رسالة استحسان الخوض في علم الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR15782J1.jpg | عنوان =رسالة استحسان الخوض في علم الكل...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''رسالة استحسان الخوض في علم الكلام'''، اثر ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری | '''رسالة استحسان الخوض في علم الكلام'''، اثر [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری شافعی]]، رساله کوتاه و مختصری است در بیان نظریه‌های کلامی اشعری و جواز خوض در مسائل کلامی. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
نسخهٔ ۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۲۲:۱۳
| رسالة استحسان الخوض في علم الكلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اشعري، علي بن اسماعيل (نويسنده) |
| ناشر | مطبعة مجلس. دائرة المعارف العثمانية |
| مکان نشر | هند - حيدرآباد |
| سال نشر | مجلد1: 1979م , 1400ق, |
| موضوع | کلام اشعري |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 204 /الف5ر5 |
رسالة استحسان الخوض في علم الكلام، اثر ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری شافعی، رساله کوتاه و مختصری است در بیان نظریه‌های کلامی اشعری و جواز خوض در مسائل کلامی.
ساختار
کتاب، فاقد فصل‌بندی و تبویب بوده و نویسنده برای دفع شبهات اهل حدیث در مورد نهی از خوض در علم کلام و تعمق در اعتقادات، با سه وجه، پاسخ داده است.
گزارش محتوا
نویسنده این رساله، مؤسس مذهب کلامی اشاعره است که از مهم‌ترین مذاهب کلامی اهل سنت، بشمار می‌رود. او نخست بر مذهب معتزله بود، ولى از آن روى گرداند و در حدود سال 300ق، اصول مذهب خویش را بنیان نهاد و نظریههاى کلامى خویش را در آثارى همچون رساله حاضر، مطرح ساخت. او قصد داشت تا میان روش اصحاب عقل (معتزله) و اصحاب نص (اهل حدیث) راه میانهاى برگزیند تا از این رهگذر عقاید دینى را از لغزشهاى کلامى مصون بدارد، اما در این راه موفقیت زیادی نیافت. مى‌توان گفت روش کلامى اشعرى که در رساله حاضر بخش‌هایی از آن نمودار است، از هر دو مذهب آموزه‌هایی دارد؛ ازآن‌رو که روش اشعرى به‌کارگیرى عقل و استدلال و منطق را در اصول دین روا مىداند، با روش معتزلى همراه است و ازآن‌رو که ظاهر را بر باطن مقدم مىدارد و از قرآن و سنت بهره مىبرد، با روش اهل حدیث موافق است. البته قرابت کلام اشعرى با اهل حدیث بیشتر است[۱].
اهل حدیث، به عقل و خرد توجهی نداشتند و برای هر اصلی از اصول عقاید، به دنبال دلیل شرعی بودند. در مقابل آنها، معتزله به عقل بهای بیشتری می‌دادند و حتی گاهی ادله شرعی را که مخالف عقل هم نبود تأویل می‌کردند، ولی شیخ اشعری در عین اعتماد به کتاب و سنت، به عقل هم اعتماد کرد و در این زمینه رساله حاضر را نگاشت. او در این رساله، به‌روشنی استدلالات عقلی را به‌عنوان یک عنصر صحیح در مسائل اعتقادی پذیرفت و با آیات قرآن بر آن استدلال کرد[۲].
برخلاف اهل حدیث که روششان عدم تعمق در مسائل اعتقادی و أخذ به ظواهر نقلیات است، نویسنده معتقد است باید در مسائل اعتقادی تعمق و بحث شود و از طریق عقل، مبهمات عقائد رفع گردد. او اهل حدیث را که در اعتقادات راه توقف در پیش می‌گیرند، مذمت کرده و در این رساله می‌گوید: «هرکس که در مسائل اعتقادی توقف کند، مبتدع و ضال خواهد بود»[۳].
اشعری در رساله حاضر، از قیاس برای اثبات عقائد خودش استفاده کرده و بارها به این مبنای خود، تصریح می‌کند و آن را در ردیف ادله نقلی و عقلی قرار می‌دهد[۴].
برخی معتقدند که رساله حاضر، روشن‌ترین و مستندترین نمونه‌ای است که مى‌توان برای عقل‌گرایى اشعری ارائه کرد. اشعری در این رساله به کسانى که تفکر و تعقل را در الهیات حرام مى‌دانستند، سخت تاخته و استدلال‌های گوناگونى برای باطل ساختن عقایدی از این دست مطرح کرده است[۵].
وضعیت کتاب
کتاب، فاقد هرگونه فهرست و پاورقی می‌باشد.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- پاکتچی، احمد، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1377.
- سعادتی، قادر، «مبانی و منهج اشاعره در عقائد»، پایگاه تخصصی وهابیت‌پژوهی و جریان‌های سلفی، به آدرس: