كتاب التيجان في ملوك حمير: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''كتاب التيجان في ملوك حمير'''، تألیف علی | '''كتاب التيجان في ملوك حمير'''، تألیف [[قملاني، علي|علی قملانی]]، مجموعه‌ای از قصه‌های تاریخی و اسطوره و خرافه است. تصحیح و مقدمه کتاب به قلم عبدالعزیز مقالح است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
عبدالعزیز مقالح در ابتدای مقدمه اثر می‌نویسد: هنگامی‌که در قاهره دانشجو بودم، با تعداد زیادی از محققین و اساتید بزرگ در سالن کتابخانه و در رواق‌های دانشگاه و در مجالس ادبی و در باشگاه‌های شعری روبه‌رو شدم که بیشترشان می‌پرسیدند: آیا می‌توانی بر نسخه‌ای از کتاب «التيجان» دست یابی؟ پاسخ من همواره منفی بود؛ چراکه کتاب مورد درخواست ایشان، یک بار در هند چاپ شده و پس از آن نیز تکرار نشده است، بلکه این کتاب فراموش شده و در محیطهای تحقیقی دانشگاه‌ها یا علاقه‌مندان اساطیر عربی، از شعرا و ادبا، هم‌اکنون یاد و نشانی از آن نیست. | عبدالعزیز مقالح در ابتدای مقدمه اثر می‌نویسد: هنگامی‌که در قاهره دانشجو بودم، با تعداد زیادی از محققین و اساتید بزرگ در سالن کتابخانه و در رواق‌های دانشگاه و در مجالس ادبی و در باشگاه‌های شعری روبه‌رو شدم که بیشترشان می‌پرسیدند: آیا می‌توانی بر نسخه‌ای از کتاب «التيجان» دست یابی؟ پاسخ من همواره منفی بود؛ چراکه کتاب مورد درخواست ایشان، یک بار در هند چاپ شده و پس از آن نیز تکرار نشده است، بلکه این کتاب فراموش شده و در محیطهای تحقیقی دانشگاه‌ها یا علاقه‌مندان اساطیر عربی، از شعرا و ادبا، هم‌اکنون یاد و نشانی از آن نیست. | ||
من آشکارا اهتمام به این کتاب و جستجوی آن را امری غریب می‌دانستم؛ چراکه از کتبی است که به‌طور اتفاقی در ابتدای زندگی ادبی‌ام حدود بیست سال پیش در کتابخانه بزرگ دانشگاه، آن را خواندم و مطالعه آن هیچ‌گونه هیجانی را در من باعث نشد؛ چراکه از دید من چیزی بیش از مجموعه اساطیر و افسانه‌ها و اخبار منقول، به‌ویژه اخبار آدم و بقیه انبیا(ع) و درگیری‌هایی که بین فرزندان نوح رخ داد، نبود. وجود اسرائیلیات در این جنبه از کتاب روشن است. بعد تاریخی یا اسطوره‌ای کتاب باقی می‌ماند که همین سبب رغبت و دل‌بستگی محققین و ادبا است؛ چه، اساطیر در ذات خود، دارای ارزش ادبی، هنری و انسانی هستند و این چیزی است که من نسبت به آن جاهل بودم و هنگامی که برای اولین بار این کتاب را خواندم، نمی‌توانستم آن را تصور کنم<ref>ر.ک: مقدمه، ص6-5</ref>. | من آشکارا اهتمام به این کتاب و جستجوی آن را امری غریب می‌دانستم؛ چراکه از کتبی است که به‌طور اتفاقی در ابتدای زندگی ادبی‌ام حدود بیست سال پیش در کتابخانه بزرگ دانشگاه، آن را خواندم و مطالعه آن هیچ‌گونه هیجانی را در من باعث نشد؛ چراکه از دید من چیزی بیش از مجموعه اساطیر و افسانه‌ها و اخبار منقول، به‌ویژه اخبار آدم و بقیه انبیا(ع) و درگیری‌هایی که بین فرزندان نوح رخ داد، نبود. وجود اسرائیلیات در این جنبه از کتاب روشن است. بعد تاریخی یا اسطوره‌ای کتاب باقی می‌ماند که همین سبب رغبت و دل‌بستگی محققین و ادبا است؛ چه، اساطیر در ذات خود، دارای ارزش ادبی، هنری و انسانی هستند و این چیزی است که من نسبت به آن جاهل بودم و هنگامی که برای اولین بار این کتاب را خواندم، نمی‌توانستم آن را تصور کنم<ref>ر.ک: مقدمه، ص6-5</ref>. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۴: | ||
در کتاب تیجان بین حوادث تاریخی و قصه‌های دینی و بین خرافه و اسطوره جمع شده است و اهتمام به آن، توجه به تاریخ نیست؛ چراکه این اثر مرجع تاریخی یا مصدر علمی بشمار نمی‌رود. اهتمام به این اثر و گرایش به آن از این جهت است که کتابی فنی و هنری است که پیدایش قصه عربی و شیوه روایتش را ثبت کرده است<ref>ر.ک: همان، ص8-7</ref>. | در کتاب تیجان بین حوادث تاریخی و قصه‌های دینی و بین خرافه و اسطوره جمع شده است و اهتمام به آن، توجه به تاریخ نیست؛ چراکه این اثر مرجع تاریخی یا مصدر علمی بشمار نمی‌رود. اهتمام به این اثر و گرایش به آن از این جهت است که کتابی فنی و هنری است که پیدایش قصه عربی و شیوه روایتش را ثبت کرده است<ref>ر.ک: همان، ص8-7</ref>. | ||
کتاب با خبری از عبدالملک بن هشام که با چند واسطه از وهب بن | کتاب با خبری از [[ابن هشام، عبدالملک بن هشام|عبدالملک بن هشام]] که با چند واسطه از [[وهب بن منبه]]، خبر زیر را نقل کرده، آغاز شده است: 93 کتاب از آنچه خداوند بر انبیا نازل کرده را مطالعه کردم؛ پس در آنها چنین یافتم که کتبی که خداوند بر همه انبیا نازل کرده، 163 کتاب است: دو صحیفه بر آدم؛ پنجاه صحیفه بر شیث بن آدم؛ سی صحیفه بر اخنوع (ادریس)؛ دو صحیفه بر نوح (صحیفه‌ای قبل از طوفان و صحیفه‌ای پس از طوفان)؛ چهار صحیفه بر هود؛ دو صحیفه بر صالح؛ بیست صحیفه بر ابراهیم؛ پنجاه صحیفه بر موسی؛ زبور بر دواود؛ انجیل بر عیسی و فرقان بر محمد(ص)<ref>ر.ک: متن کتاب، ص9</ref>. | ||
پس از آن به شیوه رایج به اخبار خلقت عالم و استقرار عرش الهی بر آب<ref>ر.ک: همان، ص10</ref> و سپس به اخبار خلقت آدم و حوا و خروج آدم از بهشت و مانند آن اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص16-13</ref>. عمر آدم(ع)، 930 سال و نامش به سریانی و عربی «آدم» بوده است. عمر حواء نیز 928 سال بوده است<ref>ر.ک: همان، ص26</ref>. | پس از آن به شیوه رایج به اخبار خلقت عالم و استقرار عرش الهی بر آب<ref>ر.ک: همان، ص10</ref> و سپس به اخبار خلقت آدم و حوا و خروج آدم از بهشت و مانند آن اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص16-13</ref>. عمر آدم(ع)، 930 سال و نامش به سریانی و عربی «آدم» بوده است. عمر حواء نیز 928 سال بوده است<ref>ر.ک: همان، ص26</ref>. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۳: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
از این کتاب، دو نسخه موجود است: نسخه اصلی، در صنعا با عمر تقریبی پانصد سال قرار دارد و نسخه دیگری از آن در موزه آثار هنری لندن موجود است<ref>ر.ک: مقدمه، ص8</ref>. | از این کتاب، دو نسخه موجود است: نسخه اصلی، در صنعا با عمر تقریبی پانصد سال قرار دارد و نسخه دیگری از آن در موزه آثار هنری لندن موجود است<ref>ر.ک: مقدمه، ص8</ref>. | ||
اختلاف نسخ و توضیح برخی عبارات در پاورقی‌های کتاب و فهرست مطالب در انتهای آن ذکر شده است. | اختلاف نسخ و توضیح برخی عبارات در پاورقی‌های کتاب و فهرست مطالب در انتهای آن ذکر شده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
نسخهٔ ۲۱ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۹:۲۵
| كتاب التيجان في ملوك حمير | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | وهب بن منبه (نويسنده)
قملاني، علي (محقق) مرکز الدراسات و الابحاث اليمنيه |
| ناشر | مرکز الدراسات و الأبحاث اليمنية |
| مکان نشر | يمن - صنعا |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ي85 الف2 247 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب التيجان في ملوك حمير، تألیف علی قملانی، مجموعه‌ای از قصه‌های تاریخی و اسطوره و خرافه است. تصحیح و مقدمه کتاب به قلم عبدالعزیز مقالح است.
ساختار
کتاب، مشتمل بر مقدمه مصحح و متن اثر است که به شیوه روایی - داستانی نوشته شده است.
گزارش محتوا
عبدالعزیز مقالح در ابتدای مقدمه اثر می‌نویسد: هنگامی‌که در قاهره دانشجو بودم، با تعداد زیادی از محققین و اساتید بزرگ در سالن کتابخانه و در رواق‌های دانشگاه و در مجالس ادبی و در باشگاه‌های شعری روبه‌رو شدم که بیشترشان می‌پرسیدند: آیا می‌توانی بر نسخه‌ای از کتاب «التيجان» دست یابی؟ پاسخ من همواره منفی بود؛ چراکه کتاب مورد درخواست ایشان، یک بار در هند چاپ شده و پس از آن نیز تکرار نشده است، بلکه این کتاب فراموش شده و در محیطهای تحقیقی دانشگاه‌ها یا علاقه‌مندان اساطیر عربی، از شعرا و ادبا، هم‌اکنون یاد و نشانی از آن نیست.
من آشکارا اهتمام به این کتاب و جستجوی آن را امری غریب می‌دانستم؛ چراکه از کتبی است که به‌طور اتفاقی در ابتدای زندگی ادبی‌ام حدود بیست سال پیش در کتابخانه بزرگ دانشگاه، آن را خواندم و مطالعه آن هیچ‌گونه هیجانی را در من باعث نشد؛ چراکه از دید من چیزی بیش از مجموعه اساطیر و افسانه‌ها و اخبار منقول، به‌ویژه اخبار آدم و بقیه انبیا(ع) و درگیری‌هایی که بین فرزندان نوح رخ داد، نبود. وجود اسرائیلیات در این جنبه از کتاب روشن است. بعد تاریخی یا اسطوره‌ای کتاب باقی می‌ماند که همین سبب رغبت و دل‌بستگی محققین و ادبا است؛ چه، اساطیر در ذات خود، دارای ارزش ادبی، هنری و انسانی هستند و این چیزی است که من نسبت به آن جاهل بودم و هنگامی که برای اولین بار این کتاب را خواندم، نمی‌توانستم آن را تصور کنم[۱].
وی سپس از مذاکرات طولانی‌اش با استاد بزرگ «فاروق خورشید» پیرامون کتاب یاد کرده است. آن استاد، از این کتاب بسیار تمجید می‌کرده؛ به‌گونه‌ای که گویی از گنجی پربها سخن می‌گفته است[۲].
در کتاب تیجان بین حوادث تاریخی و قصه‌های دینی و بین خرافه و اسطوره جمع شده است و اهتمام به آن، توجه به تاریخ نیست؛ چراکه این اثر مرجع تاریخی یا مصدر علمی بشمار نمی‌رود. اهتمام به این اثر و گرایش به آن از این جهت است که کتابی فنی و هنری است که پیدایش قصه عربی و شیوه روایتش را ثبت کرده است[۳].
کتاب با خبری از عبدالملک بن هشام که با چند واسطه از وهب بن منبه، خبر زیر را نقل کرده، آغاز شده است: 93 کتاب از آنچه خداوند بر انبیا نازل کرده را مطالعه کردم؛ پس در آنها چنین یافتم که کتبی که خداوند بر همه انبیا نازل کرده، 163 کتاب است: دو صحیفه بر آدم؛ پنجاه صحیفه بر شیث بن آدم؛ سی صحیفه بر اخنوع (ادریس)؛ دو صحیفه بر نوح (صحیفه‌ای قبل از طوفان و صحیفه‌ای پس از طوفان)؛ چهار صحیفه بر هود؛ دو صحیفه بر صالح؛ بیست صحیفه بر ابراهیم؛ پنجاه صحیفه بر موسی؛ زبور بر دواود؛ انجیل بر عیسی و فرقان بر محمد(ص)[۴].
پس از آن به شیوه رایج به اخبار خلقت عالم و استقرار عرش الهی بر آب[۵] و سپس به اخبار خلقت آدم و حوا و خروج آدم از بهشت و مانند آن اشاره شده است[۶]. عمر آدم(ع)، 930 سال و نامش به سریانی و عربی «آدم» بوده است. عمر حواء نیز 928 سال بوده است[۷].
در ادامه کتاب، اخبار و اساطیر و افسانه‌های مربوط به حکومت و فرمانروایی افراد مختلف، همچون: لقمان بن عاد، حارث بن همال، ابرهه، شرحبیل، بلقیس و... بیان شده است.
در بخشی از کتاب آمده است: دین حنیفیه، بر عرب غالب بود، تا اینکه عمرو بن قمعه کنانی پیدا شد. وی اولین کسی بود که دین ابراهیم و اسماعیل را تغییر داد و احکام آنها را نفی کرد[۸].
وضعیت کتاب
از این کتاب، دو نسخه موجود است: نسخه اصلی، در صنعا با عمر تقریبی پانصد سال قرار دارد و نسخه دیگری از آن در موزه آثار هنری لندن موجود است[۹].
اختلاف نسخ و توضیح برخی عبارات در پاورقی‌های کتاب و فهرست مطالب در انتهای آن ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.