کلیات دیوان امیر معزی نیشابوری: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۱ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش'
جز (جایگزینی متن - 'فارسي' به 'فارسی')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش')
خط ۳۵: خط ۳۵:
همچنین اضافه می‎کند: دیوان معزی یکی از معدود دواوینی است که می‎توان از فواید تاریخی و لغوی آن بهره‎ها برد. از شعر روان و بی‎پیرایه معزی حتی می‎توان به پاره‎ای از اخبار مربوط به حواشی حکومت سلاجقه از قبیل امرای محلی، درباریان، خویشاوندان سلطان و مانند آن‎ها آگاهی یافت: «گذشته از مزیت‎هایی که شعر معزی بدان ممتاز است اشارات زیاد تاریخی نیز در قصاید او آمده و بسیاری از وقایع قسمتی از عصر سلجوقی را که بین 465ق یعنی سال جلوس ملکشاه تا حدود 520 ق پیش آمد (که گویا مرگ شاعر در آن موقع اتفاق افتاد) از آن قصاید می‎توان دریافت و از خواص و اخلاق و جنگ‎ها و صلح‎های ملکشاه و سلطان سنجر و اخبار بستگان و ندیمان و وزیران آنان مانند خواجه نظام الملک و فرزندان او و دیگران اطلاع حاصل توان کرد» <ref>ر.ک: همان، صفحه هشتادوهفت</ref>‏.
همچنین اضافه می‎کند: دیوان معزی یکی از معدود دواوینی است که می‎توان از فواید تاریخی و لغوی آن بهره‎ها برد. از شعر روان و بی‎پیرایه معزی حتی می‎توان به پاره‎ای از اخبار مربوط به حواشی حکومت سلاجقه از قبیل امرای محلی، درباریان، خویشاوندان سلطان و مانند آن‎ها آگاهی یافت: «گذشته از مزیت‎هایی که شعر معزی بدان ممتاز است اشارات زیاد تاریخی نیز در قصاید او آمده و بسیاری از وقایع قسمتی از عصر سلجوقی را که بین 465ق یعنی سال جلوس ملکشاه تا حدود 520 ق پیش آمد (که گویا مرگ شاعر در آن موقع اتفاق افتاد) از آن قصاید می‎توان دریافت و از خواص و اخلاق و جنگ‎ها و صلح‎های ملکشاه و سلطان سنجر و اخبار بستگان و ندیمان و وزیران آنان مانند خواجه نظام الملک و فرزندان او و دیگران اطلاع حاصل توان کرد» <ref>ر.ک: همان، صفحه هشتادوهفت</ref>‏.


وی سپس به بررسی پیشینه چاپ این اثر و اشکالات فراوان آن‎ها پرداخته می‎نویسد: «کلیات دیوان امیر معزی تنها یک‎بار با تصحیح و مقدمه کوتاه عباس اقبال آشتیانی در سال 1318ش از سوی کتاب‎فروشی اسلامیه به چاپ رسید و پس‎ازآن هیچ‎گاه تجدید چاپ نگردید. تنها یک‎بار دیگر آن‎هم پس از چهل سال از روی نسخه مرحوم اقبال به صورتی کاملاً نازل از حیث چاپ به سعی آقای ناصر هیری در سال 1362ش انتشار یافت و در این بیست‎وچند سال اخیر هم چاپ جدیدی از دیوان معزی صورت نبست. ازآنجاکه کلیات دیوان امیر معزی به اهتمامی آقای هیری عیناً از روی نسخه چاپی مرحوم اقبال حروف‎چینی شده در این مقال تنها به ارزیابی نسخه مصحح مرحوم اقبال می‎پردازیم. برخلاف ظاهر شکیل و آراسته کتاب، سهوهای بی‎شمار در آن راه یافته است که می‎تواند از عدم اشراف و نظارت دقیق مرحوم اقبال در مراحل چاپ کتاب که در آن روزگاران بسیار شیوه دشوار و سختی بوده حکایت نماید. کتاب دارای غلط‎های چاپی انبوه، تکرار برخی قصاید، آشفتگی در ردیف‎ها، سقطات و ناخوانا بودن بعضی از کلمات و اشتباهات قابل ذکر است و افزون بر همه این‎ها کتاب از هیچ فهرستی برخوردار نیست»<ref>ر.ک: همان، صفحه نودوهشت</ref>‏.
وی سپس به بررسی پیشینه چاپ این اثر و اشکالات فراوان آن‎ها پرداخته می‎نویسد: «کلیات دیوان امیر معزی تنها یک‎بار با تصحیح و مقدمه کوتاه عباس اقبال آشتیانی در سال 1318ش از سوی کتاب‎فروشی اسلامیه به چاپ رسید و پس‎ازآن هیچ‎گاه تجدید چاپ نگردید. تنها یک‎بار دیگر آن‎هم پس از چهل سال از روی نسخه مرحوم اقبال به صورتی کاملاً نازل از حیث چاپ به سعی آقای ناصر هیری در سال 1362ش انتشار یافت و در این بیست‎وچند سال اخیر هم چاپ جدیدی از دیوان معزی صورت نبست. ازآنجاکه کلیات دیوان امیر معزی به اهتمامی آقای هیری عیناً از روی نسخه چاپی مرحوم اقبال حروف‎چینی شده در این مقال تنها به ارزیابی نسخه مصحح مرحوم اقبال می‎پردازیم. برخلاف ظاهر شکیل و آراسته کتاب، سهوهای بی‌شمار در آن راه یافته است که می‎تواند از عدم اشراف و نظارت دقیق مرحوم اقبال در مراحل چاپ کتاب که در آن روزگاران بسیار شیوه دشوار و سختی بوده حکایت نماید. کتاب دارای غلط‎های چاپی انبوه، تکرار برخی قصاید، آشفتگی در ردیف‎ها، سقطات و ناخوانا بودن بعضی از کلمات و اشتباهات قابل ذکر است و افزون بر همه این‎ها کتاب از هیچ فهرستی برخوردار نیست»<ref>ر.ک: همان، صفحه نودوهشت</ref>‏.


مصحح باوجود اشکالات نسخه اقبال چاره‎ای جز استفاده از این نسخه نداشته است: «چون متأسفانه نسخه‎ای قدیمی از اشعار وی برای مقابله یافت نمی‎شود ما نیز به ناگزیر همان نسخه مصحح استاد اقبال را نسخه اساس قرار دادیم و تا آنجا که امکان‎پذیر بود با مراجعه به بعضی از تذکره‎ها، جنگ‎ها و مجموعه‎هایی که شعر معزی را در خویش داشت به تصحیح آن اهتمام کردیم و در مواردی که به هیچ قسم تصحیح امکان‎پذیر نبود به ناگزیر به تصحیح قیاسی ابیات و مصاریع پرداختیم و البته موارد تصحیح قیاسی را داخل قلاب [ ] نشان دادیم تا امکان اشتباه و التباس فراهم نگردد»<ref>ر.ک: همان، صفحه یک‎صد</ref>‏.
مصحح باوجود اشکالات نسخه اقبال چاره‎ای جز استفاده از این نسخه نداشته است: «چون متأسفانه نسخه‎ای قدیمی از اشعار وی برای مقابله یافت نمی‌شود ما نیز به ناگزیر همان نسخه مصحح استاد اقبال را نسخه اساس قرار دادیم و تا آنجا که امکان‎پذیر بود با مراجعه به بعضی از تذکره‎ها، جنگ‎ها و مجموعه‎هایی که شعر معزی را در خویش داشت به تصحیح آن اهتمام کردیم و در مواردی که به هیچ قسم تصحیح امکان‎پذیر نبود به ناگزیر به تصحیح قیاسی ابیات و مصاریع پرداختیم و البته موارد تصحیح قیاسی را داخل قلاب [ ] نشان دادیم تا امکان اشتباه و التباس فراهم نگردد»<ref>ر.ک: همان، صفحه یک‎صد</ref>‏.


حروف‎چینی جدید، جدانویسی در سراسر دیوان، فاصله‎گذاری شریطه قصاید و جدانویسی کلمات، شماره‎گذاری ابیات و اعراب‎گذاری بر روی کلمات و عبارات مشکل برای آسان‎خوانی، ذکر برخی تعلیقات بر ابیات و واژگان دشوار، استفاده از اشعار شاعران و نویسندگان‎هم‎عصر و نزدیک به روزگار معزی از دیگر ویژگی‎های این دیوان نسبت به نسخ پیشین است<ref>ر.ک: همان، صفحه یک‎صد و یکصدویک</ref>‏.
حروف‎چینی جدید، جدانویسی در سراسر دیوان، فاصله‎گذاری شریطه قصاید و جدانویسی کلمات، شماره‎گذاری ابیات و اعراب‎گذاری بر روی کلمات و عبارات مشکل برای آسان‎خوانی، ذکر برخی تعلیقات بر ابیات و واژگان دشوار، استفاده از اشعار شاعران و نویسندگان‎هم‎عصر و نزدیک به روزگار معزی از دیگر ویژگی‎های این دیوان نسبت به نسخ پیشین است<ref>ر.ک: همان، صفحه یک‎صد و یکصدویک</ref>‏.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش