شبهة الغلو (بهبهانی)

شبهة الغلو‏
پدیدآوران	بهبهاني، عبدالکريم (نويسنده) مجمع جهانی اهل بيت عليهم‌السلام. گروه پژوهش و پاسخ به شبهات (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	الغلو
ناشر	مجمع جهانی اهل بيت عليهم‌السلام. مرکز چاپ و نشر
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	مجلد1: 1426ق,
شابک	‎964-5688-52-1
موضوع	اسلام - مسايل متفرقه غلو غلاة شيعه کلام شيعه اماميه
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شبهة الغلو، اثر عبدالکریم بهبهانی، دوازدهمین شماره از مجموعه في رحاب أهل البیت(ع) است که به زبان عربی در یک جلد با موضوع کلام اسلامی، توسط مجموع جهانی اهل‎بیت(ع) منتشر شده است. نویسنده در این اثر به بررسی این نکته می‌پردازد که بیان فضائل اهل‎بیت عصمت و طهارت، غلو نیست؛ بلکه اهمیت جایگاه آنان که جانشینان پس از پیامبر(ص) هستند، اقتضای این مسئله را دارد و اگر کسی از این امر تعبیر به غلو می‌کند امر بر او مشتبه شده است.

ساختار

کتاب دارای مقدمه ناشر و محتوای مطالب (در پنج عنوان و خلاصه) است.

گزارش محتوا

در ابتدای این اثر همچون بقیه جلدهای مجموعه في رحاب أهل البیت(ع) مقدمه یکسانی از طرف ناشر مرقوم شده که توضیح آن در ششمین جلد از این مجموعه یعنی «البداء في القرآن الكريم» آمده است.

نویسنده در این اثر پس از بیان و روشن کردن مفهوم غلو و بیان این‌که غلو عبارت است از زیادت بر آنچه شرع، بیان و وحی، تقریر کرده است، این مفهوم (غلو) را در عقیده و شریعت بررسی می‌کند. وی سپس به بیان سه فرض در این مسئله می‌پردازد و در پایان مطالب، خلاصه بحث را ارائه می‌دهد.

بهبهانی سه نکته را به‌عنوان خلاصه مطالب طرح شده در این کتابچه مطرح می‌کند:

1. کتاب و سنت دلالت بر این ندارند که هرکسی که وصف مصاحبت با پیامبر اکرم(ص) را با خود یدک می‌کشید، دارای جایگاه خاصی است. اساساً در شریعتی که مقیاس ثابتش ایمان و عمل صالح و تقواست، اگر مصاحبت نبی اکرم(ص) مقرون به این امور باشد و کسی که هم‌نشین حضرت(ص) بوده تا آخر عمرش محافظ و مواظب ایمان و تقوایش باشد، دارای جایگاه خاص متقین خواهد بود وگرنه هیچ جایگاه ایمانی خاصی نخواهد داشت. در اینجا با توجه به آنچه بیان شد، این جایگاه را نمی‌توان برای همه صحابه لحاظ کرد و ثابت دانست زیرا قطعاً و به نص قرآن کریم درباره برخی بی‌تقوایی‌های آنان، برخی از صحابه مستحق چنین جایگاهی نیستند.
2. درباره گروهی از صحابه که مستحق جایگاه والا در میان مردم هستند هم باید گفت: ثبوت این جایگاه، دلالت بر استحقاق آن صحابی در خلافت رسول خدا(ص) و رهبری جامعه اسلامی پس از آن حضرت(ص) نمی‌کند. گاهی پدر از پسرش به لحاظ برخی خصوصیات فرزندش راضی است ولی در همان وقت او را دارای اهلیت به عهده گرفتن سرپرستی خانواده نمی‌بیند. ما نحن فیه هم به همین شکل است؛ یعنی رضایت پیامبر(ص) از یک شخص، مستلزم استعداد آن شخص برای تفویض شئون رسالت و امت نیست. مکتب اهل‎بیت(ع) به ثبوت برخی از فضائل برای برخی از صحابه اعتقاد دارد و در تعمیم این فضائل برای همه صحابیان پیامبر(ص) مناقشه می‌کند. همچنین در این مکتب، صرفاً وجود فضائل، دلیل بر استحقاق امامت و رهبری بعد از پیامبر(ص) نخواهد بود. پس تعمیم فضائل افراط و غلو است و اساس گرفتنش در تفویض خلافت، تفریط.
3. از اینجاست که پیروان اهل‎بیت(ع) قائلند که امامت و خلافت برپا نمی‌شود مگر با بالاترین اهلیت‎ها و ویژگی‌های انسانی در یک شخص که عبارت است از عصمت، نص بر امامت و خلافت شخص از جانب پیامبر اکرم(ص)، وصیت بر خلافت وی، افضلیت او در علم و...؛ و در اینجا اگر فضائل این شخص بیان شود غلوی در بیان فضائل صورت نگرفته است؛ بلکه تحفظ شدیدی بر موقعیت و جایگاه مهمی در رسالت آسمانی خاتم پیامبران صورت گرفته که رسالتی پس از ایشان نخواهد بود.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب در انتهای اثر آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها

في رحاب اهل البيت(ع)