الآراء الفقهية: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR13601J1.jpg | عنوان =الآراء الفقهية | عنوان‌های دیگر =...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
}} | }} | ||
'''الآراء الفقهية'''، اثر فقهی شیخ هادی نجفی (معاصر) است که بر پایه کتاب | '''الآراء الفقهية'''، اثر فقهی شیخ [[نجفي، هادي|هادی نجفی]] (معاصر) است که بر پایه کتاب «[[المكاسب (طبع قدیم)|المكاسب]]» [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ مرتضی انصاری]] (متوفی 1281ق) به نگارش درآمده است. | ||
این اثر فقهی که اکنون درصدد معرفی آن هستیم، فعلا هشت جلد آن چاپ شده و حاوی مجموعه دیدگاه‌های فقهی و اجتهادی مؤلف درباره مکاسب محرمه و بیع است که در مدرسه صدر اصفهان در محضر جمعی از طلاب بیان شده است<ref>ر.ک: خادمیان، محمدرضا، ص83</ref>. | این اثر فقهی که اکنون درصدد معرفی آن هستیم، فعلا هشت جلد آن چاپ شده و حاوی مجموعه دیدگاه‌های فقهی و اجتهادی مؤلف درباره مکاسب محرمه و بیع است که در مدرسه صدر اصفهان در محضر جمعی از طلاب بیان شده است<ref>ر.ک: خادمیان، محمدرضا، ص83</ref>. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
# بررسی معنای لغوی؛ | # بررسی معنای لغوی؛ | ||
# بررسی معنای اصطلاحی؛ | # بررسی معنای اصطلاحی؛ | ||
# ذکر اقوال علما در مسئله مورد نظر از زمان شیخ صدوق و مفید و طوسی تا زمان صاحب جواهر و شیخ | # ذکر اقوال علما در مسئله مورد نظر از زمان [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]] و [[مفید، محمد بن محمد|مفید]] و [[طوسی، محمد بن حسن|طوسی]] تا زمان [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]] و [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]]؛ | ||
# بررسی ادله شرعیه و دامنه دلالت و حجیت آن‌ها؛ | # بررسی ادله شرعیه و دامنه دلالت و حجیت آن‌ها؛ | ||
# گزینش و اثبات قول مختار<ref>ر.ک: همان، ص83-84؛ مقدمه کتاب، ج1، ص7</ref>. | # گزینش و اثبات قول مختار<ref>ر.ک: همان، ص83-84؛ مقدمه کتاب، ج1، ص7</ref>. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
از ویژگی‌های کتاب الآراء الفقهية، به موارد ذیل می‌توان اشاره کرد: | از ویژگی‌های کتاب الآراء الفقهية، به موارد ذیل می‌توان اشاره کرد: | ||
الف)- بررسی مسائل مستحدثه: همواره فقه شیعه در طول مدیریت فقهی خود به مسائل مستحدثه، نگاهی فعال و پویا داشته و دارد و از هرگونه انفعال و رکود به‌دور بوده است. اثر حاضر از پرداختن به مسائل نوپیدا غافل نبوده و به‌خوبی به آن پرداخته است؛ مسائل مهم و مورد ابتلایی که هر روز جامعه اسلامی با آن دست‌به‌گریبان بوده، غفلت از آن‌ها نارواست؛ برای نمونه مسائل مستحدثه ذیل را در این اثر فقهی می‌توان یافت: | الف)- بررسی مسائل مستحدثه: همواره فقه شیعه در طول مدیریت فقهی خود به مسائل مستحدثه، نگاهی فعال و پویا داشته و دارد و از هرگونه انفعال و رکود به‌دور بوده است. اثر حاضر از پرداختن به مسائل نوپیدا غافل نبوده و به‌خوبی به آن پرداخته است؛ مسائل مهم و مورد ابتلایی که هر روز جامعه اسلامی با آن دست‌به‌گریبان بوده، غفلت از آن‌ها نارواست؛ برای نمونه مسائل مستحدثه ذیل را در این اثر فقهی می‌توان یافت: | ||
# العملية الجراحية البلاستيكية (عمل جراحی پلاستیک)؛ | # العملية الجراحية البلاستيكية (عمل جراحی پلاستیک)؛ | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۷: | ||
ب)- بررسی مسائل عنوان‌نشده در مکاسب: گاهی پختگی ابحاث فقهی اقتضا می‌کند یک مسئله با در نظر گرفتن لوازم و مسائل دیگر که در همان راستا هستند، مطرح شود؛ البته بدون این امر مهم، بحث یا ناقص می‌ماند و یا از بداهت لازم محروم می‌گردد. | ب)- بررسی مسائل عنوان‌نشده در مکاسب: گاهی پختگی ابحاث فقهی اقتضا می‌کند یک مسئله با در نظر گرفتن لوازم و مسائل دیگر که در همان راستا هستند، مطرح شود؛ البته بدون این امر مهم، بحث یا ناقص می‌ماند و یا از بداهت لازم محروم می‌گردد. | ||
یکی از ویژگی‌های قابل‌توجه «الأراء الفقهية»، دقت و اهتمام به مسائلی است که جناب [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ اعظم]] (عليه الرحمة) در مکاسب - بنا بر جهاتی - بدان‌ها نپرداخته است. | |||
اثر حاضر به‌دور از هرگونه شتاب‌زدگی و با حوصله علمی لازم، مسائل متعرض‌نشده توسط [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] (عليه الرحمة) را به نظاره فقهی نشسته است؛ مسائلی همانند: الربا، حلق اللحية (تراشیدن ریش) و الضرائب (مالیات) و مانند آن<ref>ر.ک: همان</ref>. | |||
ج)- وسعت دامنه تحقیق: از عوامل ارزش‌بخش در یک اثر علمی، می‌توان به عوامل تحقیق و تدقیق اشاره کرد. هر اندازه در اثری جای این عامل مهم، خالی باشد، از تأثیر مطلوب آن کاسته خواهد شد و هر اندازه احکام و اتقان بیشتری در تحقیق داشته باشد، بر تأثیر آن افزوده خواهد شد؛ برای مثال آثاری همانند «[[جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام|جواهر الكلام]]» و «[[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]]»، آنگاه که درصدد اثبات و نفی یک فرع فقهی برمی‌آیند، آن‌چنان تتبعات و تحقیقات دامنه‌داری از کتب فقها ارائه می‌دهند که موجب شگفتی خواننده از این استیعاب می‌شوند. | |||
د)- برخورداری از نثری روان و سلیس و رعایت نظم منطقی موضوعات، از دیگر ویژگی‌های کتاب می‌باشد. در مکاسب مرحوم شیخ انصاری هرچند بحث «احتکار و تسعیر» آمده است، اما در آخر بحث بیع وارده شده است؛ بااین‌حال مؤلف محترم با رعایت نظم منطقی و ترتیب حروف هجا، نوع رابع مکاسب محرمه را با بحث احتکار آغاز کرده است</ref>ر.ک: همان، ص85</ref>. | «الأراء الفقهية»، اثری قابل توجه در زمینه رصد و حکایت اقوال فقهاست. گاهی در یک فرع فقهی، قریب به سی اثر فقهی تتبع شده است؛ به‌طوری‌که ناخودآگاه، آثار گران‌سنگی، همچون «[[جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام|جواهر الكلام]]» و «[[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]]» را ازاین‌جهت تداعی می‌کند. | ||
نکته دیگری که در همین زمینه باید یادآور شد کوشش مؤلف محترم در تحقیق بعضی آثار منسوب به ائمه اطهار(ع) است؛ برای نمونه ایشان در ادله عامه مکاسب محرمه، در دلیل روایی، روایتی از [[امام رضا(ع)]] به نقل از «الفقه الرضوي» نقل می‌نماید؛ آنگاه در صحت نسبت این کتاب به حضرت، هشت قول را بازگویی و نهایتاً با ارائه دلایل و شواهدی صحت انتساب این کتاب را به [[امام رضا(ع)]] نفی می‌نماید<nowiki></ref></nowiki>ر.ک: همان، ص84-85<nowiki></ref></nowiki>. | |||
د)- برخورداری از نثری روان و سلیس و رعایت نظم منطقی موضوعات، از دیگر ویژگی‌های کتاب می‌باشد. در مکاسب مرحوم [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] هرچند بحث «احتکار و تسعیر» آمده است، اما در آخر بحث بیع وارده شده است؛ بااین‌حال مؤلف محترم با رعایت نظم منطقی و ترتیب حروف هجا، نوع رابع مکاسب محرمه را با بحث احتکار آغاز کرده است<nowiki></ref></nowiki>ر.ک: همان، ص85<nowiki></ref></nowiki>. | |||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
برخی از علما بر این اثر تقریظهایی نوشته‌اند؛ همچون حضرات آیات صافی گلپایگانی، موسوی خلخالی، عبدالستار حسینی بغدادی، محمد عزالدین حسینی زنجانی، بشیر حسین نجفی. این تقریظها را در ابتدای جلدهای پنج تا هشت می‌توان دید. | برخی از علما بر این اثر تقریظهایی نوشته‌اند؛ همچون حضرات آیات [[صافی گلپایگانی، لطف‌الله|صافی گلپایگانی]]، موسوی خلخالی، عبدالستار حسینی بغدادی، محمد عزالدین حسینی زنجانی، [[نجفی، بشیر‌حسین|بشیر حسین نجفی]]. این تقریظها را در ابتدای جلدهای پنج تا هشت می‌توان دید. | ||
بیشتر پاورقی‌ها به ذکر مستندات مطالب کتاب اختصاص یافته است و گاه به ترجمه یک راوی<ref>مثلا ر.ک: پاورقی ج7، ص133</ref> یا به ترجمه یک واژه<ref>مثلا ر.ک: همان، ص134</ref>. | بیشتر پاورقی‌ها به ذکر مستندات مطالب کتاب اختصاص یافته است و گاه به ترجمه یک راوی<ref>مثلا ر.ک: پاورقی ج7، ص133</ref> یا به ترجمه یک واژه<ref>مثلا ر.ک: همان، ص134</ref>. | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۴: | ||
# خادمیان، محمدرضا، «نگاهی گذرا به الآراء الفقهية»، آینه پژوهش، مهر و آبان 1388، شماره 118، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، به آدرس: | # خادمیان، محمدرضا، «نگاهی گذرا به الآراء الفقهية»، آینه پژوهش، مهر و آبان 1388، شماره 118، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، به آدرس: | ||
http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/565337 | http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/565337 | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۹: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
[[موسوعة الآراء الفقهية]] | [[موسوعة الآراء الفقهية]] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ ۲۶ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۲۳
| الآراء الفقهية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نجفي، هادي (نویسنده) |
| ناشر | [بي نا]
دار النشر اسلام شب افروز مهر قائم |
| مکان نشر | [بي جا] - [بي جا]
ايران - تهران ايران - قم ايران - اصفهان |
| سال نشر | 1387ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-7331-77-7 |
| موضوع | فقه جعفري - قرن 14
معاملات (فقه) کسب و کار حرام |
| تعداد جلد | 8 |
| کد کنگره | ن3آ4* 191/1 BP |
الآراء الفقهية، اثر فقهی شیخ هادی نجفی (معاصر) است که بر پایه کتاب «المكاسب» شیخ مرتضی انصاری (متوفی 1281ق) به نگارش درآمده است.
این اثر فقهی که اکنون درصدد معرفی آن هستیم، فعلا هشت جلد آن چاپ شده و حاوی مجموعه دیدگاه‌های فقهی و اجتهادی مؤلف درباره مکاسب محرمه و بیع است که در مدرسه صدر اصفهان در محضر جمعی از طلاب بیان شده است[۱].
ساختار
ازآنجاکه این اثر فقهی درس خارج مؤلف محترم است، شیوه تنظیم کتاب نیز بر اساس شیوه ارائه مطالب در حضور شاگردان سامان یافته است. بحث و بررسی‌های فقهی در قالب پنج مرحله ذیل دنبال شده است:
- بررسی معنای لغوی؛
- بررسی معنای اصطلاحی؛
- ذکر اقوال علما در مسئله مورد نظر از زمان شیخ صدوق و مفید و طوسی تا زمان صاحب جواهر و شیخ انصاری؛
- بررسی ادله شرعیه و دامنه دلالت و حجیت آن‌ها؛
- گزینش و اثبات قول مختار[۲].
سه جلد ابتدایی کتاب به مکاسب محرمه و پنج جلد بعدی آن به مباحث مرتبط با بیع اختصاص یافته است. در ابتدای جلد اول مقدمه‌ای از مؤلف آمده است.
گزارش محتوا
از ویژگی‌های کتاب الآراء الفقهية، به موارد ذیل می‌توان اشاره کرد:
الف)- بررسی مسائل مستحدثه: همواره فقه شیعه در طول مدیریت فقهی خود به مسائل مستحدثه، نگاهی فعال و پویا داشته و دارد و از هرگونه انفعال و رکود به‌دور بوده است. اثر حاضر از پرداختن به مسائل نوپیدا غافل نبوده و به‌خوبی به آن پرداخته است؛ مسائل مهم و مورد ابتلایی که هر روز جامعه اسلامی با آن دست‌به‌گریبان بوده، غفلت از آن‌ها نارواست؛ برای نمونه مسائل مستحدثه ذیل را در این اثر فقهی می‌توان یافت:
- العملية الجراحية البلاستيكية (عمل جراحی پلاستیک)؛
- تغيير الجنسية (تغییر جنسیت)؛
- الاستنساخ البشري (درآمیختن نطفه در بیرون از رحم و تولید افراد متعدد از آن نطفه در دستگاه)؛
- أخذ مني الزوج و تقویتة في الخارج ثم تزريقه في رحم زوجته (گرفتن منی از زوج و پرورش آن در آزمایشگاه و انتقال آن به رحم زوجه)؛
- بيع الكحول الطبيعية و الصناعية (فروش الکل طبیعی و صنعتی)؛
- الترقيع و زرع الأعضاء و التشريح (پیوند اعضاء و تشریح)؛
- التصفيق في المجالس المنسوبة إلی أهل‌البيت(ع) (کف زدن و شادی در مجالس منسوب به اهل‌بیت)[۳].
ب)- بررسی مسائل عنوان‌نشده در مکاسب: گاهی پختگی ابحاث فقهی اقتضا می‌کند یک مسئله با در نظر گرفتن لوازم و مسائل دیگر که در همان راستا هستند، مطرح شود؛ البته بدون این امر مهم، بحث یا ناقص می‌ماند و یا از بداهت لازم محروم می‌گردد.
یکی از ویژگی‌های قابل‌توجه «الأراء الفقهية»، دقت و اهتمام به مسائلی است که جناب شیخ اعظم (عليه الرحمة) در مکاسب - بنا بر جهاتی - بدان‌ها نپرداخته است.
اثر حاضر به‌دور از هرگونه شتاب‌زدگی و با حوصله علمی لازم، مسائل متعرض‌نشده توسط شیخ انصاری (عليه الرحمة) را به نظاره فقهی نشسته است؛ مسائلی همانند: الربا، حلق اللحية (تراشیدن ریش) و الضرائب (مالیات) و مانند آن[۴].
ج)- وسعت دامنه تحقیق: از عوامل ارزش‌بخش در یک اثر علمی، می‌توان به عوامل تحقیق و تدقیق اشاره کرد. هر اندازه در اثری جای این عامل مهم، خالی باشد، از تأثیر مطلوب آن کاسته خواهد شد و هر اندازه احکام و اتقان بیشتری در تحقیق داشته باشد، بر تأثیر آن افزوده خواهد شد؛ برای مثال آثاری همانند «جواهر الكلام» و «مفتاح الكرامة»، آنگاه که درصدد اثبات و نفی یک فرع فقهی برمی‌آیند، آن‌چنان تتبعات و تحقیقات دامنه‌داری از کتب فقها ارائه می‌دهند که موجب شگفتی خواننده از این استیعاب می‌شوند.
«الأراء الفقهية»، اثری قابل توجه در زمینه رصد و حکایت اقوال فقهاست. گاهی در یک فرع فقهی، قریب به سی اثر فقهی تتبع شده است؛ به‌طوری‌که ناخودآگاه، آثار گران‌سنگی، همچون «جواهر الكلام» و «مفتاح الكرامة» را ازاین‌جهت تداعی می‌کند.
نکته دیگری که در همین زمینه باید یادآور شد کوشش مؤلف محترم در تحقیق بعضی آثار منسوب به ائمه اطهار(ع) است؛ برای نمونه ایشان در ادله عامه مکاسب محرمه، در دلیل روایی، روایتی از امام رضا(ع) به نقل از «الفقه الرضوي» نقل می‌نماید؛ آنگاه در صحت نسبت این کتاب به حضرت، هشت قول را بازگویی و نهایتاً با ارائه دلایل و شواهدی صحت انتساب این کتاب را به امام رضا(ع) نفی می‌نماید</ref>ر.ک: همان، ص84-85</ref>.
د)- برخورداری از نثری روان و سلیس و رعایت نظم منطقی موضوعات، از دیگر ویژگی‌های کتاب می‌باشد. در مکاسب مرحوم شیخ انصاری هرچند بحث «احتکار و تسعیر» آمده است، اما در آخر بحث بیع وارده شده است؛ بااین‌حال مؤلف محترم با رعایت نظم منطقی و ترتیب حروف هجا، نوع رابع مکاسب محرمه را با بحث احتکار آغاز کرده است</ref>ر.ک: همان، ص85</ref>.
وضعیت کتاب
برخی از علما بر این اثر تقریظهایی نوشته‌اند؛ همچون حضرات آیات صافی گلپایگانی، موسوی خلخالی، عبدالستار حسینی بغدادی، محمد عزالدین حسینی زنجانی، بشیر حسین نجفی. این تقریظها را در ابتدای جلدهای پنج تا هشت می‌توان دید.
بیشتر پاورقی‌ها به ذکر مستندات مطالب کتاب اختصاص یافته است و گاه به ترجمه یک راوی[۵] یا به ترجمه یک واژه[۶].
فهرست محتویات هر جلد در انتهای آن آمده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- خادمیان، محمدرضا، «نگاهی گذرا به الآراء الفقهية»، آینه پژوهش، مهر و آبان 1388، شماره 118، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، به آدرس:
http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/565337