ابن بلخی

ابن‌بلخی

نام	ابن‌بلخی
نام‌های دیگر
نام پدر
متولد	نیمه اول قرن ششم
محل تولد	بلخی نژاد
رحلت	510 ق
اساتید
برخی آثار	فارسنامه ابن بلخی فارس‌نامه (تعريب)
کد مؤلف	AUTHORCODE01068AUTHORCODE

ابن بلخى (متوفاى پس از 510 ق). از مؤلفان و نويسندگان و مورخان مشهور در نيمهٔ اول قرن ششم هجرى، وى در دوران سلطنت سلطان محمد سلجوقى مستوفى فارس بود و از خراسان بدان ديار رفته و همان‌جا مانده و به کسب اطلاعات وسيع خود در آن ديار پرداخته بود چنانکه دربارهٔ همهٔ امور فارس و سپاهى و رعيت آن سامان اطلاعات وافر اندوخت و در کسب اطلاع از انساب و تواريخ ملوک و پادشاهان از عهد کيومرث تحقيق کافى واجب داشت و اخبار ايشان را چنانکه بر آن اعتماد باشد خواند، و بنابر امر سلطان محمد که مجموعه‌اى جامع دربارهٔ پارس مى‌خواست به تأليف کتاب پرارزش خود در ذکر تاريخ و جغرافياى پارس مبادرت کرده و آن را فارسنامه ناميده است. از وی جز این کتاب اثر دیگری به دست نیامده‌، اما خودش نوشته‌ که بر آن بود تا کتاب تاریخ دیگری از زمان پیامبر اسلام تا دوران خود وی بنویسد.

ولادت

نام و نشان وى‌ تاكنون ناشناخته مانده است.

لسترنج و نیکلسون نوشته‌اند كه نویسندۀ فارسنامه را نخست حمداللّه مستوفی «ابن بلخى» خوانده است. حاجى خليفه نيز شهرت او را به همین صورت نوشته است.

ادوارد براون احتمال داده است كه وى همان ابوزيد احمد بن سهل البلخى، مؤلف صور الاقاليم باشد اما با توجه به‌زمان زندگى احمد بن سهل (حدود 236-322 ق) چنين احتمالى صحيح به نظرنمى‌آيد. ابن بلخى در فارسنامه مى‌گوید كه اگر چه بلخى نژاد است، اما در فارس‌تربيت يافته است. پدر بزرگ وى در زمان ركن‌الدوله خمار تگين كه از سوى‌سلطان بركيارق سلجوقى، بر فارس فرمان مى‌راند، در حدود 492 ق، مستوفى‌يا حسابدار ماليات فارس بود. ابن بلخى در همین دوران به فارس آمد و با تاريخ و اوضاع طبيعى و اقتصادى‌ و سياسى این ديار به خوبى آشنا شد. از این رو سلطان ابوشجاع محمد، برادر و جانشين بركيارق، او را به نوشتن فارسنامه فرمان داد.

منابع مقاله

برگ‌‌نیسی، کاظم، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، جلد3، ص135، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374

وابسته‌ها

فارسنامه ابن بلخی

فارس‌نامه (تعريب)