِيك يوْماً مَا وَ أَبْغِضْ بَغِيضَك هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يكونَ حَبِيبَك يوْماً مَا» (دوست بدار دوست خود را نه به مقدار افراطى؛ زیرا ممکن است یک زمان آغاز مخالفت با تو بکند و با کینهتوز خود دشمن باش نه به افراط و زیادهروى؛ زیرا ممکن است یک روز دوست تو بشود)[۸]. در روایت دیگری، ثویر بن ابىفاخته از پدرش نقل کرده که گفت: على(ع) فرمود: «أَهْدَى كسْرَى لِلنَّبِي(ص) فَقَبِلَ مِنْهُ وَ أَهْدَى قَيصَرُ لِلنَّبِي(ص) فَقَبِلَ مِنْهُ وَ أَهْدَتْ لَهُ اَلْمُلُوك فَقَبِلَ مِنْهُمْ» (خسرو (پادشاه ایران) براى رسول خدا(ص) هدیه فرستاد و آن حضرت پذیرفت و نیز قیصر روم براى رسول خدا(ص) پیشکشى فرستاد و ایشان نیز قبول فرمود و پادشاهان به آن حضرت هدیه دادند و ایشان از آنان پذیرفت)[۹].
وضعیت کتاب
درباره سرنوشت «تهذيب الآثار»، باید دانست که بخشهایی از آن، در برخی از کتابخانههای استانبول یافت شده است. گفتنی است که در برخی نوشتهها، از مسند فاطمه(س)، تألیف محمد بن جریر طبری نام بردهاند که احتمال میرود، مسند فاطمه(س)، پارهای از همین «تهذيب الآثار» باشد، نه یک اثر مستقل و علیحده. همچنین بعید به نظر نمیرسد که مسند فاطمه(س)، از همنام وی، یعنی «ابن جریر امامی» باشد[۱۰].
نسخه خطی این کتاب، در کتابخانه کبریل باشا در قسطنطنیه موجود است و در سال 1404ق، در چاپخانه صفا مکه مکرمه، به چاپ رسیده است[۱۱].
فهارس فنی کتاب، در انتهای آن جای گرفته است که بهترتیب، عبارتند از: فهارس اسانید و روات آنها (که شامل پنج طبقه میباشد: صحابه و روات از آنها، روات از صحابه و کسی که از آنها روایت کرده، روات بین طبقه دوم و چهارم، شیوخ شیوخ طبری و کسانی که از او روایت کردهاند و شیوخ طبری و کسانی که از او روایت کردهاند) و فهرست استشهادات قرآنی؛ قوافی اشعار و رجزها؛ اسامی شعرا؛ اعلام به غیر از رجال اسناد؛ قبایل، طوایف و نحل؛ غزوات و ایام؛ لغت و فوائد و فهرست مطالب کتاب.
در پاورقیها، توضیحات جامع و مفصلی، پیرامون جرح و تعدیل روات و صحت و ضعف روایات مذکور در کتاب، ارائه گردیده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- طباطبایی، سید کاظم، «مسندنویسی در تاریخ حدیث»، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات، چاپ اول، 1377.
- جناتی، محمدابراهیم، «بعد فقهی و اجتهادی طبری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کیهان اندیشه، مرداد و شهریور 1368، شماره 25 (9 صفحه، از 76 تا 84).