الرسائل الاعتقادية: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'ی‎خ' به 'ی‌خ')
    جز (جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
    خط ۲۸: خط ۲۸:
    }}
    }}
       
       
    '''الرسائل الاعتقادية'''، اثر [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|محمداسماعیل مازندرانی خواجویی]] (متوفی 1173ق)، دربردارنده مجموعه‎ای از مقالات [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|علامه خواجویی]] پیرامون مسائل دینی و اعتقادی است.
    '''الرسائل الاعتقادية'''، اثر [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|محمداسماعیل مازندرانی خواجویی]] (متوفی 1173ق)، دربردارنده مجموعه‌ای از مقالات [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|علامه خواجویی]] پیرامون مسائل دینی و اعتقادی است.


    ==ساختار==
    ==ساختار==
    خط ۳۴: خط ۳۴:


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    در مقدمه محقق، به بیان زندگی‎نامه نویسنده پرداخته شده و اطلاعاتی پیرامون نام، نسب، اولاد و احفاد، مشایخ در روایت و درایت، شاگردان و کسانی که از وی روایت نقل کرده‎اند، آثار، تاریخ وفات و اوضاع سیاسی و اجتماعی وی، از جمله فتنه افغان، ارائه گردیده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/34680/1/7 ر.ک: مقدمه محقق، ‎1، ص7-‎51]</ref>.
    در مقدمه محقق، به بیان زندگی‎نامه نویسنده پرداخته شده و اطلاعاتی پیرامون نام، نسب، اولاد و احفاد، مشایخ در روایت و درایت، شاگردان و کسانی که از وی روایت نقل کرده‌اند، آثار، تاریخ وفات و اوضاع سیاسی و اجتماعی وی، از جمله فتنه افغان، ارائه گردیده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/34680/1/7 ر.ک: مقدمه محقق، ‎1، ص7-‎51]</ref>.


    جلد اول، هشت رساله زیر را در خود جای داده است:
    جلد اول، هشت رساله زیر را در خود جای داده است:
    خط ۵۶: خط ۵۶:


    ===الفوائد في فضل تعظيم الفاطميين===
    ===الفوائد في فضل تعظيم الفاطميين===
    رساله‎ای است مبسوط در فضیلت فرزندان حضرت فاطمه(س)<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    رساله‌ای است مبسوط در فضیلت فرزندان حضرت فاطمه(س)<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.


    ===رسالة ميزة الفرقة الناجية عن غيرهم===
    ===رسالة ميزة الفرقة الناجية عن غيرهم===
    خط ۶۵: خط ۶۵:


    ===طريق الإرشاد إلی فساد إمامة أهل الفساد===
    ===طريق الإرشاد إلی فساد إمامة أهل الفساد===
    درباره ادله‎ای است که بر جواز لعن غاصبان حقوق اهل‎بیت(ع) دلالت دارند<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    درباره ادله‌ای است که بر جواز لعن غاصبان حقوق اهل‎بیت(ع) دلالت دارند<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.


    ===الرسالة الأينية===
    ===الرسالة الأينية===
    در مورد نفی اینیت و مکان از خداوند است.
    در مورد نفی اینیت و مکان از خداوند است.
    ===توجيه مناظرة الشيخ المفيد===
    ===توجيه مناظرة الشيخ المفيد===
    رساله‎ای است در توجیه مناظره [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] با قاضی عبدالجبار معتزلی درباره خلافت امیرالمؤمنین(ع)<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    رساله‌ای است در توجیه مناظره [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] با قاضی عبدالجبار معتزلی درباره خلافت امیرالمؤمنین(ع)<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.


    جلد دوم نیز دربردارنده 18 مقاله زیر می‎باشد:
    جلد دوم نیز دربردارنده 18 مقاله زیر می‎باشد:
    ===رسالة في شرح حديث ما من أحد يدخله عمله الجنة و ينجيه من النار===
    ===رسالة في شرح حديث ما من أحد يدخله عمله الجنة و ينجيه من النار===
    نویسنده در این مقاله، پیرامون این روایت (روایتی که در عنوان مقاله به آن اشاره شده است) که تتمه‎ای نیز دارد و ابوهریره آن را نقل کرده، توضیح داده است.
    نویسنده در این مقاله، پیرامون این روایت (روایتی که در عنوان مقاله به آن اشاره شده است) که تتمه‌ای نیز دارد و ابوهریره آن را نقل کرده، توضیح داده است.


    ===رسالة في شرح حديث لو علم أبوذر ما في قلب سلمان لقتله===
    ===رسالة في شرح حديث لو علم أبوذر ما في قلب سلمان لقتله===
    خط ۸۰: خط ۸۰:


    ===رسالة في شرح حديث أعلمكم بنفسه أعملكم بربه===  
    ===رسالة في شرح حديث أعلمكم بنفسه أعملكم بربه===  
    رساله‎ای است در بیان این موضوع که هرکه خود را بیشتر شناخت، خدا را بهتر شناخته است.<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    رساله‌ای است در بیان این موضوع که هرکه خود را بیشتر شناخت، خدا را بهتر شناخته است.<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.


    ===رسالة في شرح حديث لا يموت لمؤمن ثلاثة من الأولاد فتمسه النار إلا تحلة القسم===
    ===رسالة في شرح حديث لا يموت لمؤمن ثلاثة من الأولاد فتمسه النار إلا تحلة القسم===
    خط ۹۲: خط ۹۲:


    ===رسالة في تفسير آية: '''فَاخْلَعْ‎ نَعْلَيك‎ إِنَّك‎ بِالْوٰادِ الْمُقَدَّسِ''' (طه: 12)===
    ===رسالة في تفسير آية: '''فَاخْلَعْ‎ نَعْلَيك‎ إِنَّك‎ بِالْوٰادِ الْمُقَدَّسِ''' (طه: 12)===
    مقاله‎ای است پیرامون اینکه از حضرت حجت(عج) پرسیدند از تفسیر این آیه و اینکه حضرت موسی(ع) چه پوشیده بود که مأمور به جدا کردن آن شد<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    مقاله‌ای است پیرامون اینکه از حضرت حجت(عج) پرسیدند از تفسیر این آیه و اینکه حضرت موسی(ع) چه پوشیده بود که مأمور به جدا کردن آن شد<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.


    ===رسالة في تعيين ليلة القدر===
    ===رسالة في تعيين ليلة القدر===
    مقاله‎ای است تحقیقی در مورد تعیین شب قدر<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    مقاله‌ای است تحقیقی در مورد تعیین شب قدر<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.


    ===الحاشية على أجوبة المسائل المهنّائية===
    ===الحاشية على أجوبة المسائل المهنّائية===
    اصل کتاب، جواب سؤال‎های سید مهنا بن سنان مدنی است که علامه حلی پاسخ داده است و [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|مرحوم خواجویی]]، حاشیه‎ای بر این جواب‎ها دارد<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    اصل کتاب، جواب سؤال‎های سید مهنا بن سنان مدنی است که علامه حلی پاسخ داده است و [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|مرحوم خواجویی]]، حاشیه‌ای بر این جواب‎ها دارد<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.


    ===رسالة عدلية===
    ===رسالة عدلية===
    مقاله‎ای است مبسوط درباره معنای عدالت، ارکان عدالت و اعتبار عدالت در امام جمعه و جماعت<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    مقاله‌ای است مبسوط درباره معنای عدالت، ارکان عدالت و اعتبار عدالت در امام جمعه و جماعت<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.


    ===رسالة في نوم الملائكة===
    ===رسالة في نوم الملائكة===
    درباره پرسشی است از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] که آیا ملائکه می‌خوابند؟ حضرت فرمود: هیچ زنده‎ای نیست، مگر آنکه می‌خوابد<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx ر.ک: همان]</ref>.
    درباره پرسشی است از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] که آیا ملائکه می‌خوابند؟ حضرت فرمود: هیچ زنده‌ای نیست، مگر آنکه می‌خوابد<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx ر.ک: همان]</ref>.


    ===هداية الفؤاد إلی نبذ من أحوال المعاد===
    ===هداية الفؤاد إلی نبذ من أحوال المعاد===
    مقاله‎ای است درباره اینکه آیا غیر از خدا، بقیه موجودات فانی می‌شوند یا نه و آیا چیزی با خداوند باقی می‎ماند یا نه<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    مقاله‌ای است درباره اینکه آیا غیر از خدا، بقیه موجودات فانی می‌شوند یا نه و آیا چیزی با خداوند باقی می‎ماند یا نه<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.


    نویسنده در این رساله که متعرض برخی از مشکلات مباحث معاد شده است، به سبک متأخران از حکمای قبل از [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]]، بحث کرده و خیلی با احتیاط مشی نموده که بهانه به دست ماجراجویان ندهد و آنان را در آن عصر مصیبت‎بار تحریک ننماید. این رساله، از نفایس آثار علمی بشمار می‎رود و در برخی از مباحث آن می‎توان مناقشه نمود و بعضی از مباحث ناقص و محتاج به بیانی مفصل‎تر است، مثل مباحث عالم مثال و بیان وجوه فرق بین نزولی و صعودی مثال. مهم‎تر از همه، مبحث فنای خلایق در قیامت کبری و تحقیق در نحوه خطابات الهیه در قیامت صغری و کبری<ref>ر.ک: آشتیانی، سید جلال‎الدین، ج4، ص225-‎226</ref>.
    نویسنده در این رساله که متعرض برخی از مشکلات مباحث معاد شده است، به سبک متأخران از حکمای قبل از [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]]، بحث کرده و خیلی با احتیاط مشی نموده که بهانه به دست ماجراجویان ندهد و آنان را در آن عصر مصیبت‎بار تحریک ننماید. این رساله، از نفایس آثار علمی بشمار می‎رود و در برخی از مباحث آن می‎توان مناقشه نمود و بعضی از مباحث ناقص و محتاج به بیانی مفصل‎تر است، مثل مباحث عالم مثال و بیان وجوه فرق بین نزولی و صعودی مثال. مهم‎تر از همه، مبحث فنای خلایق در قیامت کبری و تحقیق در نحوه خطابات الهیه در قیامت صغری و کبری<ref>ر.ک: آشتیانی، سید جلال‎الدین، ج4، ص225-‎226</ref>.


    ===رسالة في بيان الشجرة الخبيثة===
    ===رسالة في بيان الشجرة الخبيثة===
    مقاله‎ای است درباره آیه شریفه 26 سوره ابراهیم: '''وَ مَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ''' (و مَثَلِ سخنى ناپاک چون درختى ناپاک است که از روى زمین کنده شده و قرارى ندارد)<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx ر.ک: فرهیختگان تمدن شیعی]</ref>.  
    مقاله‌ای است درباره آیه شریفه 26 سوره ابراهیم: '''وَ مَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ''' (و مَثَلِ سخنى ناپاک چون درختى ناپاک است که از روى زمین کنده شده و قرارى ندارد)<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx ر.ک: فرهیختگان تمدن شیعی]</ref>.  


    ===رسالة في الجبر و التفويض===
    ===رسالة في الجبر و التفويض===
    خط ۱۱۸: خط ۱۱۸:


    ===رسالة في شرح حديث من أحبّنا أهل‎البيت فليعدّ للفقر جلبابا===
    ===رسالة في شرح حديث من أحبّنا أهل‎البيت فليعدّ للفقر جلبابا===
    مقاله‎ای است پیرامون حدیث مذکور از [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] در مورد اینکه اگر فردی محبت اهل‎بیت(ع) را داشته باشد، باید لباس فقر بپوشد<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    مقاله‌ای است پیرامون حدیث مذکور از [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] در مورد اینکه اگر فردی محبت اهل‎بیت(ع) را داشته باشد، باید لباس فقر بپوشد<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
       
       
    ===المسائل الخمس===
    ===المسائل الخمس===
    مقاله‎ای است پیرامون پنج مسئله مختلف، از قبیل: عملی مجرب برای دفع مرض، مراد از مؤمن آل فرعون و...
    مقاله‌ای است پیرامون پنج مسئله مختلف، از قبیل: عملی مجرب برای دفع مرض، مراد از مؤمن آل فرعون و...
    ===رسالة في تفسير آية: '''وَ كٰانَ‎ عَرْشُهُ‎ عَلَى الْمٰاءِ'''===
    ===رسالة في تفسير آية: '''وَ كٰانَ‎ عَرْشُهُ‎ عَلَى الْمٰاءِ'''===
    مقاله‎ای است درباره فرمایش [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] پیرامون تفسیر آیه مزبور، که در اصول کافی آمده است.<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.
    مقاله‌ای است درباره فرمایش [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] پیرامون تفسیر آیه مزبور، که در اصول کافی آمده است.<ref>[http://nbo.ir/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C__a-180.aspx همان]</ref>.


    ===رسالة في ذمّ‎ سؤال غير اللّه===
    ===رسالة في ذمّ‎ سؤال غير اللّه===

    نسخهٔ ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۱۲

    ‏الرسائل الاعتقادية
    الرسائل الاعتقادية
    پدیدآورانخواجویی، اسماعیل بن محمدحسین (نویسنده) رجایی، مهدی (محقق)
    ناشرموسسة عاشوراء
    مکان نشرایران - قم
    سال نشرمجلد1: 1426ق , مجلد2: 1426ق ,
    موضوعشيعه

    مسايل متفرقه

    کلام شيعه اماميه
    زبانعربی
    تعداد جلد2
    کد کنگره
    ‏‏BP‎‏ ‎‏211‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏9‎‏ر‎‏5
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    الرسائل الاعتقادية، اثر محمداسماعیل مازندرانی خواجویی (متوفی 1173ق)، دربردارنده مجموعه‌ای از مقالات علامه خواجویی پیرامون مسائل دینی و اعتقادی است.

    ساختار

    کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب دربردارنده مجموعا 26 رساله، در دو جلد می‎باشد.

    گزارش محتوا

    در مقدمه محقق، به بیان زندگی‎نامه نویسنده پرداخته شده و اطلاعاتی پیرامون نام، نسب، اولاد و احفاد، مشایخ در روایت و درایت، شاگردان و کسانی که از وی روایت نقل کرده‌اند، آثار، تاریخ وفات و اوضاع سیاسی و اجتماعی وی، از جمله فتنه افغان، ارائه گردیده است.[۱].

    جلد اول، هشت رساله زیر را در خود جای داده است:

    بشارات الشيعة

    این اثر یکى از بهترین آثار مرحوم خواجویى است که در سال 1155ق، درباره شیعه تألیف شده[۲] و مملو از تحقیقات و نکات علمی و تنبیهات بوده و شامل 8 فصل در موضوعات زیر است:

    فصل اول، در اشاره به معنای لغوی و عرفی شیعه و بشارت به این می‎باشد که این نام، همچنان‎که خداوند آن را در کتاب خود ذکر نموده، شریف بوده و آن را درباره خلیل خویش، در آیه شریفه 83 سوره صافات: و إن من شيعته لأبراهيم، به‎کار برده است.

    فصل دوم، پیرامون اختلاف مراتب شیعه و بشارت به این می‎باشد که آنچه که در بیان فضایل ایشان وارد شده، عمومیت داشته و شامل تمامی آنها می‌شود.

    فصل سوم، در اشاره به برخی از روایات واردشده پیرامون فضایل شیعه و بشارت به اجر و جایگاهی که نزد خداوند و پیامبر(ص) و خاندان او دارند، می‎باشد.

    نویسنده در فصل چهارم، به بیان این بشارت پرداخته است که شیعه اگر در رختخواب هم بمیرد، شهید است.

    فصل پنجم، در اشاره به این بشارت است که فقط طاعات شیعه قبول است و در فصل ششم، به فوائد حب آل‎محمد(ص) و ثمرات آن و اینکه این حب و شرایط و فواید آن، حاصل نمی‌شود، مگر به‎‎واسطه شیعه بودن.

    در فصل هفتم، به بیان این نکته پرداخته شده است که اقرار به شهادتین فقط از شیعه قبول است و اینکه بدین واسطه، کفر مخالفین شیعه لازم می‎آید و در آخرین فصل، ولایت خاندان عصمت و طهارت(ع)، افضل از جمیع ارکان اسلام دانسته شده است.[۳].

    ذريعة النجاة من مهالك تتوجه بعد المماة

    این رساله، در بیان فضایل حضرت امیرالمؤمنین و ائمه اطهار(ع) است.[۴].

    الفوائد في فضل تعظيم الفاطميين

    رساله‌ای است مبسوط در فضیلت فرزندان حضرت فاطمه(س)[۵].

    رسالة ميزة الفرقة الناجية عن غيرهم

    مجموعه مطالب اعتقادی در بیان برخی از احکام مخالفان شیعه است.[۶].

    رسالة في تحقيق و تفسير الناصبي

    تحقیقی است در معنای ناصبی[۷].

    طريق الإرشاد إلی فساد إمامة أهل الفساد

    درباره ادله‌ای است که بر جواز لعن غاصبان حقوق اهل‎بیت(ع) دلالت دارند[۸].

    الرسالة الأينية

    در مورد نفی اینیت و مکان از خداوند است.

    توجيه مناظرة الشيخ المفيد

    رساله‌ای است در توجیه مناظره شیخ مفید با قاضی عبدالجبار معتزلی درباره خلافت امیرالمؤمنین(ع)[۹].

    جلد دوم نیز دربردارنده 18 مقاله زیر می‎باشد:

    رسالة في شرح حديث ما من أحد يدخله عمله الجنة و ينجيه من النار

    نویسنده در این مقاله، پیرامون این روایت (روایتی که در عنوان مقاله به آن اشاره شده است) که تتمه‌ای نیز دارد و ابوهریره آن را نقل کرده، توضیح داده است.

    رسالة في شرح حديث لو علم أبوذر ما في قلب سلمان لقتله

    این رساله، درباره حدیث مذکور و علت قتل است.[۱۰].

    رسالة في شرح حديث أعلمكم بنفسه أعملكم بربه

    رساله‌ای است در بیان این موضوع که هرکه خود را بیشتر شناخت، خدا را بهتر شناخته است.[۱۱].

    رسالة في شرح حديث لا يموت لمؤمن ثلاثة من الأولاد فتمسه النار إلا تحلة القسم

    این روایت، در کتاب‎های روایی شیعه یافت نشده است.[۱۲].

    رسالة في شرح حديث أنهم يأنسون بكم فإذا غبتم عنهم استوحشوا

    این تحقیق، درباره حدیث امام صادق(ع) و چگونگی انس گرفتن مردگان با زندگان حاضر سر قبر آن‎ها و وحشت مردگان هنگام دور شدن زندگان است.[۱۳].

    رسالة في شرح حديث النظر إلی وجه العالم عبادة

    این مقاله، در مورد حدیث مذکور درباره فقیه و نگاه به چهره عالم است.[۱۴].

    رسالة في تفسير آية: فَاخْلَعْ‎ نَعْلَيك‎ إِنَّك‎ بِالْوٰادِ الْمُقَدَّسِ (طه: 12)

    مقاله‌ای است پیرامون اینکه از حضرت حجت(عج) پرسیدند از تفسیر این آیه و اینکه حضرت موسی(ع) چه پوشیده بود که مأمور به جدا کردن آن شد[۱۵].

    رسالة في تعيين ليلة القدر

    مقاله‌ای است تحقیقی در مورد تعیین شب قدر[۱۶].

    الحاشية على أجوبة المسائل المهنّائية

    اصل کتاب، جواب سؤال‎های سید مهنا بن سنان مدنی است که علامه حلی پاسخ داده است و مرحوم خواجویی، حاشیه‌ای بر این جواب‎ها دارد[۱۷].

    رسالة عدلية

    مقاله‌ای است مبسوط درباره معنای عدالت، ارکان عدالت و اعتبار عدالت در امام جمعه و جماعت[۱۸].

    رسالة في نوم الملائكة

    درباره پرسشی است از امام صادق(ع) که آیا ملائکه می‌خوابند؟ حضرت فرمود: هیچ زنده‌ای نیست، مگر آنکه می‌خوابد[۱۹].

    هداية الفؤاد إلی نبذ من أحوال المعاد

    مقاله‌ای است درباره اینکه آیا غیر از خدا، بقیه موجودات فانی می‌شوند یا نه و آیا چیزی با خداوند باقی می‎ماند یا نه[۲۰].

    نویسنده در این رساله که متعرض برخی از مشکلات مباحث معاد شده است، به سبک متأخران از حکمای قبل از ملاصدرا، بحث کرده و خیلی با احتیاط مشی نموده که بهانه به دست ماجراجویان ندهد و آنان را در آن عصر مصیبت‎بار تحریک ننماید. این رساله، از نفایس آثار علمی بشمار می‎رود و در برخی از مباحث آن می‎توان مناقشه نمود و بعضی از مباحث ناقص و محتاج به بیانی مفصل‎تر است، مثل مباحث عالم مثال و بیان وجوه فرق بین نزولی و صعودی مثال. مهم‎تر از همه، مبحث فنای خلایق در قیامت کبری و تحقیق در نحوه خطابات الهیه در قیامت صغری و کبری[۲۱].

    رسالة في بيان الشجرة الخبيثة

    مقاله‌ای است درباره آیه شریفه 26 سوره ابراهیم: وَ مَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ (و مَثَلِ سخنى ناپاک چون درختى ناپاک است که از روى زمین کنده شده و قرارى ندارد)[۲۲].

    رسالة في الجبر و التفويض

    شرحی است در مورد کلام امام علی(ع) در نهج‌البلاغه (إنا لا نملك مع الله شيئا و لا نملك إلا ما ملكنا)[۲۳].

    رسالة في شرح حديث من أحبّنا أهل‎البيت فليعدّ للفقر جلبابا

    مقاله‌ای است پیرامون حدیث مذکور از امام علی(ع) در مورد اینکه اگر فردی محبت اهل‎بیت(ع) را داشته باشد، باید لباس فقر بپوشد[۲۴].

    المسائل الخمس

    مقاله‌ای است پیرامون پنج مسئله مختلف، از قبیل: عملی مجرب برای دفع مرض، مراد از مؤمن آل فرعون و...

    رسالة في تفسير آية: وَ كٰانَ‎ عَرْشُهُ‎ عَلَى الْمٰاءِ

    مقاله‌ای است درباره فرمایش امام صادق(ع) پیرامون تفسیر آیه مزبور، که در اصول کافی آمده است.[۲۵].

    رسالة في ذمّ‎ سؤال غير اللّه

    بحث درباره روایت رسول‎الله(ص) است که به حضرت علی(ع) فرمود: «يا علي لأن أدخل يدي في فم التنين إلی المرفق أحب إلي من أن أسأل من لم يكن ثم كان» (ای علی! اگر دستم را تا آرنج در دهان اژدها کنم، برایم خوشایندتر از این است که دستم را بر نوکیسه دراز کنم)[۲۶].

    وضعیت کتاب

    در هر جلد، فهرست اجمالی مقالات در ابتدا و فهرست تفصیلی مطالب، در انتهای کتاب آمده است.

    در پاورقی‎ها، علاوه بر ذکر منابع، توضیحاتی پیرامون برخی از مطالب متن، ارائه گردیده است.

    پانویس

    1. ↑ ر.ک: مقدمه محقق، ‎1، ص7-‎51
    2. ↑ ر.ک: فرهیختگان تمدن شیعی
    3. ↑ متن کتاب، ص55-‎56
    4. ↑ ر.ک: فرهیختگان تمدن شیعی
    5. ↑ همان
    6. ↑ همان
    7. ↑ همان
    8. ↑ همان
    9. ↑ همان
    10. ↑ همان
    11. ↑ همان
    12. ↑ همان
    13. ↑ همان
    14. ↑ همان
    15. ↑ همان
    16. ↑ همان
    17. ↑ همان
    18. ↑ همان
    19. ↑ ر.ک: همان
    20. ↑ همان
    21. ↑ ر.ک: آشتیانی، سید جلال‎الدین، ج4، ص225-‎226
    22. ↑ ر.ک: فرهیختگان تمدن شیعی
    23. ↑ همان
    24. ↑ همان
    25. ↑ همان
    26. ↑ همان

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. آشتیانی، سید جلال‎الدین، «آثار حکمای الهی ایران از عصر میرداماد و میرفندرسکی تا زمان حاضر»، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1378.
    3. پایگاه «فرهیختگان تمدن شیعی»، شنبه 8 اردیبهشت 1397

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=الرسائل_الاعتقادية&oldid=444788»