۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ه‌ه' به 'ه‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ت' به 'ی‌ت') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ه' به 'ه‌ه') |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
فصل اول، مقدماتی است در شناخت جنبش مشروطه؛ ازاینرو، ابتدا رابطه علما با جنبش مشروطه مورد بررسی قرار گرفته و سپس به بحث پیرامون رابطه مشروطه با استبداد و استعمار، حرکت مشروطهخواهی و ابعاد آن، نقش انگلیسیها در تحولات ایران عصر قاجار و مشروطه و منورالفکرها پرداخته شده است. نویسنده بر این باور است که نقش اول و اساسی در جنبش آزادی‌خواهانه و عدالتخواهانه مردم در مشروطه را علما برعهده داشته و با نفوذ روحانی خود در جامعه و سابقه‌ای که به دلیل همین نفوذ معنوی از آن برخوردار بودند، توانستند جنبشی را علیه حکومت ظالمانه قاجار به وجود آورند. آنچه نویسنده در این فصل به دنبال آن است، پرداختن به این موضوع است که علما به کدامین بخش مشروطه تعلق دارند و آنها مدافع چه کسی بوده و مبارزهشان با چه کسانی بود؟<ref>ر.ک: متن کتاب، ص27</ref>. | فصل اول، مقدماتی است در شناخت جنبش مشروطه؛ ازاینرو، ابتدا رابطه علما با جنبش مشروطه مورد بررسی قرار گرفته و سپس به بحث پیرامون رابطه مشروطه با استبداد و استعمار، حرکت مشروطهخواهی و ابعاد آن، نقش انگلیسیها در تحولات ایران عصر قاجار و مشروطه و منورالفکرها پرداخته شده است. نویسنده بر این باور است که نقش اول و اساسی در جنبش آزادی‌خواهانه و عدالتخواهانه مردم در مشروطه را علما برعهده داشته و با نفوذ روحانی خود در جامعه و سابقه‌ای که به دلیل همین نفوذ معنوی از آن برخوردار بودند، توانستند جنبشی را علیه حکومت ظالمانه قاجار به وجود آورند. آنچه نویسنده در این فصل به دنبال آن است، پرداختن به این موضوع است که علما به کدامین بخش مشروطه تعلق دارند و آنها مدافع چه کسی بوده و مبارزهشان با چه کسانی بود؟<ref>ر.ک: متن کتاب، ص27</ref>. | ||
در فصل دوم، نگاهی شده است به سابقه تحصن در | در فصل دوم، نگاهی شده است به سابقه تحصن در سفارتخانه‌های خارجی. به اعتقاد نویسنده، تحصن در سفارتخانه انگلیس در تهران، حساسترین و اساسی‌ترین مرحله در پیدایش حرکت مشروطهخواهی - نه عدالتخواهی - است. به باور وی، اهمیت این تحصن در رشد این جنبش و باور کردن آن، باعث شده تا موافق و مخالف، پیرامون آن اظهار نظر کرده و نتایجی از آن برگیرند و سابقه تحصن در ایران و نیز سفارتخانه‌های خارجی را بررسی کنند تا بهنحوی در تبیین این مسئله، یاری‌شان کند. وی معتقد است سادهترین حکمی که موافقان مشروطه در حل این قضیه صادر کرده‌اند، این است که تحصن در ایران، امری معمول بوده و ازاینرو، نمیبایست تعجبی نسبت به تحصن در سفارت انگلیس از خود نشان داد و یا آن را دلیل بر ابهام و ایهامی در واقعه مشروطه دانست<ref>همان، ص87-88</ref>. | ||
در فصل سوم، به موضوع تصمیمگیری برای رفتن به سفارت، پرداخته شده است. از مسائلی که پیرامون آن اختلاف است، تصمیمگیری در رفتن به سفارت است. این مسئله، جدای از آنچه مربوط به خود همین مسئله می‌شود، ارتباط آن با برخی از قضاوتها و | در فصل سوم، به موضوع تصمیمگیری برای رفتن به سفارت، پرداخته شده است. از مسائلی که پیرامون آن اختلاف است، تصمیمگیری در رفتن به سفارت است. این مسئله، جدای از آنچه مربوط به خود همین مسئله می‌شود، ارتباط آن با برخی از قضاوتها و دیدگاه‌ها راجع به اشخاص و قضایای دیگر است؛ بهطوریکه داشتن دیدگاه خاصی در اینجا، ما را رودرروی مشکلات دیگری قرار خواهد داد که بهسادگی نمی‌توان درباره آنها قضاوت کرد<ref>ر.ک: همان، ص105</ref>. | ||
در فصل چهارم، به بررسی موضع سفارت در برابر درخواست تحصن پرداخته شده است. به اعتقاد نویسنده، نگاهی به سیاست انگلیس در قبال روسیه، نشان می‌دهد که آنها در پی نفوذ بیشتری در امور سیاسی ایران بوده‌اند؛ بهخصوص که با افزایش قدرت روسها، آنها ضعف بیشتری احساس کرده و به دنبال جبران آن بودند<ref>ر.ک: همان، ص125</ref>. | در فصل چهارم، به بررسی موضع سفارت در برابر درخواست تحصن پرداخته شده است. به اعتقاد نویسنده، نگاهی به سیاست انگلیس در قبال روسیه، نشان می‌دهد که آنها در پی نفوذ بیشتری در امور سیاسی ایران بوده‌اند؛ بهخصوص که با افزایش قدرت روسها، آنها ضعف بیشتری احساس کرده و به دنبال جبران آن بودند<ref>ر.ک: همان، ص125</ref>. | ||
در فصول گذشته کتاب، درباره موضع سفارت در برابر درخواست تحصن سخن گفته شد و در فصل پنجم، بهمنظور بررسی همکاری اعضای سفارت با متحصنین، آنچه را که از اسناد رسمی و غیر رسمی در مورد برخورد سفارت با متحصنین پس از استقرار آنها در سفارت ذکر شده، آورده شده است. این برخوردها که در قالب «حمایت کامل از متحصنین» قابل طرح است، یکی از | در فصول گذشته کتاب، درباره موضع سفارت در برابر درخواست تحصن سخن گفته شد و در فصل پنجم، بهمنظور بررسی همکاری اعضای سفارت با متحصنین، آنچه را که از اسناد رسمی و غیر رسمی در مورد برخورد سفارت با متحصنین پس از استقرار آنها در سفارت ذکر شده، آورده شده است. این برخوردها که در قالب «حمایت کامل از متحصنین» قابل طرح است، یکی از تکیهگاههای اصلی مباحث این فصل تلقی می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص137</ref>. | ||
فصل ششم، به بررسی این موضوع اختصاص یافته است که در سفارت چه گذشت. نویسنده بر این باور است که نشان دادن آنچه در داخل سفارت رخ داده، کمک فراوانی به درک مسئله مورد نظر کرده و درعینحال، ازآنجاکه موضوع کتاب، روشن ساختن وقایع مربوط به تحصن است، برای به تصویر کشیدن درست | فصل ششم، به بررسی این موضوع اختصاص یافته است که در سفارت چه گذشت. نویسنده بر این باور است که نشان دادن آنچه در داخل سفارت رخ داده، کمک فراوانی به درک مسئله مورد نظر کرده و درعینحال، ازآنجاکه موضوع کتاب، روشن ساختن وقایع مربوط به تحصن است، برای به تصویر کشیدن درست صحنه‌ها، آنچه که ناظران و گزارشگران آورده‌اند، ذکر گردیده است.<ref>ر.ک: همان، ص153</ref>. | ||
در فصل هفتم، چگونگی ارتباط انگلیس با متحصنین قم، مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده یکی از | در فصل هفتم، چگونگی ارتباط انگلیس با متحصنین قم، مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده یکی از راه‌های نفوذ استعمار انگلیس را بهرهگیری از امتیاز کشیدن خطوط تلگراف در ایران دانسته است که شمال و جنوب و غرب و شرق را به هم متصل کرده و در اکثر شهرهای مهم، دفاتری ایجاد کرده بود. در این دفاتر، خدمه انگلیسی و هندی، کار اداره این مراکز را برعهده داشته و بهطور کامل، بهصورت یک سیستم اطلاعاتی از هر جهت، در خدمت سفارت انگلیس در تهران بودند. به باور وی، اهمیت نقش آنان در انتقال اطلاعات، علت مهمی در کسب این اطلاعات و جمعآوری اخبار پیرامون مسائل مختلف برای انگلیسیها بود و در واقع این ادارات، حکم قونسولخانه کوچکی را داشت که کارهای قونسولی را تحت لوای اداره تلگرافخانه، انجام می‌داد. سیم تلگراف، گویا دو خط داشته است: یکی مربوط به کمپانی هند و اروپا بوده و دیگری مربوط به دولت ایران که تنها میان بعضی از شهرها بوده است و گویا در میانه برخی شهرها، دو سیم بوده است: یکی تلگرافخانه انگلیس و دیگر تلگرافخانه دولتی<ref>ر.ک: همان، ص185-186</ref>. | ||
در فصل هشتم، | در فصل هشتم، دیدگاه‌ها درباره تحصن و دخالت انگلیسیها در جنبش عدالتخواهی مردم، بررسی شده است. بسیاری از موافقان و مخالفان مشروطه، درباره دخالت انگلیسیها در امر نهضت مردم، سخنانی را ابراز کرده‌اند. آنها هرکدام بر اساس دیدگاه‌های مشخصی که داشته‌اند، این مسئله را مورد نظر قرار داده‌اند؛ موافقان برای هشدار در امر نهضت، مخالفان برای کوبیدن آن و تحلیلگران لابد به قصد تبیین واقعیت قضیه، آنگونه که خود معتقد بوده‌اند. نویسنده در اینباره، به تناسب، نقلهای افراد مختلف را آورده و در بعضی موارد، تذکراتی پیرامون آنها داده است. وی معتقد است در واقع بسیاری از اینها، بااینکه از موافقان مشروطه بوده‌اند، دخالت انگلیسیان را در امر مشروطه پذیرفته‌اند، اما اینکه چگونه با پذیرش این دخالت، باز از مشروطه جانبداری کرده‌اند، مسئله‌ای است که حداقل بخشی از پاسخ آن را باید در مواضع متناقض آنها، جستجو کرد؛ اضافه بر اینکه توجه به مشورطه بهعنوان یک پدیده ضد استبدادی و عدم توجه به دخالت خارجی، باعث داشتن چنین موضعی از طرف آنان شده است.<ref>ر.ک: همان، ص197-198</ref>. | ||
فصل نهم، به موضوع ضمانتخواهی متحصنین از سفارت و تضمین سفارت برای آنها، اختصاص یافته است. این قسمت از کتاب، مربوط است به ضمانتی که سفارت از متحصنین گرفت تا سفارتخانه را ترک نکنند، اما مهمتر از آن، تضمینی است که مردم از سفارت خواستند؛ تضمینی که لزوم اجرای فرامین شاه را درباره مشروطیت، تأمین کند و نیز ضمانتی که سفارت داد تا خساراتی را که به متحصنین در ایام تحصن وارد شده، جبران نماید<ref>ر.ک: همان، ص225-226</ref>. | فصل نهم، به موضوع ضمانتخواهی متحصنین از سفارت و تضمین سفارت برای آنها، اختصاص یافته است. این قسمت از کتاب، مربوط است به ضمانتی که سفارت از متحصنین گرفت تا سفارتخانه را ترک نکنند، اما مهمتر از آن، تضمینی است که مردم از سفارت خواستند؛ تضمینی که لزوم اجرای فرامین شاه را درباره مشروطیت، تأمین کند و نیز ضمانتی که سفارت داد تا خساراتی را که به متحصنین در ایام تحصن وارد شده، جبران نماید<ref>ر.ک: همان، ص225-226</ref>. | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
[[رده:سلسله‌ها، تقسیم بندی دوره ای]] | [[رده:سلسله‌ها، تقسیم بندی دوره ای]] | ||
[[رده: | [[رده:سلسله‌های پس از اسلام]] | ||
[[رده:25 خرداد الی 24 تیر]] | [[رده:25 خرداد الی 24 تیر]] | ||
[[رده:سال97-1تیر الی31]] | [[رده:سال97-1تیر الی31]] | ||