ما هو علم الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها

برای علم کلام، نام‎های دیگری هم ذکر شده است که «اصول دین»، «الهیات»، «علم عقاید» و «فقه اکبر» از جمله آن‎هاست. برخی معتقدند که دانش کلام را ازآن‎رو کلام گویند که نخستین اختلاف و بحث اعتقادی که در میان مسلمانان به‌صورت گسترده درگرفت، اختلاف درباره کلام ‎الهی بود که آیا قدیم است یا حادث؟. این اختلافات چنان بالا گرفت که پای پادشاهان حکومت عباسی را نیز به این وادی باز کرد؛ مأمون، معتصم و واثق، همچون معتزله قائل به حدوث کلام الهی شدند و متوکل خود را با اهل حدیث همراه کرد و قائل به قدم آن شد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص17</ref>.

برای علم کلام فواید و غایاتی ذکر شده است که دین‎شناسی تحقیقی یکی از آن‎هاست. معرفت تفصیلی و تحقیقی درباره معارف دینی، به‎ویژه «معرفت الله» از ارزشی والا برخوردار است؛ به‎گونه‌ای که تعلیم و تبیین آن از اهداف رسالت انبیاء برشمرده شده است؛ علاوه بر آن روایات زیادی به این مسئله اشاره نموده است. در حدیثی از پیامبر اکرم(ص)، از خداشناسی به‎عنوان سرآمد و رأس همه دانش‎ها یاد شده است<ref>ر.ک: همان، ص37-38</ref>.

[[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] درباره جایگاه علم کلام و نیازمندی برخی از علوم به علم کلام، می‌گوید: اساس همه علوم دینی، علم اصول دین است که مسائلش بر محور یقین می‌گردد و بدون آن ورود در مباحث علوم دینی دیگر، مانند اصول فقه و فروع آن ممکن نیست؛ زیرا شروع در آن‎ها بدون آگاهی بر مسائل مربوط به اصول دین، مانند سقف بدون پایه است<ref>ر.ک: همان، ص40</ref>.

روش استدلال منطقی از نظر ماده نیز اقسامی دارد که اصطلاحاً به آن‎ها صناعات خمس (برهان، جدل، خطابه، شعر و مغالطه) گفته می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>.