برهان‌، محمدحسین‌ بن‌ خلف: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '‌ ' به ' '
جز (Yqorbani@noornet.net صفحهٔ محمدحسین بن خلف تبریزی را به برهان‌، محمدحسين‌ بن‌ خلف که تغییرمسیر بود منتقل کرد)
جز (جایگزینی متن - '‌ ' به ' ')
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR01092.jpg|بندانگشتی|برهان‌، محمدحسين‌ بن‌ خلف]]
[[پرونده:NUR01092.jpg|بندانگشتی|برهان‌، محمدحسين بن خلف]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
! نام!! data-type="authorName" |برهان‌، محمدحسين‌ بن‌ خلف  
! نام!! data-type="authorName" |برهان‌، محمدحسين بن خلف  
|-
|-
|نام‎های دیگر  
|نام‎های دیگر  
| data-type="authorOtherNames" |اب‍ن‌خ‍ل‍ف‌ ت‍ب‍ري‍زي‌
| data-type="authorOtherNames" |اب‍ن‌خ‍ل‍ف ت‍ب‍ري‍زي‌


ب‍ره‍ان‌ ت‍ب‍ري‍زي‌، م‍ح‍م‍دح‍س‍ي‍ن‌
ب‍ره‍ان ت‍ب‍ري‍زي‌، م‍ح‍م‍دح‍س‍ي‍ن‌


ب‍ره‍ان‌ خ‍ل‍ف‌ ت‍ب‍ري‍زي‌
ب‍ره‍ان خ‍ل‍ف ت‍ب‍ري‍زي‌


ابن‌خلف تبريزي، محمدحسين
ابن‌خلف تبريزي، محمدحسين
خط ۳۹: خط ۳۹:
</div>
</div>


'''محمدحسین بن خلف تبریزی'''، متخلص به برهان، صاحب فرهنگ لغت «[[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان قاطع]]» است که در سده یازدهم هجری می‌زیسته و جامع فنون بوده و شعر نیز می‌سروده است. وی تبریزی بوده و مدتی به هند رفته است. از وی دو ماده‌ تاریخ‌ نیز‌ باقى‌ مانده‌ است: یکى‌ درباره تجدید بنای‌ قصر «ندی‌ محل‌» در 1050ق/1643م و دیگری‌ در فتح‌ «اودگیر» در 1053ق/1643م.
'''محمدحسین بن خلف تبریزی'''، متخلص به برهان، صاحب فرهنگ لغت «[[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان قاطع]]» است که در سده یازدهم هجری می‌زیسته و جامع فنون بوده و شعر نیز می‌سروده است. وی تبریزی بوده و مدتی به هند رفته است. از وی دو ماده تاریخ نیز باقى مانده است: یکى درباره تجدید بنای قصر «ندی محل‌» در 1050ق/1643م و دیگری در فتح «اودگیر» در 1053ق/1643م.


==زندگی‌نامه==
==زندگی‌نامه==
محمدحسین بن خلف تبریزی، متخلص به «برهان»، صاحب فرهنگ لغت «[[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان قاطع]]» است که در 1062ق/1652م نوشته شده است. او در عهد خود، جامع فنون بود و شعر نیز می‌سرود<ref>ر.ک: دبیرسیاقی، سید محمد، ج3، ص305</ref>.
محمدحسین بن خلف تبریزی، متخلص به «برهان»، صاحب فرهنگ لغت «[[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان قاطع]]» است که در 1062ق/1652م نوشته شده است. او در عهد خود، جامع فنون بود و شعر نیز می‌سرود<ref>ر.ک: دبیرسیاقی، سید محمد، ج3، ص305</ref>.


دانسته‌های‌ ما درباره او بسیار اندک‌ است‌. همین‌قدر مى‌دانیم‌ که‌ او اصلاً تبریزی‌ بوده‌ و چون‌ دیگر ارباب‌ فضل‌ و ادب‌ در آن‌ عصر، به‌ هند رفته‌ است‌. او در حیدرآباد دکن‌ اقامت‌ گزید و همنشین‌ کسانى‌ مانند شیخ‌ شمس‌الدین‌ محمد عاملى‌، مشهور به‌ ابن‌ خاتون‌ (د 1059ق‌) بود و حواشى‌ جامع‌ عباسى‌ را به‌ خواهش‌ همو استخراج‌ و مدون‌ ساخت‌. برهان‌ تبریزی‌ همچنین‌ مدتى‌ را در خدمت‌ سلطان‌ عبدالله‌ قطب‌شاه‌ بن‌ قطب‌شاه‌ (حکومت 1036-‌1083ق/1627-‌1672م)،‌ از پادشاهان‌ سلسله قطب‌‌شاهى‌ هند گذراند و فرهنگ‌ خود را به‌ او هدیه‌ کرد<ref>ر.ک: میرانصاری، علی، ج12، ص57</ref>.
دانسته‌های ما درباره او بسیار اندک است‌. همین‌قدر مى‌دانیم که او اصلاً تبریزی بوده و چون دیگر ارباب فضل و ادب در آن عصر، به هند رفته است‌. او در حیدرآباد دکن اقامت گزید و همنشین کسانى مانند شیخ شمس‌الدین محمد عاملى‌، مشهور به ابن خاتون (د 1059ق‌) بود و حواشى جامع عباسى را به خواهش همو استخراج و مدون ساخت‌. برهان تبریزی همچنین مدتى را در خدمت سلطان عبدالله قطب‌شاه بن قطب‌شاه (حکومت 1036-‌1083ق/1627-‌1672م)، از پادشاهان سلسله قطب‌‌شاهى هند گذراند و فرهنگ خود را به او هدیه کرد<ref>ر.ک: میرانصاری، علی، ج12، ص57</ref>.


از برهان‌ تبریزی‌، علاوه‌ بر این‌ کتاب‌، دو ماده‌ تاریخ‌ هم‌ باقى‌ مانده‌ است‌: یکى‌ درباره تجدید بنای‌ قصر «ندی‌ محل‌» در 1050ق/1640م و دیگری‌ در فتح‌ «اودگیر» در 1053ق/1643م<ref>همان</ref>.
از برهان تبریزی‌، علاوه بر این کتاب‌، دو ماده تاریخ هم باقى مانده است‌: یکى درباره تجدید بنای قصر «ندی محل‌» در 1050ق/1640م و دیگری در فتح «اودگیر» در 1053ق/1643م<ref>همان</ref>.


سال‌ها پیش‌ از تألیف‌ برهان‌ قاطع‌، گسترش‌ زبان‌ فارسی‌ در منطقه‌ و انتشار دیوان‌ شاعران‌ بزرگ‌ در دربار سلاطین‌ هند مانند اکبر، جهان‌گیر و شاه‌جهان‌، سبب‌ شده‌ بود که‌ تمایلى‌ عمومى‌ نسبت‌ به‌ درک‌ ظرایف‌ و دقایق‌ آثار این‌ شاعران‌ پدید آید؛ بدین‌سبب‌، ادیبان‌ و لغت‌شناسان‌ به‌ نگارش‌ و تدوین‌ فرهنگ‌های‌ فارسی‌ روی‌ آوردند و بدین‌ترتیب‌، دو دوره فرهنگ‌نویسى‌ شکل‌ گرفت‌: دوره نخست‌ که‌ تا سده 11ق‌، ادامه‌ یافت‌، دوره جمع‌آوری‌ لغات‌ است‌ و دوره‌ دوم‌ که‌ از سده 11ق،‌ آغاز مى‌شود، دوره‌ای‌ است‌ که‌ در آن‌ لغات‌ مورد نقد و تحقیق‌ نیز قرار گرفت‌. [[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان‌ قاطع]]،‌ متعلق‌ به‌ دوره نخست‌ است.<ref>همان، ص57-‌58</ref>.
سال‌ها پیش از تألیف برهان قاطع‌، گسترش زبان فارسی در منطقه و انتشار دیوان شاعران بزرگ در دربار سلاطین هند مانند اکبر، جهان‌گیر و شاه‌جهان‌، سبب شده بود که تمایلى عمومى نسبت به درک ظرایف و دقایق آثار این شاعران پدید آید؛ بدین‌سبب‌، ادیبان و لغت‌شناسان به نگارش و تدوین فرهنگ‌های فارسی روی آوردند و بدین‌ترتیب‌، دو دوره فرهنگ‌نویسى شکل گرفت‌: دوره نخست که تا سده 11ق‌، ادامه یافت‌، دوره جمع‌آوری لغات است و دوره دوم که از سده 11ق، آغاز مى‌شود، دوره‌ای است که در آن لغات مورد نقد و تحقیق نیز قرار گرفت‌. [[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان قاطع]]، متعلق به دوره نخست است.<ref>همان، ص57-‌58</ref>.


==پانویس==
==پانویس==
۶۱٬۱۸۹

ویرایش