ابشیهی، محمد بن احمد: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'ب‎ا' به 'ب‌ا')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
    جز (جایگزینی متن - 'ى‎ن' به 'ى‌ن')
    خط ۵۶: خط ۵۶:
    گویا کتاب «[[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]]» نخستین بار در 1268ق‎ در بولاق به چاپ رسیده و پس‌ازآن بارها انتشار یافته که آخرین چاپ در 1986م در بیروت بوده است‎. شهرت «[[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]]» موجب شد که آن را حتى پیش از آنکه در بولاق به چاپ رسد، به ترکى ترجمه کنند. سپس ژ.را آن را به فرانسه برگرداند<ref>همان</ref>.
    گویا کتاب «[[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]]» نخستین بار در 1268ق‎ در بولاق به چاپ رسیده و پس‌ازآن بارها انتشار یافته که آخرین چاپ در 1986م در بیروت بوده است‎. شهرت «[[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]]» موجب شد که آن را حتى پیش از آنکه در بولاق به چاپ رسد، به ترکى ترجمه کنند. سپس ژ.را آن را به فرانسه برگرداند<ref>همان</ref>.


    ظاهراً دو امر موجب شهرت [[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]] بوده است‎: یکى آنکه ابشیهى موفق شده بود از معانى دینى و اخلاقى و ادبى‎، ترکیبى فراهم آورد که با ذوق مسلمانان سده‌های 9 و 10ق همسازی تمام داشته باشد و هر مسلمان فرهنگ‎دوست‎، همه مفاهیم و معانى موردنیاز خود را در آن بازیابد. دوم آنکه شیوه نگارش ابشیهى از سادگى و روانى خاصى برخوردار است‎. وی- شاید به سبب عدم تبحر کافى- از تکلف سجع‎پردازی و معقدسرایى و مترادف‎سازی در امان ماند و به زبانى که قابل‎فهم همگان بود، نوشت‎، چنانکه گاه نمى‎توانست از مصطلحات و ترکیبات لهجه مصری بپرهیزد و به همین سبب است که [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] بر وی خرده مى‎گیرد و مى‎نویسد ازآنجاکه به علم نحو احاطه نداشت‎، اغلاط بسیاری در سخنش راه یافت‎. آنچه در نظر [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] عیب است‎، اینک زمینه مناسبى برای بررسى لهجه و ضرب‌المثل‎ها و احیاناً برخى خلقیات مصریان آن روزگار است‎<ref>همان</ref>.
    ظاهراً دو امر موجب شهرت [[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]] بوده است‎: یکى آنکه ابشیهى موفق شده بود از معانى دینى و اخلاقى و ادبى‎، ترکیبى فراهم آورد که با ذوق مسلمانان سده‌های 9 و 10ق همسازی تمام داشته باشد و هر مسلمان فرهنگ‎دوست‎، همه مفاهیم و معانى موردنیاز خود را در آن بازیابد. دوم آنکه شیوه نگارش ابشیهى از سادگى و روانى خاصى برخوردار است‎. وی- شاید به سبب عدم تبحر کافى- از تکلف سجع‎پردازی و معقدسرایى و مترادف‎سازی در امان ماند و به زبانى که قابل‎فهم همگان بود، نوشت‎، چنانکه گاه نمى‎توانست از مصطلحات و ترکیبات لهجه مصری بپرهیزد و به همین سبب است که [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] بر وی خرده مى‎گیرد و مى‌نویسد ازآنجاکه به علم نحو احاطه نداشت‎، اغلاط بسیاری در سخنش راه یافت‎. آنچه در نظر [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] عیب است‎، اینک زمینه مناسبى برای بررسى لهجه و ضرب‌المثل‎ها و احیاناً برخى خلقیات مصریان آن روزگار است‎<ref>همان</ref>.


    ==پانویس==
    ==پانویس==

    نسخهٔ ‏۷ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۴۵

    ابشيهي، محمد بن احمد
    نام ابشيهي، محمد بن احمد
    نام‌های دیگر ابشيهي، بهاء‌الدين ابوالفتح محمد بن احمد

    ابشيهي، شهاب‌الدين احمد بن محمد

    ابشيهي، محمد بن احمد

    نام پدر احمد
    متولد / 790ق
    محل تولد أَبشُوَیه مصر
    رحلت / 850ق
    اساتید جلال‌الدین بُلْقینى
    برخی آثار المستطرف في کل فن مستظرف
    کد مؤلف AUTHORCODE02192AUTHORCODE

    بهاءالدین ابوالفتح محمد بن احمدِ خطیب بن منصور بن احمد ابن عیسی مَحلّی اِبشیهی (790-850ق‎ 1338-144م‎)، دانشمند شافعی مذهب قرن نهم مصری است که اثر معروف وی، «المستطرف» نام دارد.

    تولد

    او، دانشمند شافعى مذهب مصری که به زادگاهش أَبشُوَیه (به فتح و کسر همزه‎) از دهکده‌های فَیوم منسوب است‎. ازآنجاکه وی بیشتر در المحلة الکبری مى‎زیست‎، نسبت «محلى‎» نیز به او داده‌اند. در سال ۱۳۸۹/ ۷۹۰ در روستای اِبشویه در استان غربیه نزدیک فیوم به‌دنیا آمد. بیشتر زندگی‌اش در محله الکبری گذشت؛

    در ده‎سالگی قرآن را حفظ کرد و در پى کسب دانش بارها به قاهره رفت و به‌ویژه در درس جلال‌الدین بُلْقینى‎، قاضى القضاة قاهره (د 824ق‎) حضور یافت و گویا در همان احوال با ادیبانى چون ابن فهد، رقیب ابن فارض مناظره داشت‎. در 814ق حج گزارد و پس از مرگ پدر، خطیب شهر خویش گردید. شاید مراد سخاوی از این شهر، المحله باشد نه ابشویه‎[۱].

    آثار

    سخاوی که تنها منبع شرح احوال اوست‎، 3 کتاب به وی نسبت داده است‎:

    1. اطواق الأزهار على صدور الأنهار در باب موعظه‎؛
    2. کتابى در فن ترسل و نامه‎نگاری که گویا هرگز به پایان نرسیده است‎. این دو کتاب از میان رفته‌اند؛
    3. المسطرف في كل فن مستظرف‎. ابشیهى همه شهرت خود را مدیون همین کتاب است‎[۲].

    علاوه بر آثار مذکور‎، نسخه‌ای خطى به نام «تذكرة العارفين و تبصرة المستبصرين‎» در خزاین الکتب دمشق موجود است که بروکلمان در شمار آثار او نهاده است و سرکیس و «دائرة‎المعارف اسلام‎» از او تقلید کرده‌اند[۳].

    گویى در عصر ابشیهى‎، اهل ادب به نگارش کتاب‌های دائرةالمعارف‎گونه و جنگ‎های ادبى اقبال تمام داشته‌اند. جمال‌الدین وطواط (د 718ق‎‎)، علاءالدین بهایى (د 815ق‎)، شمس‌الدین نواجى (د 859ق‎‎) و حتى بعدازآن داوود انطاکى (د 1008ق‎) آثاری به همین شیوه تألیف کرده‌اند؛ اما جُنگ ابشیهى (المستطرف‎) بیش از همه شهرت یافته و نسخه‌های خطى آن در همه کشورهای اسلامى منتشر شده است. بروکلمان به 22 نسخه اشاره کرده است‎، اما اینک دست‎نوشته‌های بیشتری از آن یافت شده است. علاوه بر این‎، برخى به تلخیص کتاب پرداختند: «المستطلف من المستطرف»‎، «المستقطف من المستطرف» و نیز تلخیص آن در الظاهریه‎[۴].

    گویا کتاب «المستطرف» نخستین بار در 1268ق‎ در بولاق به چاپ رسیده و پس‌ازآن بارها انتشار یافته که آخرین چاپ در 1986م در بیروت بوده است‎. شهرت «المستطرف» موجب شد که آن را حتى پیش از آنکه در بولاق به چاپ رسد، به ترکى ترجمه کنند. سپس ژ.را آن را به فرانسه برگرداند[۵].

    ظاهراً دو امر موجب شهرت المستطرف بوده است‎: یکى آنکه ابشیهى موفق شده بود از معانى دینى و اخلاقى و ادبى‎، ترکیبى فراهم آورد که با ذوق مسلمانان سده‌های 9 و 10ق همسازی تمام داشته باشد و هر مسلمان فرهنگ‎دوست‎، همه مفاهیم و معانى موردنیاز خود را در آن بازیابد. دوم آنکه شیوه نگارش ابشیهى از سادگى و روانى خاصى برخوردار است‎. وی- شاید به سبب عدم تبحر کافى- از تکلف سجع‎پردازی و معقدسرایى و مترادف‎سازی در امان ماند و به زبانى که قابل‎فهم همگان بود، نوشت‎، چنانکه گاه نمى‎توانست از مصطلحات و ترکیبات لهجه مصری بپرهیزد و به همین سبب است که سخاوی بر وی خرده مى‎گیرد و مى‌نویسد ازآنجاکه به علم نحو احاطه نداشت‎، اغلاط بسیاری در سخنش راه یافت‎. آنچه در نظر سخاوی عیب است‎، اینک زمینه مناسبى برای بررسى لهجه و ضرب‌المثل‎ها و احیاناً برخى خلقیات مصریان آن روزگار است‎[۶].

    پانویس

    1. آذرنوش، آذرتاش، ج2، ص578
    2. همان
    3. همان
    4. همان
    5. همان
    6. همان

    منابع مقاله

    آذرنوش، آذرتاش، «دائرة‎المعارف بزرگ اسلامی»، ج 2، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة‎المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.

    وابسته‌ها

    المستطرف في کل فن مستظرف

    کتب طبی انتزاعی