تاریخ‌نامه طبری (پیش از اسلام): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ش‎ه' به 'ش‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ی' به 'ی‌ی')
جز (جایگزینی متن - 'ش‎ه' به 'ش‌ه')
خط ۵۴: خط ۵۴:
افزون بر ارزش‎‎های تاریخی تاریخ‌نامه طبری،‎ اهمیت‎ این‎ کتاب به‌عنوان اثری ادبی و شان آن در تاریخ ادبیات ایران و جایگاه‎ آن‎ همچون حلقه‌ای اصلی از زنجیره‎ تطور‎ زبان و ادب‎‎ فارسی‎ بر‎ اهل فن پوشیده نیست. در خصوص‎ جنبه‎ ادبی تاریخ‌نامه‎ طبری، مصحح محترم کتاب در پیشگفتار می‌نویسد: «تاریخ‌نامه طبری، پس از‎ «مقدمه شاهنامه ابومنصوری» که‎ رساله‌واری بیست‎ و سی برگی‎ است‎ و به فرمان ابومنصور عبدالرزاق‎ طوسی به سال 346ق، گردآوری گشته، دومین‎ متن منثور تاریخ‎دار زبان فارسی‎ است‎. ترجمه تاریخ‌نامه طبری‎ به سال‎ 352‎ق، به روزگار سامانیان‎ به‎ دوران منصور بن نوح‎‎ بن‎ احمد بن اسماعیل صورت پذیرفته است. از آن‎ روزگاران، در سده‌های نخستین استقرار حکومت‎های ایرانی، آثار‎ چندانی‎‎ به‌جای نمانده است. ازاین‌روی تاریخ‌نامه‎ طبری‎ از نخستین‎‎ نمونه‌های‎ ارجمند‎ زبان فارسی دری است‎ که گذشته از قدمت و اصالت، به اعتبار در بر داشتن و احتوای آن بر تاریخ عمومی‎ جهان‎‎ و ایران، از آفرینش آدم(ع) تا روزگار‎ نویسنده‎، مجموعه‌ای‎‎ گران‌بار‎ از‎ اساطیر و داستان‌ها و افسانه‌های‎ آیینی‎ و ملی است و از سویی دیگر به سبب گنجینه‌ای گران‌بار از واژگان و ترکیب‌های کهن زبان فارسی و پرهیز‎ از‎ به‎‎کار بردن واژه‌های‎ بیگانه، شایسته بازنگری و بررسی‎ و مداقه‎ است»<ref>ر.ک: تبریزنیا، مجتبی، ص32</ref>.  
افزون بر ارزش‎‎های تاریخی تاریخ‌نامه طبری،‎ اهمیت‎ این‎ کتاب به‌عنوان اثری ادبی و شان آن در تاریخ ادبیات ایران و جایگاه‎ آن‎ همچون حلقه‌ای اصلی از زنجیره‎ تطور‎ زبان و ادب‎‎ فارسی‎ بر‎ اهل فن پوشیده نیست. در خصوص‎ جنبه‎ ادبی تاریخ‌نامه‎ طبری، مصحح محترم کتاب در پیشگفتار می‌نویسد: «تاریخ‌نامه طبری، پس از‎ «مقدمه شاهنامه ابومنصوری» که‎ رساله‌واری بیست‎ و سی برگی‎ است‎ و به فرمان ابومنصور عبدالرزاق‎ طوسی به سال 346ق، گردآوری گشته، دومین‎ متن منثور تاریخ‎دار زبان فارسی‎ است‎. ترجمه تاریخ‌نامه طبری‎ به سال‎ 352‎ق، به روزگار سامانیان‎ به‎ دوران منصور بن نوح‎‎ بن‎ احمد بن اسماعیل صورت پذیرفته است. از آن‎ روزگاران، در سده‌های نخستین استقرار حکومت‎های ایرانی، آثار‎ چندانی‎‎ به‌جای نمانده است. ازاین‌روی تاریخ‌نامه‎ طبری‎ از نخستین‎‎ نمونه‌های‎ ارجمند‎ زبان فارسی دری است‎ که گذشته از قدمت و اصالت، به اعتبار در بر داشتن و احتوای آن بر تاریخ عمومی‎ جهان‎‎ و ایران، از آفرینش آدم(ع) تا روزگار‎ نویسنده‎، مجموعه‌ای‎‎ گران‌بار‎ از‎ اساطیر و داستان‌ها و افسانه‌های‎ آیینی‎ و ملی است و از سویی دیگر به سبب گنجینه‌ای گران‌بار از واژگان و ترکیب‌های کهن زبان فارسی و پرهیز‎ از‎ به‎‎کار بردن واژه‌های‎ بیگانه، شایسته بازنگری و بررسی‎ و مداقه‎ است»<ref>ر.ک: تبریزنیا، مجتبی، ص32</ref>.  


پیشگفتار‎ مصحح‎‎ کتاب با شرحی از زندگی‌نامه، شکل و شمایل فرضی، تحصیلات و مدارج علمی، اوضاع و احوال زمان حیات و آثار طبری ادامه می‌یابد. آنگاه معرفی و بررسی جامع و مفیدی از مهم‎ترین اثر طبری، یعنی أخبار الأمم و الملوك یا تاريخ الرسل و الملوك‎ همراه با اظهار نظرات‎ گروهی‎ از مورخان قدیم و محققان‎ و صاحب‌نظران جدید درباره ارزش‎ها و ویژگی‌های تاریخ طبری‎ ارائه شده است.<ref>ر.ک: همان، ص33-32؛ مقدمه مصحح، صفحه هجده تا بیست‌وهشت</ref>.
پیشگفتار‎ مصحح‎‎ کتاب با شرحی از زندگی‌نامه، شکل و شمایل فرضی، تحصیلات و مدارج علمی، اوضاع و احوال زمان حیات و آثار طبری ادامه می‌یابد. آنگاه معرفی و بررسی جامع و مفیدی از مهم‎ترین اثر طبری، یعنی أخبار الأمم و الملوك یا تاريخ الرسل و الملوك‎ همراه با اظهار نظرات‎ گروهی‎ از مورخان قدیم و محققان‎ و صاحب‌نظران جدید درباره ارزش‌ها و ویژگی‌های تاریخ طبری‎ ارائه شده است.<ref>ر.ک: همان، ص33-32؛ مقدمه مصحح، صفحه هجده تا بیست‌وهشت</ref>.


در فراز دیگری از پیشگفتار، مصحح به توصیف اوضاع‎ و احوال و شرایط زمانی مناسبی که‎ در‎ اثر ضعف و تحلیل قدرت‎ خلافت عباسی از یک‎سو و ظهور حکومت‎های محلی همچون‎ سامانیان و آل‎بویه - که علاقه و اهتمام وافری به حمایت از‎ دانشمندان‎ و احیای زبان مادری داشتند - از‎ سوی‎ دیگر به وجود آمده بود، می‌پردازد و نشان می‌دهد که مهم‎ترین عامل پیدایی‎ و افزونی آثار فارسی بعد از اسلام، بستر مناسبی بود که به این‎‎ ترتیب‎، به‌ویژه توسط حکومت‎های‎ محلی‎ با تمایلات نژادی و قومی و به تعبیری ملی فراهم شده بود<ref>ر.ک: همان، ص33؛ همان، صفحه سی‎وسه</ref>.
در فراز دیگری از پیشگفتار، مصحح به توصیف اوضاع‎ و احوال و شرایط زمانی مناسبی که‎ در‎ اثر ضعف و تحلیل قدرت‎ خلافت عباسی از یک‎سو و ظهور حکومت‎های محلی همچون‎ سامانیان و آل‎بویه - که علاقه و اهتمام وافری به حمایت از‎ دانشمندان‎ و احیای زبان مادری داشتند - از‎ سوی‎ دیگر به وجود آمده بود، می‌پردازد و نشان می‌دهد که مهم‎ترین عامل پیدایی‎ و افزونی آثار فارسی بعد از اسلام، بستر مناسبی بود که به این‎‎ ترتیب‎، به‌ویژه توسط حکومت‎های‎ محلی‎ با تمایلات نژادی و قومی و به تعبیری ملی فراهم شده بود<ref>ر.ک: همان، ص33؛ همان، صفحه سی‎وسه</ref>.


پیشگفتار با معرفی کوتاه خاندان بلعمی و تعیین‎ نقش و جایگاه این خاندان در حفظ و اعتلای فرهنگ و ادب‎ ایرانی ادامه می‌یابد‎. سپس‎ به معرفی و بحث پیرامون «ترجمه‎ تاریخ‌نامه طبری» می‌پردازد. مصحح کتاب در این قسمت ضمن‎ ارج نهادن به تلاش‎های علم‎دوستانه خاندان بلعمی، معتقدند که خاندان بلعمی تلاش کردند ترجمه تاریخ‎ طبری‎ را به‎ خود منتسب نمایند، درحالی‌که اندیشه این کار متعلق به امیر سامانی‎ بوده و مترجمان آن نیز گروهی از‎ دبیران بوده‌اند<ref>ر.ک: همان؛ همان، صفحه سی‎وپنج تا چهل</ref>.
پیشگفتار با معرفی کوتاه خاندان بلعمی و تعیین‎ نقش و جایگاه این خاندان در حفظ و اعتلای فرهنگ و ادب‎ ایرانی ادامه می‌یابد‎. سپس‎ به معرفی و بحث پیرامون «ترجمه‎ تاریخ‌نامه طبری» می‌پردازد. مصحح کتاب در این قسمت ضمن‎ ارج نهادن به تلاش‌های علم‎دوستانه خاندان بلعمی، معتقدند که خاندان بلعمی تلاش کردند ترجمه تاریخ‎ طبری‎ را به‎ خود منتسب نمایند، درحالی‌که اندیشه این کار متعلق به امیر سامانی‎ بوده و مترجمان آن نیز گروهی از‎ دبیران بوده‌اند<ref>ر.ک: همان؛ همان، صفحه سی‎وپنج تا چهل</ref>.


در آخرین مطلب پیشگفتار، مصحح محترم از چگونگی‎‎ آغاز‎ و اهتمام‎ به تصحیح متن تاریخ‌نامه طبری و معرفی‎ نسخه‌های خطی مورد استفاده و مقایسه آنها و معرفی نسخه‎‎ اساس‎ و روش کار سخن‎ می‌گویند. در پایان پیشگفتار نیز عکس‎های صفحاتی‎ از‎ نسخه‌های خطی مورد استفاده در تصحیح حاضر، به چاپ رسیده‎ است. آنگاه متن‎ تاریخ‌نامه‎ آغاز‎ می‌گردد<ref>ر.ک: همان؛ صفحه چهل‌وشش تا شصت‌وچهار</ref>.  
در آخرین مطلب پیشگفتار، مصحح محترم از چگونگی‎‎ آغاز‎ و اهتمام‎ به تصحیح متن تاریخ‌نامه طبری و معرفی‎ نسخه‌های خطی مورد استفاده و مقایسه آنها و معرفی نسخه‎‎ اساس‎ و روش کار سخن‎ می‌گویند. در پایان پیشگفتار نیز عکس‎های صفحاتی‎ از‎ نسخه‌های خطی مورد استفاده در تصحیح حاضر، به چاپ رسیده‎ است. آنگاه متن‎ تاریخ‌نامه‎ آغاز‎ می‌گردد<ref>ر.ک: همان؛ صفحه چهل‌وشش تا شصت‌وچهار</ref>.  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش