۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ه‌ه' به 'ه‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ر' به 'ی‌ر') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ه' به 'ه‌ه') |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
و این اشارات در کتاب آسمانی لا ریب، از سوی قادر متعال نیز در | و این اشارات در کتاب آسمانی لا ریب، از سوی قادر متعال نیز در سوره‌هایی چون «حجر» و «ص» مکرر یاد شده که میفرماید: '''و نفخت فيه من روحي'''؛ یعنی از روح خود در آدم دمیدم. تا بدین وسیله، انسان را متوجه ارزشمندی خود سازد<ref>ر.ک: همان، صفحه پنج و شش</ref>. | ||
در مراحل بعدی کتاب، شاعر از پیامبر(ص) سخن به میان آورده و به ظهور اسلام و برچیده شدن بساط کفر و فساد به دست ایشان، اشاره کرده و میگوید: | در مراحل بعدی کتاب، شاعر از پیامبر(ص) سخن به میان آورده و به ظهور اسلام و برچیده شدن بساط کفر و فساد به دست ایشان، اشاره کرده و میگوید: | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
و مراد شاعر این است که دین، زبان روحبخش خداست که بهوسیله آن با بشر، برای هدایت وی به شاهراه خوشبختی و کامیابی، سخن میگوید تا او را از اسارت آز و نیاز خویش برهاند<ref>ر.ک: همان، صفحه هفت</ref>. | و مراد شاعر این است که دین، زبان روحبخش خداست که بهوسیله آن با بشر، برای هدایت وی به شاهراه خوشبختی و کامیابی، سخن میگوید تا او را از اسارت آز و نیاز خویش برهاند<ref>ر.ک: همان، صفحه هفت</ref>. | ||
مطالب دفتر اول، زمانی به شور و شیدایی خاص خود می‌رسد که حکایاتی از شیخ ابوسعید ابوالخیر و شیخ شبلی مطرح میگردد. در اینجاست که خواننده یکباره از خود رها شده و به افقهای بیکران و دوردست | مطالب دفتر اول، زمانی به شور و شیدایی خاص خود می‌رسد که حکایاتی از شیخ ابوسعید ابوالخیر و شیخ شبلی مطرح میگردد. در اینجاست که خواننده یکباره از خود رها شده و به افقهای بیکران و دوردست اندیشه‌های الهی دست مییابد و احساس سبکی و مسرت و بشاشت از هستی خود می‌کند و در نهایت، دفتر اول کتاب با ذکر بی‌نشانی حضرت دوست و مناجات شاعر با او، خاتمه مییابد<ref>همان، صفحه هفت - هشت</ref>. | ||
دفتر دوم نیز با ستایش پروردگار مهربان و برشمردن کمالات او و سپس سخن عشق، آغاز میگردد که از سوی قادر متعال به انسان مرحمت شده است. پس از آن، از حلاج و سؤال کردن شخصی از وی، در خصوص حضرت آدم(ع) ادامه مییابد و هدف آن است تا نشان دهد که چگونه او از من افلاکی خود، به جهان خاکی فروافتاده و گرفتار آز و نیاز در زمین گردیده است: | دفتر دوم نیز با ستایش پروردگار مهربان و برشمردن کمالات او و سپس سخن عشق، آغاز میگردد که از سوی قادر متعال به انسان مرحمت شده است. پس از آن، از حلاج و سؤال کردن شخصی از وی، در خصوص حضرت آدم(ع) ادامه مییابد و هدف آن است تا نشان دهد که چگونه او از من افلاکی خود، به جهان خاکی فروافتاده و گرفتار آز و نیاز در زمین گردیده است: | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
{{شعر}}{{ب|''همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار''|2=''شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان</ref>. | {{شعر}}{{ب|''همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار''|2=''شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
پس از آن شاعر در مذمت دنیا قلمفرسایی کرده و در پی آن، | پس از آن شاعر در مذمت دنیا قلمفرسایی کرده و در پی آن، پرده‌های دیگر از حقیقت وجود آدمی را برمیگیرد و سپس طی رهنمودی به وی میگوید: | ||
{{شعر}}{{ب|''ز خود آسوده شو، اندر فنا کوش''|2=''مگو بسیار در جان باش خاموش''}}{{پایان شعر}}. | {{شعر}}{{ب|''ز خود آسوده شو، اندر فنا کوش''|2=''مگو بسیار در جان باش خاموش''}}{{پایان شعر}}. | ||
و در پایان آن نتیجهگیری می‌کند که تمامی اشیا و | و در پایان آن نتیجهگیری می‌کند که تمامی اشیا و پدیده‌های عالم از یک نور واحدند و به قول حافظ: | ||
{{شعر}}{{ب|''یک فروغ رخ ساقی است که در جام افتاد''|2=''''}}{{پایان شعر}}. | {{شعر}}{{ب|''یک فروغ رخ ساقی است که در جام افتاد''|2=''''}}{{پایان شعر}}. | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
{{شعر}}{{ب|''هر آن کو جز محمد(ص) پیر جوید''|2='' به هرزه هرچه گوید، هیچ گوید''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، صفحه هشت - نه</ref>. | {{شعر}}{{ب|''هر آن کو جز محمد(ص) پیر جوید''|2='' به هرزه هرچه گوید، هیچ گوید''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، صفحه هشت - نه</ref>. | ||
طولانیترین بخش پایانی دفتر دوم، آمیزه‌ای است از تمامی | طولانیترین بخش پایانی دفتر دوم، آمیزه‌ای است از تمامی اندیشه‌های متصوفانه شاعر که از مطالب کل کتاب به تألیف آمده و اهم آن اشاره به سرانجام هولناکی است که شاعر از افشای راز دارد و سپس به عظمت نام خود که از محمد رسولالله(ص) نشان و نشأت دارد و او نیز چون پیامبر(ص) در هدایت انام پیشقدم و پیشقراول است، یاد می‌کند و کتاب خویش را گنجی مخفی و شایان که از کل ذرات عالم سخن میگوید، معرفی می‌نماید<ref>ر.ک: همان، صفحه نه</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب، | فهرست مطالب، به‌همراه فهرست اسامی کسان، القاب، فرقه‌ها و کتابها، در انتهای کتاب آمده و در پاورقیها، با کمک از فرهنگ لغات، به تشریح معنای کلمات دیریاب اشعار، پرداخته شده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||