المعجم الأصولي

المعجم الأصولی
پدیدآوران	بحرانی، محمد صنقور علی (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	یتناول بالشرح معظم المصطلحات الاصولیه و تحریر مسائل الاصول بحسب الترتیب الهجائی
ناشر	منشورات الطيار
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1428 ق
چاپ	3
شابک	‎964-7653-54-0
موضوع	اصول فقه شیعه - اصطلاح‏‌ها و تعبیرها
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏147‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏9‎‏م‎‏6‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

المعجم الأصولی تأليف محمد صنقور على در دو جلد مى‌باشد كه در آن 826 اصطلاح، قاعده و مسئله اصول فقه مورد شرح و بررسى قرار گرفته و در مورد هر يك از اين اصطلاحات و قواعد، مقاله‌هاى مجزا و مستوفى نگاشته شده است.

ساختار

نگارنده مباحث كتاب را به ترتيب حروف الفبا تدوين نموده و در مورد هر واژه يا اصطلاح اصولى كليه جوانب آن را بررسى نموده و اصطلاحات مرتبط با آن را نيز شرح داده است. وى در برخى از موارد به شرح بعضى از مسائل علم اصول فقه و ادله آن نيز پرداخته است.از اين رو سعى نموده ديدگاه جامعى از آراى اصولیان ارائه نمايد.هدف از تدوين اين معجم اصولى چنانچه خود نگارنده در مقدمه كتاب اشاره كرده است دسترسى آسان اصطلاحات و قواعد اصول فقه براى طلاب حوزه‌هاى علميه و محققان اصول فقه مى‌باشد.

گزارش محتوا

در جلد اول از حرف الف تا حرف جيم قريب به سيصد اصطلاح اصولى مورد شرح و بررسى قرار گرفته است كه برخى از اين اصطلاحات و قواعد ذيل مى‌باشد:

اصالةالاباحة، اثر شرعى، اجتماع امر و نهى، اجتهاد، إجزاء، اجماع اراده تفهيمى، اراده تكوينى، اراده جدى، استثناء، استحاله، استحباب، استحسان، استصحاب اصالةالصحه، اصالةالعموم، اصالة عدم التزكيه، اصالة عدم التقدير، اصالة عدم الغفلة، اصالةعدم القرينة، اصالة عدم النقل و الاشتراك، اصل عملى، اصل موضوعى، اصل لفظى، اصول عمليه، اصول لفظيه، اضطرار، اطّراد، اطلاق (انواع آن)، برائت، برهان، بساطت مشتق، تأخير بيان از وقت حاجت، تأسيس اصل ثانوى هنگام تعارض، تأسيس اصل هنگام شك در حجيت، تأسيس اصل در باب تعارض، تبادر، تبعيض در احتياط، تبعيض در حجيت، تبعيت دلالت التزامى از دلالت مطابقى، تبعيت دلالت از اراده، تتميم كشف، تجرى، تحقيق مناط، تخريج مناط، تخصص، تخصيص، تصويب، تخطئه، اصالةالتخيير، تخيير شرعى و عقلى، تخيير فقهى و اصولى، تخيير بين اقل و اكثر، تخيير در باب تعارض، تنجيز و تعليق، تنزيل اماره به منزله قطع، تنقيح مناط، تواتر، توقف، اصالة الثبات، جامع انتزاعى، جامع ذاتى حقيقى، جامع عرضى، نظريه جبر، اصالة الجد، جزء، جزء خارجى، جزءذهنى، جعل بسيط و تأليفى، جعل شرعى، جمع تبرعى، جمع عرفى، جمله تامه، جمله خبريه و اصالة الجهة.

در مجلد دوم از اين معجم اصولى نيز مجموعه‌اى از اصطلاحات اصول فقه از حرف حاء تا حرف ياء گردآورى شده و درباره هريك از اين اصطلاحات مقاله كوتاهى نگاشته شده است كه از آن جمله است:

حال، حجر تكليفى و حجر وضعى، حجت، حرمت، حسن و قبح، اصالة الحظر، حقالطاعة، اصالةالحقيقة، حقيقت شرعيه، حقيقت متشرعه، حكم انشايى، حكم اولى، حكم تكليفى، دوران امر شرطيت و جزئيت و مانعيت، دوران امر بين المتباينين، دوران امر بين محذورين، ذاتى در باب برهان، ذاتى در باب كليات، رافع و مانع، رخصت و عزيمت، رفع و دفع، زمان و زمانيات، زياده در مركبات اعتبارى، مسلك سببيت، سد شك در تكليف، شك در حجيت، شك در محصل، شك در مكلف به، شمول احكام براى جاهل، شهرت روايى، شهرت عملى، شهرت فتوائى، قاعده صحت، صحت و فساد، صحيح و اعم، صحيح و فاسد، صدق در قضاياى حملى و شرطى، مسأله ضد، ضد عام و ضد خاص، ضرر و ضرار، ضرورت به شرط حمل، طبيعى اصولى، طبيعى معقولى، مسلك طريقيت، طلب و اراده، اصالة الطهارة طهارت و نجاست، ظن، ظن خاص، ظن مطلق، ظن طريقى و موضوعى، ظن نوعى، ظهور، اصالة الظهور، ظهور اقتضايى جنس، علت انحصارى، علت و حكمت، عموم، غايت، غير مستقلات عقلى، فتح ذرايع، فحويالخطاب، مسأله ضد، مستقلات عقليه، مسقطات تكليف، مشتق، مقدمه واجب، موافقت التزامى، موضوع حكم، نسبت، نهى، واجب اصلى و تبعى (اقسام واجب)، وضع، قاعده يد

وضعيت كتاب

فهرست هر يك از مجلدات در انتهاى همان جلد و فهرست مصادر كتاب در انتهاى جلد دوم آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب