الشريعة: تفاوت میان نسخه‌ها

'''الشريعة'''، تألیف [[آجری، محمد بن حسین|ابوبکر محمد بن حسین آجری]] (متوفی 360ق) کتابی است در سه جلد به زبان عربی با موضوع حدیث و کلام اسلامی. مؤلف در این کتاب، از مسائل عقایدی بر روش اهل سنت و حدیث و اثر بحث می‎کند. هرچند که در بخش قابل‎توجهی از کتاب از خصائص النبی(ص) و فضائل صحابه صحبت کرده است. وی در این اثر اقوال خوارج و جهمیه و قدریه و مرجئه و رافضه (شیعه) را رد کرده است. وی تقریباً در حجمی تقریباً معادل نیمی از کتاب به رد شیعه پرداخته است. نویسنده در این اثر علی‌رغم تلاشش بر اثبات عقیده سلفیه، بیش از این‎که متعرض علم کلام و رد شبهات متکلمان شود، به عرضه عقیده سلف بر اساس نقل (روایات و آثار) پرداخته است.

مؤلف در این کتاب، از مسائل عقیدتی بر روش اهل سنت و حدیث و اثر بحث می‎کند. هرچند که در بخش قابل‎توجهی از کتاب از خصائص النبی(ص) و فضائل صحابه صحبت کرده است. وی در این اثر اقوال خوارج و جهمیه و قدریه و مرجئه و رافضه (شیعه) را رد کرده است. وی این فرقه‌ها را اهل هوا و بدعت می‎نامد و کلامی از ابوالقاسم اصفهانی نقل می‎کند با این مضمون که: برخی از علما گفته‌اند، اصولی که فرقه‌ها در آن به گمراهی رفته‌اند، هفت است. اهل تشبیه در ذات الهی گمراه شدند، جهمیه در صفات خدا، قدریه در افعال الهی، خوارج در وعید، مرجئه در ایمان، معتزله در قرآن و رافضه در امامت.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39647/1/55 ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص55]</ref>

مصنف معمولاً مختصر اعتقادش در تراجم ابواب را ذکر می‎کند، سپس آن را با ذکر خلاصه آنچه از نصوص در اثبات عقیده سلف و اصحاب حدیث آمده، تکمیل می‎کند. وی سپس شروع به استدلال با آیات قرآنی می‎کند و سپس احادیث نبوی. او در احادیث نبوی معمولاً از میان طرق احادیث، اعلای آن و از میان احادیث، اقوای آن‎ها را ذکر می‎کند و در صورت نبود روایت معتبر، روایات ضعیف را با رعایت مرتبه از قوت به ضعف ذکر می‎کند. نویسنده پس از احادیث نبوی به ذکر آثار سلف می‌پردازد و در اینجا نیز مراعات ترتیب را کرده و از اقوال صحابه شروع کرده سپس به سراغ بعدی‎هایشان می‌رود. گاه می‌شود که شرح یا تعلیقه یا استدالالی از خودش بر نصوص، میان این موارد فاصله می‎اندازد. البته این‎که ذکر شد، شیوه غالب مصنف در تألیف این کتاب است که گاه نیز از آن تخطی می‎کند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39647/1/55 ر.ک: همان، ص55-56]</ref>

این کتاب بیست‎وسه فصل دارد. فصل اولش حاوی پنج باب است که در آن‎ها از تشویق بر تمسک به سنت، تحذیر از تفرقه و اهل بدعت و رأی و دوری از آنان، ذم خوارج که سگان اهل آتشند، شنوایی و اطاعت از والیان امر هرچند جائر باشند و بحث در قعود در فتنه، بحث شده است. در فصل دوم کتاب نیز در چهار باب درباره مذمت جدال و خصومات در دین، بحث در ایمان به اینکه قرآن کلام الهی است، مذمت قائلان به مخلوقیت قرآن یا واقفان در این مسئله و بحث در مذمت لفظیه توسط رسول خدا(ص)، بحث شده است. سومین فصل نیز در ابواب مختلفی درباره رد بر مرجئه و اثبات عقیده سلف در ایمان و کفر تارک الصلاة بحث می‎کند.

مؤلف در فصول هفتم و هشتم در رد جهمیه و معتزله و حلولیه صحبت می‎کند. در این دو فصل نظر به الله تعالی در آخرت و مسئله علو و نزول و صفات و اثبات صورت و اصابع و دست و قبض برای خدا، تصدیق می‌شود.

ایشان در فصل نهم کتاب، از مذاهب کسانی که شرایع واجب التصدیقی مانند شفاعت و حوض و... را تکذیب می‎کنند، تحذیر می‎کند.

نویسنده در فصل بیست و یکم از فضائل طلحه و زبیر و سعد و سعید و عبدالرحمن بن عوف و ابوعبیده جراح صحبت می‎کند و در همین فصل از مذهب علی(ع) درباره سه خلیفه پیشین بحث می‎نماید.

بیست و سومین و آخرین فصل کتاب درباره معاویه بن ابی سفیان و موضع اهل‎بیت(ع) درباره وی و بالعکس صحبت می‎کند و در این بخش، فضائل عمار بن یاسر و عمرو بن عاص نیز مطرح می‌گردد. همچنین از مشاجرات میان اصحاب رسول خدا(ص) و لعن بدگویان به صحابه و نیز مطالبی درباره شیعیان نیز صحبت می‌شود و کتاب با قصیده‌ای در سنت از فرزند ابوداود سجستانی پایان می‎یابد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39647/1/57 ر.ک: همان، ص57-59]</ref>