۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ی‌ن' به 'ی‌ن'
جز (جایگزینی متن - 'ید' به 'ید') |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ن' به 'ی‌ن') |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
غالب آنچه در کتاب [[ابن منده، محمد بن اسحاق|ابن منده]] آمده، همان روایات و آثاری است که در کتابهای پیشین، بهویژه توحید ابن خزیمه آمده است (اکثر موضوعاتی که وی بحث کرده را در این کتاب مشاهده می‌کنیم، مانند مباحث نفس و وجه و ید و سمع و بصر و قدم و نزول و کلام و ضحک و... البته ابن خزیمه بحث رؤیت شدن خدا در قیامت توسط مؤمنین و شفاعت و خروج گنهکاران از آتش و همچنین برخی مسائل ربوبیت و الوهیت و اسماء الله و صفاتی مانند حب و بغض را به آن افزوده است)؛ فقط گاهی طرق دیگری در برخی احادیث و آثار معروف را در این کتاب مشاهده می‌کنیم<ref>ر.ک: همان، ص68-69</ref>. | غالب آنچه در کتاب [[ابن منده، محمد بن اسحاق|ابن منده]] آمده، همان روایات و آثاری است که در کتابهای پیشین، بهویژه توحید ابن خزیمه آمده است (اکثر موضوعاتی که وی بحث کرده را در این کتاب مشاهده می‌کنیم، مانند مباحث نفس و وجه و ید و سمع و بصر و قدم و نزول و کلام و ضحک و... البته ابن خزیمه بحث رؤیت شدن خدا در قیامت توسط مؤمنین و شفاعت و خروج گنهکاران از آتش و همچنین برخی مسائل ربوبیت و الوهیت و اسماء الله و صفاتی مانند حب و بغض را به آن افزوده است)؛ فقط گاهی طرق دیگری در برخی احادیث و آثار معروف را در این کتاب مشاهده می‌کنیم<ref>ر.ک: همان، ص68-69</ref>. | ||
[[ابن منده، محمد بن اسحاق|ابن منده]]، مطالب کتاب را چنین بیان کرده: ابتدا صفاتی را که در آن، خدای متعال خودش را با آنها [در سوره توحید] توصیف کرده و دلالت بر وحدانیت، صمدیت، عدم تولد از پدر و مادر و نداشتن فرزند و بیشریک بودن و بیهمتاییاش دارند، بیان می‌کند و سپس روایاتی را که بر معانی و اوصاف مذکور دلالت دارند، ارائه | [[ابن منده، محمد بن اسحاق|ابن منده]]، مطالب کتاب را چنین بیان کرده: ابتدا صفاتی را که در آن، خدای متعال خودش را با آنها [در سوره توحید] توصیف کرده و دلالت بر وحدانیت، صمدیت، عدم تولد از پدر و مادر و نداشتن فرزند و بیشریک بودن و بیهمتاییاش دارند، بیان می‌کند و سپس روایاتی را که بر معانی و اوصاف مذکور دلالت دارند، ارائه می‌نماید. او سپس، مباحث مختلف متعلق به توحید در ربوبیت از خلق و تقدیر و تدبیر و مقلب القلوب بودن خدا و اینکه ارواح در حالت موت و حیات و نوم و انتباه در دست او هستند، او روزی‌دهنده غنابخش یا فقیرکننده و مریضکننده، مداواگر و شفاده بندگانش است و... را مطرح می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص63-64</ref>. | ||
وی در میان کلماتش درباره توحید در ربوبیت، به توحید در الوهیت هم اشاره می‌کند و سپس در صفحه 45، بحث از توحید اسمائی الله عز و جل را میآغازد و عنوان این مطلب را چنین میگذارد: «ذكر معرفة أسماء الله الحسنی التي تسمی بها و أظهرها لعباده للمعرفة و الدعاء و الذكر». او این بخش را با بحث از حدیث «أن لله تسعا و تسعين اسما...» ادامه می‌دهد و سپس از اسم الله الأکبر یا اسم اعظم الهی سخن میگوید. ابن منده در این باب، با ارائه ادله، جانب ترجیح را با اسم «الله» می‌داند و پس از بیان این امر، استطراداً درباره توحید در الوهیت صحبت می‌کند. وی مجدداً به بحث از اسمای الهی بازمیگردد و ذکر هر اسمی را بههمراه ذکر دلیل آن، تا صفحه 73 ادامه می‌دهد. محمد بن اسحاق، از صفحه 74، شروع به بیان توحید صفاتی می‌کند. عنوان این قسمت از کتاب، که بخش اعظم مطالب آن را تشکیل می‌دهد عبارت است از: «ذكر معرفة صفات الله عز و جل الذي وصف بها نفسه و أنزل بها كتابه و أخبر بها الرسول(ص) علی سبيل الوصف لربه عز و جل مبينا ذلك لأمته». از این بخش تا آخر کتاب، ابوعبدالله بن منده، به استقصای همه صفات الهی و ادله آنها میپردازد؛ سمع و بصر، یدان، کلام، علو، فوقیت، حب و بغض، ضحک، اخبار مأثور در غیرت، صبر، تعجب، مکر و... از جمله صفاتی هستند که وی در ارائه صفات الهی مطرح و از آنها بحث می‌کند. وی هر بابی را با عنوانی که دلالت بر مقصودش دارد، شروع می‌کند و سپس برخی آیات (اگر آیهای بر آن مطلب وجود داشت) را ذکر می‌کند که آن صفت را برای خداوند اثبات می‌کنند. پس از ذکر آیه (در صورت وجود)، او به ذکر احادیث مختلفی که بهنحوی دلالت بر این صفت داشته باشند، میپردازد؛ دقیقا به همان روشی که در بحث از توحید در ربوبیت و الوهیت و... سیر می‌کرد<ref>ر.ک: همان، ص64</ref>. | وی در میان کلماتش درباره توحید در ربوبیت، به توحید در الوهیت هم اشاره می‌کند و سپس در صفحه 45، بحث از توحید اسمائی الله عز و جل را میآغازد و عنوان این مطلب را چنین میگذارد: «ذكر معرفة أسماء الله الحسنی التي تسمی بها و أظهرها لعباده للمعرفة و الدعاء و الذكر». او این بخش را با بحث از حدیث «أن لله تسعا و تسعين اسما...» ادامه می‌دهد و سپس از اسم الله الأکبر یا اسم اعظم الهی سخن میگوید. ابن منده در این باب، با ارائه ادله، جانب ترجیح را با اسم «الله» می‌داند و پس از بیان این امر، استطراداً درباره توحید در الوهیت صحبت می‌کند. وی مجدداً به بحث از اسمای الهی بازمیگردد و ذکر هر اسمی را بههمراه ذکر دلیل آن، تا صفحه 73 ادامه می‌دهد. محمد بن اسحاق، از صفحه 74، شروع به بیان توحید صفاتی می‌کند. عنوان این قسمت از کتاب، که بخش اعظم مطالب آن را تشکیل می‌دهد عبارت است از: «ذكر معرفة صفات الله عز و جل الذي وصف بها نفسه و أنزل بها كتابه و أخبر بها الرسول(ص) علی سبيل الوصف لربه عز و جل مبينا ذلك لأمته». از این بخش تا آخر کتاب، ابوعبدالله بن منده، به استقصای همه صفات الهی و ادله آنها میپردازد؛ سمع و بصر، یدان، کلام، علو، فوقیت، حب و بغض، ضحک، اخبار مأثور در غیرت، صبر، تعجب، مکر و... از جمله صفاتی هستند که وی در ارائه صفات الهی مطرح و از آنها بحث می‌کند. وی هر بابی را با عنوانی که دلالت بر مقصودش دارد، شروع می‌کند و سپس برخی آیات (اگر آیهای بر آن مطلب وجود داشت) را ذکر می‌کند که آن صفت را برای خداوند اثبات می‌کنند. پس از ذکر آیه (در صورت وجود)، او به ذکر احادیث مختلفی که بهنحوی دلالت بر این صفت داشته باشند، میپردازد؛ دقیقا به همان روشی که در بحث از توحید در ربوبیت و الوهیت و... سیر می‌کرد<ref>ر.ک: همان، ص64</ref>. | ||