تاریخ سیاسی معاصر ایران (نظرپور): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا'
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ه' به 'ه‌ه')
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا')
خط ۳۴: خط ۳۴:
}}
}}
   
   
'''تاریخ سیاسی معاصر ایران'''، اثر [[نظرپور، مهدی|مهدی نظرپور]]، پژوهشی است پیرامون دویست سال تاریخ معاصر ایران، از زمان قاجار، تا پیروزی انقلاب اسلامی و رهبری [[خامنه‌ای، سید علی|آیت‌الله خامنه‎ای]].
'''تاریخ سیاسی معاصر ایران'''، اثر [[نظرپور، مهدی|مهدی نظرپور]]، پژوهشی است پیرامون دویست سال تاریخ معاصر ایران، از زمان قاجار، تا پیروزی انقلاب اسلامی و رهبری [[خامنه‌ای، سید علی|آیت‌الله خامنه‌ای]].


==ساختار==
==ساختار==
کتاب با پیشگفتار و مقدمه مرکز تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه آغاز و مطالب در هفده درس، تنظیم شده است.
کتاب با پیشگفتار و مقدمه مرکز تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه آغاز و مطالب در هفده درس، تنظیم شده است.


در پایان هر درس، علاوه بر خلاصه‎ای از مطالب همان درس، پرسش‎های مناسب با موضوعات مطرح‎شده، آمده است.
در پایان هر درس، علاوه بر خلاصه‌ای از مطالب همان درس، پرسش‎های مناسب با موضوعات مطرح‎شده، آمده است.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
خط ۵۴: خط ۵۴:
درس چهارم، به موضوع نهضت تنباکو اختصاص یافته است. در سفر سوم ناصرالدین شاه به اروپا، انگلیسی‎ها تقاضاهای زیادی از او کردند که یکی از آنها، واگذاری امتیاز توتون و تنباکوی ایران بود و شاه و صدر اعظم، ضمن قبول آن، قول دادند که پس از بازگشت به وطن، تالبوت را به ایران دعوت کنند. پس از ورود تالبوت به ایران و واگذاری امتیاز، عده زیادی از مردان و زنان انگلیسی، وارد کشورمان شدند و فعالیت‎های اقتصادی و فرهنگی خود را شروع کردند. خسارت‎های واردشده به مردم بر اثر واگذاری امتیاز از یک‎سو و فعالیت‎های فرهنگی خلاف اسلام بیگانگان در ایران از سوی دیگر، باعث نهضت سراسری علما و مردم علیه شاه و شرکت رژی شد. این نهضت به‎ویژه در شهرهای اصفهان، فارس، تبریز و تهران، از شدت خاصی برخوردار بود<ref>ر.ک: همان، ص55</ref>.
درس چهارم، به موضوع نهضت تنباکو اختصاص یافته است. در سفر سوم ناصرالدین شاه به اروپا، انگلیسی‎ها تقاضاهای زیادی از او کردند که یکی از آنها، واگذاری امتیاز توتون و تنباکوی ایران بود و شاه و صدر اعظم، ضمن قبول آن، قول دادند که پس از بازگشت به وطن، تالبوت را به ایران دعوت کنند. پس از ورود تالبوت به ایران و واگذاری امتیاز، عده زیادی از مردان و زنان انگلیسی، وارد کشورمان شدند و فعالیت‎های اقتصادی و فرهنگی خود را شروع کردند. خسارت‎های واردشده به مردم بر اثر واگذاری امتیاز از یک‎سو و فعالیت‎های فرهنگی خلاف اسلام بیگانگان در ایران از سوی دیگر، باعث نهضت سراسری علما و مردم علیه شاه و شرکت رژی شد. این نهضت به‎ویژه در شهرهای اصفهان، فارس، تبریز و تهران، از شدت خاصی برخوردار بود<ref>ر.ک: همان، ص55</ref>.


در درس پنجم و ششم، به نهضت مشروطیت پرداخته شده است. در شکل‎گیری و پیروزی نهضت مشروطیت، زمینه‌های داخلی و خارجی نقش مؤثری داشتند، اما چون لازمه هر دگرگونی و تغییر و تحول، زمینه‌های داخلی است؛ به همین دلیل ابتدا زمینه‌های داخلی و سپس زمینه‌های خارجی نهضت بررسی شده‎اند. به اعتقاد نویسنده، مهم‎ترین زمینه‌های داخلی که در شروع نهضت مشروطیت نقش داشتند، عبارتند از: پیروزی نهضت تنباکو، ظلم و استبداد پادشاهان قاجاریه بر مردم، نقش مطبوعات، فعالیت گروه‌ها و انجمن‎ها، تلاش علما و روحانیون و روشنفکران غرب‎گرا. وی زمینه‌های خارجی که بیشتر از بقیه در شکل‎گیری نهضت مؤثر بودند را سلطه اقتصادی بیگانگان بر منابع حیاتی و اقتصادی ایران، جنبش‎های آزادی‎خواهی و مشروطه‎طلبی در جهان به‎ویژه در کشورهای همسایه (روسیه و عثمانی) و سرانجام حمایت انگلستان از مشروطیت دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص66</ref>.
در درس پنجم و ششم، به نهضت مشروطیت پرداخته شده است. در شکل‎گیری و پیروزی نهضت مشروطیت، زمینه‌های داخلی و خارجی نقش مؤثری داشتند، اما چون لازمه هر دگرگونی و تغییر و تحول، زمینه‌های داخلی است؛ به همین دلیل ابتدا زمینه‌های داخلی و سپس زمینه‌های خارجی نهضت بررسی شده‌اند. به اعتقاد نویسنده، مهم‎ترین زمینه‌های داخلی که در شروع نهضت مشروطیت نقش داشتند، عبارتند از: پیروزی نهضت تنباکو، ظلم و استبداد پادشاهان قاجاریه بر مردم، نقش مطبوعات، فعالیت گروه‌ها و انجمن‎ها، تلاش علما و روحانیون و روشنفکران غرب‎گرا. وی زمینه‌های خارجی که بیشتر از بقیه در شکل‎گیری نهضت مؤثر بودند را سلطه اقتصادی بیگانگان بر منابع حیاتی و اقتصادی ایران، جنبش‎های آزادی‎خواهی و مشروطه‎طلبی در جهان به‎ویژه در کشورهای همسایه (روسیه و عثمانی) و سرانجام حمایت انگلستان از مشروطیت دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص66</ref>.


در درس هفتم، به بررسی دوره رضا خان پرداخته شده است. در جنگ اول جهانی، به علت مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از اشغال ایران، انگلستان به این فکر افتاد که برای حفظ منافع خود، یک حکومت مرکزی قدرتمند در ایران تشکیل دهد و از میان افراد در نظر گرفته‎شده، سرهنگ رضا خان برای کودتا و به قدرت رسیدن انتخاب شد. وی در سال 1304ش، خلع قاجاریه را مطرح کرده و پس از تشکیل مجلس مؤسسان و تصویب آن، سوگند یاد کرده و تاج‎گذاری نمود. وی در دوران پادشاهی خود، دست به اقداماتی از جمله کشف حجاب و کشتار مردم در مشهد زد و سرانجام در سال 1320ش، پس از اشغال ایران توسط متفقین، استعفا داده و به خارج از کشور تبعید شد<ref>ر.ک: همان، ص88</ref>.
در درس هفتم، به بررسی دوره رضا خان پرداخته شده است. در جنگ اول جهانی، به علت مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از اشغال ایران، انگلستان به این فکر افتاد که برای حفظ منافع خود، یک حکومت مرکزی قدرتمند در ایران تشکیل دهد و از میان افراد در نظر گرفته‎شده، سرهنگ رضا خان برای کودتا و به قدرت رسیدن انتخاب شد. وی در سال 1304ش، خلع قاجاریه را مطرح کرده و پس از تشکیل مجلس مؤسسان و تصویب آن، سوگند یاد کرده و تاج‎گذاری نمود. وی در دوران پادشاهی خود، دست به اقداماتی از جمله کشف حجاب و کشتار مردم در مشهد زد و سرانجام در سال 1320ش، پس از اشغال ایران توسط متفقین، استعفا داده و به خارج از کشور تبعید شد<ref>ر.ک: همان، ص88</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش