مفاتيح الشرائع (تحقیق توحیدی): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ مفاتيح الشرائع (تحقیق امامی کاشانی) را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به مفاتيح الشرائع (تحقیق توحیدی) منتقل کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
[[توحیدی، مسیح]] (محقق) | [[توحیدی، مسیح]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =/ف9م7 182/7 BP | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE67079AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE67079AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ = | | چاپ = | ||
| شابک = | | شابک =978-600-5283-02-3 | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور = | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
این عنوان | '''مفاتيح الشرایع'''، اثر ملا محسن فیض کاشانى (متوفاى 1091ق) متخلص به فیض، از حکیمان، حدیث‌شناسان و فقیهان امامیه در قرن یازدهم است. این اثر مهم‌ترین و جامع‌ترین تألیف فقهی فیض است که نگارش آن را به سال 1042ق به پایان رسانده است. این نسخه منقح از کتاب با مقدمه و تصحیح مسیح توحیدی در دو جلد به زبان عربی منتشر شده است. | ||
در مقدمه تحقیقی مصحح ابتدا به زندگینامه و آثار فیض کاشانی و نیز سخنان علما پیرامون این شخصیت و اساتید و شاگردانش اشاره شده است. دسته‌بندی آثار فراوان این عالم شیعی در چهارده عنوان از بخش‌های مفید مقدمه است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج1، ص18-5</ref>. | |||
مصحح در ادامه مقدمه به بررسی کتاب مفاتیح الشرایع پرداخته و می‌نویسد: مولی محسن فیض در تنظیم و ترتیب مباحث فقهی این کتاب از شیوه تنظیم تألیفات فقهی فقهای پیشین پیروی نکرده است؛ بلکه آن را به‌واسطه دیدگاه نو، ترتیب جدیدی ارائه داده است<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>. درواقع فیض در کتاب‌های فقهی و حدیثی خود مانند وافی، معتصم الشیعة و مفاتیح الشرائع ترتیب جدیدی را اختیار نموده و با ادغام پاره‌ای ابواب در بعضی دیگر و جابه‌جا کردن ابواب، تدوین جدیدی برای فقه و حدیث پدید آورد. فیض این روش را تا حدود زیادی از شیوه غزالی در احیاء العلوم الهام گرفته است<ref>ر.ک: نقیبی، سید ابوالقاسم، ص78</ref>. وی مفاتیح را همانند ترتیب کتاب دیگرش «معتصم الشيعة في أحكام الشريعة» در دوازده کتاب تدوین کرده است؛ بدین‌صورت که فقه را به دو بخش: فن عبادات و سیاسات و فن عادات و معاملات تقسیم کرده است. هر یکى از این دو بخش، از شش کتاب و یک خاتمه تشکیل شده و هر کتاب نیز حاوی مقدمه و ابوابی است<ref>ر.ک: همان</ref>. | |||
وجود ده‌ها نسخه خطی از کتاب مفاتیح الشرایع بین منابع ارزشمند خطی در کتابخانه‌های بزرگ و معتبر جهانی حکایت از اهمیت این اثر نزد علما و شارحان دارد<ref>ر.ک: همان، ص82</ref>. | |||
اختصار، ایجاز، استدلالی بودن و استناد مباحث به کتاب و سنت در مفاتیح الشرائع، موجب گردید تا در آغاز تألیف موردتوجه و عنایت عالمان فقه اعم از مجتهدان، محدثان، اصولیان و اخباریان قرار گیرد. لذا بر این کتاب عالمان اصولی و اخباری حواشی نوشته‌اند. فراوانی شروح و حواشی بیان‌گر جایگاه آن در میان فقیهان امامیه می‌باشد<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج1، ص20؛ نقیبی، سید ابوالقاسم، ص80</ref>. | |||
==امتیازات نسخه== | |||
# عنوان‌گذاری هر مفتاح به‌نحوی‌که حکایت از مطالب طرح شده در آن مفتاح کند. این عناوین بین کروشه [ ] در ابتدای هر مفتاح ذکر شده است. در گوشه سمت راست نیز شماره مفاتیح در کروشه ذکر شده است که 1231 مفتاح را بالغ می‌شود. | |||
# ذکر خلاصه بحث در حاشیه صفحات و ذکر فهرست این خلاصه‌ها در آخر کتاب تا خواننده به‌راحتی بتواند به آن مراجعه کند. | |||
# تقویم نص با مراجعه به دیگر کتب فقهی مانند شرح محمدهادی بر مفاتیح الشرایع. | |||
# اعراب‌گذاری همه آیات و روایات ذکر شده در کتاب. | |||
# مستندسازی آیات، روایات و اقوال. | |||
# شرح و توضیح مطالب کتاب در پاورقی‌ها. | |||
# مقابله با چند نسخه خطی که شرح آن نسخ در مقدمه ذکر شده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص40-26</ref>. | |||
==پانویس == | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | |||
# مقدمه و متن کتاب. | |||
#[[:noormags:318499|نقیبی، سید ابوالقاسم، «مکتب، آثار و آرای فقهی فیض کاشانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، فصلنامه رهنمون، تابستان و زمستان 1386، شماره 23 و 24، ص71 تا 114]]. | |||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
[[مفاتيح الشرائع (تحقیق رجایی)]] | |||
[[الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع]] | |||
[[مصابیح الظلام فی شرح مفاتیح الشرایع]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده: | [[رده:فقه و اصول]] | ||
[[رده:فقه مذاهب]] | |||
[[رده: | [[رده:فقه شیعه]] | ||
[[رده: بهمن (98)]] | |||
[[رده: | |||
[[رده: | |||
[[رده: | |||
نسخهٔ ۲ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۲۸
| مفاتيح الشرائع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (نويسنده)
امامی کاشانی، محمد (محقق) توحیدی، مسیح (محقق) |
| ناشر | مدرسه عالي شهيد مطهري |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1395ش |
| شابک | 978-600-5283-02-3 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /ف9م7 182/7 BP |
مفاتيح الشرایع، اثر ملا محسن فیض کاشانى (متوفاى 1091ق) متخلص به فیض، از حکیمان، حدیث‌شناسان و فقیهان امامیه در قرن یازدهم است. این اثر مهم‌ترین و جامع‌ترین تألیف فقهی فیض است که نگارش آن را به سال 1042ق به پایان رسانده است. این نسخه منقح از کتاب با مقدمه و تصحیح مسیح توحیدی در دو جلد به زبان عربی منتشر شده است.
در مقدمه تحقیقی مصحح ابتدا به زندگینامه و آثار فیض کاشانی و نیز سخنان علما پیرامون این شخصیت و اساتید و شاگردانش اشاره شده است. دسته‌بندی آثار فراوان این عالم شیعی در چهارده عنوان از بخش‌های مفید مقدمه است[۱].
مصحح در ادامه مقدمه به بررسی کتاب مفاتیح الشرایع پرداخته و می‌نویسد: مولی محسن فیض در تنظیم و ترتیب مباحث فقهی این کتاب از شیوه تنظیم تألیفات فقهی فقهای پیشین پیروی نکرده است؛ بلکه آن را به‌واسطه دیدگاه نو، ترتیب جدیدی ارائه داده است[۲]. درواقع فیض در کتاب‌های فقهی و حدیثی خود مانند وافی، معتصم الشیعة و مفاتیح الشرائع ترتیب جدیدی را اختیار نموده و با ادغام پاره‌ای ابواب در بعضی دیگر و جابه‌جا کردن ابواب، تدوین جدیدی برای فقه و حدیث پدید آورد. فیض این روش را تا حدود زیادی از شیوه غزالی در احیاء العلوم الهام گرفته است[۳]. وی مفاتیح را همانند ترتیب کتاب دیگرش «معتصم الشيعة في أحكام الشريعة» در دوازده کتاب تدوین کرده است؛ بدین‌صورت که فقه را به دو بخش: فن عبادات و سیاسات و فن عادات و معاملات تقسیم کرده است. هر یکى از این دو بخش، از شش کتاب و یک خاتمه تشکیل شده و هر کتاب نیز حاوی مقدمه و ابوابی است[۴].
وجود ده‌ها نسخه خطی از کتاب مفاتیح الشرایع بین منابع ارزشمند خطی در کتابخانه‌های بزرگ و معتبر جهانی حکایت از اهمیت این اثر نزد علما و شارحان دارد[۵].
اختصار، ایجاز، استدلالی بودن و استناد مباحث به کتاب و سنت در مفاتیح الشرائع، موجب گردید تا در آغاز تألیف موردتوجه و عنایت عالمان فقه اعم از مجتهدان، محدثان، اصولیان و اخباریان قرار گیرد. لذا بر این کتاب عالمان اصولی و اخباری حواشی نوشته‌اند. فراوانی شروح و حواشی بیان‌گر جایگاه آن در میان فقیهان امامیه می‌باشد[۶].
امتیازات نسخه
- عنوان‌گذاری هر مفتاح به‌نحوی‌که حکایت از مطالب طرح شده در آن مفتاح کند. این عناوین بین کروشه [ ] در ابتدای هر مفتاح ذکر شده است. در گوشه سمت راست نیز شماره مفاتیح در کروشه ذکر شده است که 1231 مفتاح را بالغ می‌شود.
- ذکر خلاصه بحث در حاشیه صفحات و ذکر فهرست این خلاصه‌ها در آخر کتاب تا خواننده به‌راحتی بتواند به آن مراجعه کند.
- تقویم نص با مراجعه به دیگر کتب فقهی مانند شرح محمدهادی بر مفاتیح الشرایع.
- اعراب‌گذاری همه آیات و روایات ذکر شده در کتاب.
- مستندسازی آیات، روایات و اقوال.
- شرح و توضیح مطالب کتاب در پاورقی‌ها.
- مقابله با چند نسخه خطی که شرح آن نسخ در مقدمه ذکر شده است[۷].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- نقیبی، سید ابوالقاسم، «مکتب، آثار و آرای فقهی فیض کاشانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، فصلنامه رهنمون، تابستان و زمستان 1386، شماره 23 و 24، ص71 تا 114.